«Ἡ εἰρήνη στήν οἰκογένεια» (Μέρος ΣΤ΄).

Ἡ εἰρήνη στήν οἰκογένεια
Μέρος ΣΤ΄

Ὁμιλίες μέ τον ἱερομόναχο Πατέρα Σάββα Ἁγιορείτη

(άπομαγνητοφωνημένη ομιλία που μπορείτε να ακούσετε εδώ ή εδώ)

Μέρος Α΄  - Μέρος Β΄  - Μέρος Γ΄  - Μέρος Δ΄  - Μέρος Ε΄

 

 

Ἡ χριστιανική οἰκογένεια κατά τόν Ἱερό Πατέρα ἀποτελεῖ χῶρο πνευματικῆς προπόνησης καί ἄσκησης.  Παλαίστρα καί γυμναστήριο τῆς ἀρετῆς.  Δίνει ἔτσι τήν δυνατότητα στά μέλη της νά ἀντιμετωπίσουν μέ ἐπιτυχία τούς πειρασμούς τῆς ζωῆς στό πλαίσιο τῆς εὐρύτερης κοινωνίας.  Μοιάζει ἡ οἰκογένεια, θά λέγαμε, μ΄ ἕνα προπονητήριο.
-Πῶς προετοιμάζονται αὐτοί πού δίνουν ἀγῶνες; Πᾶνε πρῶτα καί κάνουν προπόνηση. Κατά παρόμοιο τρόπο λειτουργεῖ ἡ σωστή οἰκογένεια. Τό παιδί ἐντός της προπονεῖται, ὥστε νά μπορέσει μετά νά βγεῖ στόν στίβο, πού λέγεται κοινωνική ζωή καί ἐκεῖ νά διαπρέψει κατά Θεόν.
Τό ἔργο τῆς χριστιανικῆς ἀγωγῆς, πού ἀσκοῦν οἱ γονεῖς στά παιδιά, παρομοιάζεται ἀπό τόν Ἱερό Χρυσόστομο μέ τήν ἀκρίβεια τῆς καλλιτεχνικῆς ἐργασίας τῶν ζωγράφων καί τῶν γλυπτῶν.  Αὐτοί ἀφαιροῦν τό περιττό καί προσθέτουν ἐκεῖνο, πού λείπει.
-Βλέπετε τί ὡραῖο  εἶναι αὐτό;
Ἀφαιρεῖς αὐτό, πού εἶναι περιττό καί προσθέτεις ὅ,τι λείπει.  Αὐτό εἶναι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆς.
Θά πρέπει ὁ γονιός, ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα νά εἶναι σέ ἐγρήγορση. Ὀφείλουν νά ἐπισημαίνουν στά παιδιά τό καλό καί τό κακό. Ἐπίσης αὐτό, πού εἶναι περιττό, θά πρέπει νά τό κόβουν· γιά παράδειγμα
τά διάφορα (κατά κανόνα ἐμπαθή καί ἐγωιστικά)  θελήματα.
Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, θά πρέπει νά προσθέτουν αὐτό, πού λείπει: Μέ τήν διδασκαλία ὀφείλουν νά φωτίζουν τά  παιδιά, ὥστε νά προοδεύουν στήν γνώση τοῦ Θεοῦ καί στήν ἄσκηση-πραγμάτωση τῆς ἀρετῆς.
 Ὅπως λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ἀπαιτεῖται καθημερινή παρακολούθηση τῶν παιδιῶν καί ἀπ΄ τούς δυό γονεῖς. Ἀπαιτεῖται διάθεση ὅλου τοῦ ἐλεύθερου χρόνου τους, ὥστε μέ τούς κατάλληλους παιδαγωγικούς χειρισμούς τους, νά ἐπιτευχθεῖ: α)ἡ αὔξηση τῶν φυσικῶν προσόντων τους, ἀλλά καί β) ἡ μείωση καί τελικῶς ἡ ἐξάλειψη τῶν ἐλαττωμάτων τους.
Θά πρέπει ἐσύ, πατέρα καί μητέρα, νά τά  βοηθήσεις, κατ΄ ἀρχήν νά ἀνακαλύψουν τά  προσόντα, τά τάλαντα, πού τούς ἔχει δώσει ὁ Θεός. Ὅλοι ἔχουμε τάλαντα, ἰδιαίτερα χαρίσματα. Θά πρέπει ὁ γονιός λοιπόν, μέ το ἄγρυπνο μάτι του, νά ἐπισημάνει τά τάλαντα, πού ἔχει τό κάθε παιδί του. Στή συνέχεια, θά πρέπει, νά βοηθήσει τό παιδί, ὥστε νά καλλιεργήσει τίς καλές του κλίσεις καί ἀπ’ τήν ἄλλη πλευρά νά ἀποβάλλει τίς ἀδυναμίες-ἐλαττώματά του.
Ὑπάρχουν παιδιά, πού εἶναι τεμπέλικα.  Πρέπει νά κοπεῖ αὐτό, νά ξεπεραστεῖ.  Εἶναι ἄλλα, πού εἶναι γκρινιάρικα, κατσούφικα, ἤ εἶναι ἀνυπάκουα.  Πολλά τέτοιες ἀδυναμίες καί ἐλαττώματα ὑπάρχουν.  Θά πρέπει νά τά  ἐπισημαίνουν οἱ γονεῖς ἀφενός, καί ἀφετέρου σιγά-σιγά, μέ διάκριση νά τά  κόβουν.  Μέ σεβασμό στήν ἐλευθερία τοῦ παιδιοῦ, ἀλλα καί μέ φροντίδα καί κάποια διακριτική στέρηση τῆς ἀπόλυτης ἐλευθερίας.
 Ὄχι: «Ἄφησέ τό τό παιδί νά κάνει ὅ,τι θέλει».  Οὔτε ἀπ΄τήν ἄλλη πλευρά, νά μπεῖς  «ὡς ταῦρος ἐν ὑαλοπωλείῳ» καί νά τά  διαλύσεις ὅλα μέσα στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ.
Θά πρέπει μέ διάκριση νά ἐνεργήσεις: νά τοῦ κόψεις τό θέλημα, ἀλλά μέ τέχνη, μέ τρόπο, ὥστε εὔκολα νά σέ ὑπακούει καί νά μήν ἀντιδρᾶ.
Λέγει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ: «Οἱ γονεῖς, μήν παροργίζετε τά  τέκνα ἡμῶν» δηλαδή, οἱ γονεῖς, δέν πρέπει νά παροργίζετε τά παιδιά, νά τά φτάνετε σέ κατάσταση ὀργῆς.
Ἡ ἀγωγή θέλει τρόπο, θέλει τέχνη. Εἶναι ἡ πιο μεγάλη τέχνη.  Καί νά τό βοηθήσεις, ἀλλά καί νά μήν φτάσει νά ὀργιστεῖ καί νά ἀγανακτήσει τό παιδί.
Αὐτά ἤθελα νά σᾶς πῶ σήμερα. Δέν ξέρω ἄν θέλετε νά συ-ζητήσουμε πάνω σ΄ αὐτά.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ
-Λοιπόν, εἶναι διαφορετικά ἀπό αὐτά πού σᾶς λένε στίς παιδαγωγικές σχολές; ἔ; Ἤ καί ἐκεῖ ἀκολουθοῦν τόν Ἱερό Χρυσόστομο;
Μακάρι... Μμ, ἔτσι καί ἔτσι ἔ; Κάποια συμπίπτουν, κάποια εἶναι ἀντίθετα. Ἐξαρτᾶται καί ἀπό τό ποιός κάνει τό μάθημα καί τί πιστεύει ὁ ἴδιος.
Ἐρώτηση:
-Ἔλεγε μιά καθηγήτρια ... ὅτι ὑπῆρχαν κάποιοι γονεῖς, πού ἄφηναν τελείως ἐλεύθερα τά  παιδιά. Ὑπῆρχαν κάποιοι ἄλλοι γονεῖς, πού τά  πίεζαν πολύ. Ὑπῆρχαν τέλος καί κάποιοι ἄλλοι, πού φερόντουσαν κάπως ἐνδιάμεσα: οὔτε τά πίεζαν τά παιδιά τους, οὔτε, τ΄ ἄφηναν τελείως ἐλεύθερα. Σ’ αὐτήν τήν περίπτωση τά παιδιά οἰκογενειακῶς ἤτανε σέ  μία ἐνδιάμεση κατάσταση. Γενικά αὐτά εἴχανε καλύτερη  ἐπιδοση, πήγαιναν καλλίτερα  καί στήν προσωπική τους ζωή καί στήν ἐνδοσχολική τους ζωή.
-Ε! Ναι! Ἡ διάκριση εἶναι μεγάλη τέχνη.  Δέν εἶναι πάντα στό μέσον...ἀλλα οἱ γονεῖς θά πρέπει νά ἔχουν μία ἔνταση προσοχῆς, νά ξέρετε. Δηλαδή νά προσέχουνε καί τό παραμικρό τῶν παιδιῶν.
Ὄχι νά τά  διορθώνουν ὅλα, ἀλλά νά τά  προσέχουν ὅλα.  Τό τί κάνει τό παιδί, τό πῶς ἐνεργεῖ σέ κάθε περίσταση, θά πρέπει νά τό παρακολουθοῦνε.  Αὐτό εἶναι ἀγάπη.  Καί θά διορθώνεις, ἐσύ πατέρα καί μητέρα, τά πιο βασικά. Ἀλλιῶς, ὄντως, λειτουργεῖς καταπιεστικά. Ὅταν γιά τό παραμικρό τοῦ κάνεις παρατήρηση, βέβαια μετά, θά σοῦ πεῖ:
-Ἀμάν δέν σέ ἀντέχω πιά ἄλλο.  Φτάνει.
Δέν τό σηκώνει. Γιαυτό θά πρέπει νά ἐπισημαίνεις τά  πιό καίρια καί αὐτά νά τοῦ λές.
-Καί πάλι τό πῶς θά τοῦ  πεῖς αὐτό πού πρέπει… Ἔχει σημασία τεράστια...Θά τοῦ μιλήσεις, ἀφοῦ πρῶτα κάνεις προσευχή, ἀφοῦ ζητήσεις τήν φώτιση τοῦ Θεοῦ, γιά νά ὁμιλήσεις, ὅπως πρέπει, γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί τήν πνευματική ὠφέλεια τοῦ παιδιοῦ. Θά προσευχηθεῖς ἐπίσης γιά νά δεχθεῖ τό παιδί ἐκεῖνα, πού θά τοῦ πεῖς.
Ξέρετε, ὅταν ὁ γονιός προσεύχεται καί μετά μιλάει, πόσο διαφορετικά τόν ἀκούει τό παιδί;… Γιατί;
Πρῶτα-πρῶτα ἀφοῦ προηγήθηκε προσευχή, ὁ γονιός δέν κάνει τό θέλημά του ἐκείνη τήν ὥρα… Παίρνει τήν φώτιση ἀπό τόν Θεό, κάνει ὑπακοή στόν Θεό καί μιλάει στό  παιδί.
Ἐνῶ ἄν μιλήσουμε χωρίς προσευχή, ἐνεργοῦμε ἐγωιστικά. Γενικά πρέπει νά ξέρετε ὅτι καθετί πού κάνουμε χωρίς προσευχή, αὐτό εἶναι ἔργο πού ξεκινάει ἀπό ἐμᾶς. Ἅρα εἶναι ἔργο ἐγωιστικό, ἔργο χαμένο. Ὅσο «καλό» κι ἄν φαίνεται ἐξωτερικά, στήν πραγματικότητα δέν εἶναι καλό.
 Καλό εἶναι τό ἔργο, πού ξεκινάει ἀπό τόν Θεό δηλ. ἀρχίζει μέ προσευχή, συνεχίζεται μέ προσευχή καί τελειώνει ἐπίσης μέ προσευχή. Τό κάθε ἔργο μας πρέπει νά ξεκινάει μέ ἀναφορά μας στόν Θεό.. Ὅ,τιδήποτε κάνουμε.
 Ἔτσι... ἔρχεστε ἐδῶ γιά παράδειγμα. Κάντε μιά προσευχή, νά σᾶς φωτίσει ὁ Θεός νά καταλάβατε αὐτά, πού θά ἀκούσετε.  Νά φωτίσει καί αὐτόν πού ὁμιλεῖ, νά ὁμιλήσει σωστά. Ξέρετε πῶς ἀλλάζει ὅλη ἡ ἀτμόσφαιρα...Πῶς καί ἐσεῖς τά  δέχεστε ὅπως πρέπει, καί αὐτός πού μιλάει βοηθιέται. Ναι! Καί ἐγώ βοηθιέμαι. Δηλαδή το΄ χω ζήσει. Ἀκροατήρια, πού ἔχουν διάθεση νά ἀκούσουν καί προσεύχονται, μέ προκαλοῦν καί μένα νά μιλήσω.  Ἄλλα ἀκροατήρια, πού δέν ἔχουν καλή διάθεση, δέν μέ παρακινοῦν, δέν ἔχω ὄρεξη κι ἐγώ νά μιλήσω. Διότι τότε  εἶναι σάν νά μιλᾶς σ’ ἕναν τοῖχο. Ὅταν ὁ ἄλλος δέν θέλει νά σ΄ ἀκούσει λές:
Τώρα τί νά τούς πεῖς; Ἀφοῦ δέν τά  δέχονται, αὐτά, πού τούς λές.  Δέν ἔχουν διάθεση νά τά  δεχτοῦν.

συνεχίζεται ...