ΜΕΡΟΣ Δ΄. ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ. ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΒΙΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ

Δ΄ ΜΕΡΟΣ
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

1) Σκοπός τῆς Ἐκκλησίας.
Τό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, δίδασκε ὁ Γέροντας Πορφύριος, εἶναι νά γίνομε ὅλοι ἕνα, νά γίνουμε «τοῦ Χριστοῦ» καί νά παραμείνουμε γιά πάντα δικοί Του. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό εἶναι τό βαθύτατο αἴτημα-θέλημα τοῦ Χριστοῦ. «Νά εἴμαστε ὅλοι ἕνα», τόνιζε πολύ συχνά ὁ π. Πορφύριος, «ἕνα μέ κεφαλή τόν Χριστό! Ὅπως ἕνα εἶναι ὁ Χριστός μέ τόν Πατέρα. Ἐδῶ κρύβεται τό μεγαλύτερο βάθος τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας μας» . Νά ζοῦμε ὁ καθένας γιά τόν ἄλλο, ὁ καθένας μέσα στήν καρδιά τοῦ ἄλλου καί ὅλοι μαζί γιά τόν Χριστό. Νά γίνουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἕνα, κατά τό πρότυπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. «Ἡ θεανθρώπινη ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας», παρατηρεῖ ὁ π. Ἀθανάσιος Γιέβτιτς, «τό μυστήριο τοῦ Ἑνός Χριστοῦ, δέν τό ἐμπιστεύτηκε ὁ Ἕνας Τριαδικός Θεός στό σχίσμα καί τή διαίρεση («μεμέρισται ὁ Χριστός;» ), ἀλλά στή Μία, Ἁγία, Καθολική καί Άποστολική, τήν Ὀρθόδοξη καί Εὐχαριστιακή Ἐκκλησία, στήν ὁποία, ὀρθοδόξως πιστεύεται, γίνεται ζωή (βίωμα) καί κοινωνεῖται «σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις» τό «Μέγα τῆς εὐσεβείας Μυστήριον» -ὁ Θεάνθρωπος Χριστός, ἡ Ἁγία Τριάδα» . Ἔτσι «ἀποδεικνύεται ἄστοχη καί ἀστήρικτη στό βάθος της», συμπεραίνει εὔστοχα ὁ π. Ἀθανάσιος, «ὁλόκληρη ἡ «ἐκκλησιολογία» τῆς σύγχρονης Οἰκουμενικῆς κίνησης» .
«Ἐκεῖ βρίσκεται τό μυστήριο», ἀποφαινόταν ὁ Γέροντας Πορφύριος, «νά ἑνωθοῦν ὅλοι σάν ἕνας ἄνθρωπος ἐν Θεῷ. Ἄλλη τέτοια θρησκεία δέν ὑπάρχει. Καμία θρησκεία δέν λέει τέτοια. Κάτι λένε, ἀλλά ὄχι αὐτό τό μυστήριο, αὐτή τή λεπτότητα τοῦ μυστηρίου, πού ζητάει ὁ Χριστός καί μᾶς λέει ὅτι ἔτσι πρέπει νά γίνομε, ὅτι θέλει νά εἴμαστε δικοί Του» . Νά ζοῦμε ὅλοι μαζί «ἐν τῷ Χριστῷ» καί «ὁ Χριστός ἐν ἡμῖν» . «Κανείς δέν ζητάει», ἔλεγε ὁ π. Πορφύριος, «αὐτήν τήν λεπτότητα πού ζητάει ὁ Χριστός, νά γίνομε ὅλοι ἕνα σύν Χριστῷ. Ἐκεῖ βρίσκεται τό πλήρωμα. Σ’ αὐτήν τήν ἑνότητα, σ’ αὐτήν τήν ἀγάπη, τήν ἐν Χριστῷ. Καμία διάσπαση ἐκεῖ δέν χωράει, κανείς φόβος. Οὔτε θάνατος, οὔτε διάβολος, οὔτε κόλαση. Μόνο ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, λατρεία Θεοῦ» .
Ἡ καλλιέργεια τῆς προσωπικῆς καρδιακῆς σχέσης μέ τόν Χριστό, τοῦ Θείου Ἔρωτα, εἶναι αὐτό, πού κατ’ ἐξοχήν «ἀναπαύει» τόν Θεό καί μᾶς ἑνοποιεῖ, μᾶς ἑνώνει τόσο μαζί Του, ὅσο καί μεταξύ μας. Δέν μποροῦμε νά γίνουμε ἕνα μεταξύ μας, ἄν «δέν ἀνοίξομε τοῦ κρούοντος τήν θύραν», ἄν δέν ἔχουμε τόν Θεῖο Ἔρωτα .

2) Βίωση τοῦ χαρακτήρα της.
Τό σπουδαῖο, σύμφωνα μέ τήν διδαχή τοῦ Γέροντα, εἶναι νά νιώσουμε ὅτι ὅλοι εἶναι δικοί μας. Τό ὡραιότερο πρᾶγμα, πού μπορεῖ νά ζήσει κανείς, εἶναι νά βιώσει αὐτήν τήν καθολική ἑνότητα μέ τούς πάντες. Αὐτό εἶναι τό βαθύτερο καί κυρίαρχο καί εὐάρεστο θέλημα τοῦ Χριστοῦ : Νά γίνουμε ὅλοι ἕνα, νά ζοῦμε μέσα σέ ὅλους καί ὅλοι μέσα μας. Τόνιζε πολύ συχνά ὁ Γέροντας τά ἑξῆς: «Αὐτή εἶναι ἡ εὐχή τοῦ Κυρίου μας στήν Ἀρχιερατική Του Προσευχή, «ἵνα ὦσιν ἕν» , γιά ὅλα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ἔ, αὐτό μόνο διά τῆς Χάριτος τό καταλαβαίνει κανείς. Ζοῦμε τή χαρά τῆς ἑνότητος, τῆς ἀγάπης. Καί γινόμαστε ἕνα μ’ ὅλους. Δέν ὑπάρχει πιό ὡραῖο πράγμα! Τό σπουδαῖο εἶναι νά μποῦμε στήν Ἐκκλησία. Νά ἑνωθοῦμε μέ τούς συνανθρώπους μας, μέ τίς χαρές καί τίς λύπες ὅλων. Νά τούς νιώθομε δικούς μας, νά προσευχόμαστε γιά ὅλους, νά πονᾶμε γιά τή σωτηρία τους, νά ξεχνᾶμε τούς ἑαυτούς μας. Νά κάνομε τό πᾶν γι’ αὐτούς, ὅπως ὁ Χριστός γιά μᾶς. Μέσα στήν Ἐκκλησία γινόμαστε ἕνα μέ κάθε δυστυχισμένο καί πονεμένο κι’ ἁμαρτωλό» . Ἡ βίωση τοῦ ἑνοποιοῦ χαρακτῆρα τῆς Ἐκκλησίας γίνεται μόνον διά τῆς Θείας Χάριτος, δηλ. ἀκτίστως. Ἡ ἕνωση τοῦ κάθε πιστοῦ μέ τόν Θεόν διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι τό ἀπαραίτητον γιά τήν βίωση τῆς ἑνότητος μέ ὅλους, ἐντός τῆς Ἐκκλησίας. Τότε, τό κάθε μέλος τῆς Ἐκκλησίας, δέν προσπαθεῖ νά ξεχωρίσει τόν ἑαυτό του ἀπό τά ἄλλα μέλη, ἀλλά ἀντίθετα νά ταυτισθεῖ μαζί τους.
Ὁ Χριστιανός εἶναι αὐτός, πού εἶναι ἕτοιμος νά κάνει τά πάντα γιά τόν Χριστό καί γιά τόν συνάνθρωπο. Βλέπει τόν συνάνθρωπο σάν ἄλλο ἑαυτό. Τότε εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία, ὅταν τούς βλέπουμε ὅλους σάν δικούς μας. «Χαίρειν μετά χαιρόντων, κλαίειν μετά κλαιόντων» . «Ὅταν ξεχωρίζομε τόν ἑαυτό μας», παρατηροῦσε ὁ γεμάτος ἀγάπη π. Πορφύριος, «δέν εἴμαστε χριστιανοί. Ἀληθινοί χριστιανοί εἴμαστε, ὅταν αἰσθανόμαστε βαθιά ὅτι εἴμαστε μέλη τοῦ μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, τῆς Ἐκκλησίας, μέ μία συνεχή σχέση ἀγάπης. Ὅταν ζοῦμε ἑνωμένοι ἐν Χριστῷ, δηλαδή ὅταν ζοῦμε τήν ἑνότητα μέσα στήν Ἐκκλησία Του, μέ τό αἴσθημα τοῦ ἑνός. Γι’ αὐτό ὁ Χριστός προσεύχεται στόν Πατέρα Του λέγοντας, «ἵνα ὦσιν ἕν». Τό λέει καί τό ξαναλέει κι’ οἱ Ἀπόστολοι παντοῦ τό τονίζουν. Αὐτό εἶναι τό μεγαλύτερο βάθος, ἡ μεγαλύτερη ἔννοια πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία» . Αὐτήν τήν ἑνότητα καλούμαστε νά βιώσουμε διά τῆς μετανοίας, τοῦ θανάτου τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Αὐτήν τήν ἕνωση καλούμαστε νά αὐξήσουμε, νά ἰσχυροποιήσουμε καί νά διαφυλάξουμε διά τῆς μυστηριακῆς καί ἀσκητικῆς ζωῆς ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ.

3) Το μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας: Ὅλοι καί ὅλα εἶναι «δυνάμει» μέσα στό Χριστό καί μέσα στήν Ἐκκλησία.
Ὅλα καλοῦνται νά ἐνταχθοῦν ὀργανικά (νά ἐγκεντρισθοῦν) στήν Ἐκκλησία, δηλ. στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ . Αὐτό εἶναι τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. «Ὁ Χριστός ἕνωσε τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας», δίδασκε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «μέ ...ὅλη τήν κτίση τοῦ Θεοῦ... Ἔγινε ἔτσι ἡ Ἐκκλησία «πλήρωμα τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» , δηλαδή τοῦ Χριστοῦ. Ὅλα ἐν Χριστῷ καί σύν Χριστῷ, μέσα καί μαζί μέ τόν Χριστό. Αὐτό εἶναι τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας» . «Ὁ Ἀπ. Παῦλος», σημειώνει ὁ π. Ἀθανάσιος Γιέβτιτς, «ὀνομάζει τήν Ἐκκλησία καί «πλήρωμα» τοῦ Χριστοῦ, καί μέ αὐτό, ὅπως λέει ὁ (ἱερός) Χρυσόστομος, συνδέει πολύ στενά τό Κεφάλι, τό Χριστό, μέ τό θεανθρώπινο σῶμα Του, τό ὁποῖο ὁ Ἴδιος συμπληρώνει μέ τόν Ἑαυτό Του καί συνάμα ὡς Μεσσίας καί Σωτήρας «συμπληρώνεται» ἀπό τήν Ἐκκλησία» .
Ὁ Χριστός πῆρε διά τῆς Ἐκκλησίας μέσα Του τά πάντα. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι «καθολική» γιατί σ’ Αὐτήν βρίσκεται ὁ Χριστός, πού ἀγαπάει τούς πάντες καί τά πάντα. Εἴμαστε μέσα σ’ Αὐτήν, ὅταν εἴμαστε «ἕνα ἐν Χριστῷ» μέ ὅλους καί μέ ὅλα, ἐκτός φυσικά ἁμαρτίας. «Τό νά εἶναι λοιπόν κανείς μέσα στήν ἐπίγειο ἄκτιστη Ἐκκλησία σημαίνει καί ἄλλα πολλά καί ὅτι αἰσθάνεται ἑνωμένος μέ τό Χριστό, μέ τούς ἁγίους, μέ ὅλους τούς χριστιανούς, μέ ὅλους τούς ἁμαρτωλούς (ὄχι μέ τίς ἁμαρτίες τους), μέ ὅλους τούς ἀπίστους (ὄχι μέ τήν ἀπιστία τους), μέ ὅλο τόν κόσμο, πού ὁ Χριστός θέλει νά σώσει καί ὄχι μόνο μέ μιά κάστα ἐκλεκτῶν. Σημαίνει ὅτι νιώθει, ὅτι τά πάντα ἀνακεφαλαιώνονται στό Χριστό, πού εἶναι τό πᾶν, ὄχι σάν σχῆμα λόγου, ἀλλά σάν πραγματική πηγή τῆς ζωῆς, τῆς χαρᾶς τοῦ παντός. Σημαίνει ὅτι δέν ὑπάρχει ἀποστροφή καί ἀντιπάθεια γιά κανέναν καί ὅτι αἰσθάνεται καί βιώνει μέσα του, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι «καθολική», δηλαδή σχεδιασμένη νά χωρέσει ὅλους καί ὅλα» .
Τέλος, πρέπει ἐδῶ νά τονίσουμε καί νά ὁμολογήσουμε, ὅτι τό «Μέγα Μυστήριον» τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, ξεπερνάει τίς δυνατότητες κάθε ἀνθρώπινου καί ἀγγελικοῦ νοῦ, πράγμα πού πάντοτε ὁμολογεῖ ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία. Ἡ Ἐκκλησία...εἶναι, ὅπως θεολογεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «τῶν ἀπορρήτων μυστηρίων ὁ θησαυρός» . Εἶναι σύμφωνα μέ τόν θεῖο Παῦλο, «μυστήριον Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», ἤ «σοφία Θεοῦ ἐν μυστηρίῳ, ἡ ἀποκεκρυμμένη . Ἡ Ἐκκλησία, ὅπως μᾶς διδάσκει πάλι ὁ Χρυσορρήμων: «πανταχοῦ μέν κηρύττεται, οὐ γνωρίζεται δέ παρά τῶν οὐκ ὀρθήν ἐχόντων γνώμην· ἐκκαλύπτεται δέ οὐκ ἀπό σοφίας, ἀλλ’ ἀπό Πνεύματος Ἁγίου , καθόσον ἡμῖν δέξασθαι δυνατόν» .