Γ΄ Μέρος
Ἅγιοι καί ἅγιοι τόποι τῆς Μ. Ἑλλάδας.
Προσκυνηματικές ἐντυπώσεις ἀπό τό ὁδοιπορικό μας.
ΜΠΑΡΙ (ΒΑΡΙΣ)– ΤΑΡΑΝΤΑΣ
Μέ τό Φέρυ Μποτ ἀπό Ἠγουμενίτσα φθάσαμε μιά ὁμάδα Θεσσαλονικέων τό πρωί στό Μπάρι, ὅπου ὁ ναός μέ τό ἱερό λείψανο τοῦ ἁγίου Νικολάου. Θά τό προσκυνήσουμε στήν ἐπιστροφή. Ἄμεση ἀναχώρηση γιά τόν Ἰταλικό Νότο. Πρῶτος μας σταθμός ἡ πόλη Τάραντας μέ ἔντονο Ἑλληνικό στοιχεῖο. Εἴδαμε τήν γραφική του παραλία, τό παλιό ἱστορικό κέντρο καί στή συνέχεια ἀκολουθώντας μία πανοραμική διαδρομή κατά μῆκος τῶν ἀκτῶν τῆς Καλαβρίας, προχωροῦμε πρός τό Ρήγιο.
Ὁ ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος Ἰταλίας ὀνομάζεται κ.κ.Γεννάδιος. Ἔχει τρεῖς ἀρχιερατικούς ἐπιτρόπους (κάτι σάν βοηθούς ἐπισκόπους). Ἕναν γιά τήν Βόρεια, ἕναν γιά τήν Κεντρική καί ἕναν γιά τήν Νότια Ἰταλία.
Ὁ π. Νεῖλος, ὁ ἀρχιερατικός ἐπίτροπος γιά τήν Νότια Ἰταλία εἶναι Καλαβρός, πρώην παπικός, πού μετεστράφη στήν ὀρθοδοξία. Μᾶς συνάντησε στό Ροζάρνο (καθ' ὁδόν πρός τό Ρήγιο) καί μᾶς ξενάγησε στήν συνέχεια μέ πολύ ἀγάπη.
Ὁ ἀρχιμανδρίτης π. Νεῖλος Βατοπαιδινός[1], εἶναι καθηγητὴς τοῦ Ρωμαϊκοῦ καὶ Βυζαντινοῦ Δικαίου στὴ Νομικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Καταντζάρο. Ἐκάρη μοναχός στήν Ἱερά Μονή Βατοπαιδίου τοῦ Ἁγίου Ὅρους καὶ μαζὶ μὲ ἄλλους μοναχοὺς καὶ ἱερεῖς ἀπὸ τὰ Βαλκάνια καὶ τὴ Ρωσία ἀγωνίζονται ἱεραποστολικὰ καὶ πνευματικά ἐδῶ στήν Κ. Ἰταλία καί στή Σικελία.
ΣΕΜΙΝΑΡΑ
| Ὅσιος Ἡλίας ὁ Σικελός καί Ὅσιος Φιλάρετος ὁ Κηπουρός |
Πρῶτο ὀρθόδοξο προσκύνημα πού πραγματοποιοῡμε συνοδευόμενοι ἀπο τόν π. Νεῖλο εἶναι στό χωριό Σεμινάρα. Ἀπό ἐδῶ κατήγετο ὁ Βαρλάαμ ὁ Καλαβρός ὁ ὁποῖος κατατροπώθηκε ἀπό τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ[2]. Ἡ διά τῆς συλλογιστικῆς, ἀριστοτελικῆς μεθόδου, προσέγγιση τοῦ Θεοῦ τήν ὁποία ὑποστήριζε ὁ Βαρλαάμ καταδείχτηκε ὅτι εἶναι αἵρεση καί καταδικάστηκε ἀπό τήν Σύνοδο πού ἔγινε τό 1341 μ.Χ. στήν Κωνσταντινούπολη . Ἡ Σύνοδος αὐτή δογμάτισε γιά τήν ἄκτιστη Οὐσία καί τήν ἄκτιστη Ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, καθώς ἐπίσης καί γιά τόν Ἡσυχασμό, καταδικάζοντας τόν αἱρετικό Βαρλαάμ [3].
Ἀπό τήν Σεμινάρα κατήγετο καί ὁ Λεονάρντο Πιλάτο· αὐτός πού πρῶτος μετέφρασε τήν Ἰλιάδα στά λατινικά. Γιαυτό ὁ Πετράρχης καί ὁ Βοκκάκιος ἔλεγαν ὅτι «ἄν κάποιος θέλει νά μάθει ἑλληνικά δέν χρειάζεται νά πάει στήν Ἑλλάδα· μπορεῖ νά τά μάθει πηγαίνοντας στήν Καλαβρία».
Ἐδῶ σέ μοναστήρι πού ἵδρυσε ὁ ἴδιος, ἐγκαταβίωσε ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Νέος ἤ Σικελός καί ὁ Ὅσιος Φιλάρετος ὁ Κηπουρός.
Ὅσιος Ἠλίας ὁ Νέος ἤ Σικελός καί ὁ Ὅσιος Φιλάρετος ὁ Κηπουρός.
Ἱδρυτὴς Μονῆς καί ἀναχωρητής ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Νέος ἤ Σικελός (823–903 μ.Χ.) γεννήθηκε στήν Ἔννη τῆς Κεντρικῆς Σικελίας καί προφήτευσε τὴν ἅλωση τῆς Θεσσαλονίκης. Ταξίδεψε στὴν Πελοπόννησο (ἦρθε στήν Πάτρα τό 888 μ.Χ. ὅπου ἔζησε γιά ἕνα διάστημα προκειμένου νά ἀποφύγει τίς ἐπιδρομές τῶν Ἀγαρηνῶν στήν Σικελία) καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου καὶ ἀσθένησε. Κατὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴ Θεσσαλονίκη κατέλυσε στὸν ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Πέθανε τὴν 17η Αὐγούστου τοῦ 903. Τήν μνήμη του ἐπιτελοῦμε στίς 17 Αὐγούστου.
Προσκυνήσαμε στήν μικρή ἐκκλησία πού ἀνηγέρθη πρόσφατα πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Ἡλία τοῦ Νέου ἤ Σικελοῦ καί τοῦ Ἁγίου Φιλαρέτου τοῦ Κηπουροῦ. Ἐγκαινιάστηκε ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη. Εἶναι εἰκονογραφημένη μέ παραστάσεις πολλῶν τοπικῶν ἁγίων. Σέ μία εἰκόνα παριστάνεται ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καθώς κατατροπώνει τόν Βαρλαάμ. Τό καμπαναριό χτίστηκε δίπλα στήν ἐκκλησία. Λόγῳ ἐλλείψεως χρημάτων στή βάση του χτίστηκε καί τό βαπτιστήριο.
Στήν Ἐκκλησία αὐτή φυλάσσονται τά ἅγια λείψανά τῶν ἁγίων Ἡλία τοῦ Νέου καί Φιλαρέτου τοῦ Κηπουροῦ, τά ὁποῖα διασώθηκαν ἀπό τούς Λατίνους μέ τό νά φυγαδευτοῦν γιά ἕνα διάστημα ἀπό τούς ἐδῶ ὀρθόδοξους πατέρες στό Ἅγιο Ὄρος, στήν μονή τοῦ ἁγίου Παύλου.
Οἱ Λατίνοι μετά τήν Β΄ Βατικάνια Σύνοδο ἀμφισβητοῦν τήν αὐθεντικότητά τῶν ἁγίων Λειψάνων. Ὑπῆρχε φόβος καί τά ἐδῶ εὑρισκόμενα νά τά ἐξαφάνιζαν. Οἱ ὀρθόδοξοι πατέρες τά πῆραν ἀπό τόν ναό τῆς Σεμινάρα ὅπου εὑρίσκοντο καί τά διέσωσαν.
Τώρα, ὅπως μᾶς εἶπαν, δίπλα στήν Ἐκκλησία σχεδιάζεται νά κτισθεῖ μοναστήρι γιά τίς μοναχές, πού ἦλθαν ἀπό τό Μαυροβούνιο (ἀπό τόν ἐπίσκοπο κ.κ. Ἀμφιλόχιο Ράντοβιτς) καί οἱ ὁποῖες σύμφωνα μέ τούς μοναχικούς κανόνες δέν πρέπει νά μένουν μέσα στό χωριό.
Φθάνοντας στήν Ἐκκλησία τῆς Σεμινάρα, κατέφθασαν μαζί μέ μᾶς ὁ μηχανικός τῆς Ἐκκλησίας μέ τή σύζυγό του, οἱ ὁποῖοι ὅπως μάθαμε ἔχουν πολύ καλη διάθεση ἀπέναντι στήν Ὀρθοδοξία.
Τήν ἡμέρα τοῦ προσκυνήματός μας, ἡμέρα Κυριακή στήν Ἐκκλησία εἶχαν τόν γάμο μιᾶς Ρωσίδας μέ ἕναν Ἰταλό, τόν ὁποῖο ἡ ἴδια κατήχησε. Ἀφοῦ βαπτίσθηκε ὀρθόδοξος μετά νυμφεύθηκε τήν Ρωσίδα.
Οἱ παπικοί παρεχώρησαν τόν χῶρο ὅπου βρισκόταν τό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἠλία τοῦ Νέου καί τοῦ Ἁγίου Φιλαρέτου τοῦ Κηπουροῦ γιά νά κτισθεῖ ναός μέ σκοπό νά ἐξυπηρετοῦνται οἱ 200 ὀρθόδοξοι Βούλγαροι πού βρίσκονται στήν περιοχή.Ὅπως πληροφορούμαστε στήν Νότια Ἰταλία ὑπάρχουν σήμερα περίπου 20.000 ὀρθόδοξοι.
Τό χωριό Σεμινάρα περιστοιχίζεται ἀπό ἀπέραντους ἐλαιῶνες μέ γιγάντιες ἐλιές. Ἀπό τόν 8ο αἰ. ἡ περιοχή κατοικεῖτο ἀπό μοναχούς. Στήν πλησίον περιοχή ὑπάρχει καί ἁγίασμα τοῦ Ἁγίου Φαντίνου τοῦ λεγομένου Παλαιοῦ (ἤ πρεσβυτέρου). Στήν ἱστοσελίδα τῆς Μητρόπολης Ἰταλίας καί Μελίττης διαβάζουμε:«Ἱερόν Ἁγίασμα Ὁσίου Φαντίνου τοῦ παλαιοῦ: Εὑρίσκεται εἰς τήν κρύπτην τοῦ ὁμωνύμου ἀρχαίου μοναστηριακοῦ ναοῦ ἐν Ταυριανῇ (Taureana) τῆς ἐπαρχίας Ρηγίου Καλαβρίας, ἕδρα πάλαι ποτέ διαλαμψάσης βυζαντινῆς ἐπισκοπῆς»[4].
Ὁ π. Νεῖλος μᾶς διηγήθηκε ἕνα θαῦμα ἀπό τή ζωή τοῦ ἁγίου Ἠλία τοῦ Νέου καί ἕνα θαυμαστό περιστατικό μέ τόν ἅγιο Φιλάρετο τόν Κηπουρό:
Α)Ὁ ἅγιος Ἠλίας ὁ Νέος , προφήτευσε γιά τό τέλος του. Πηγαίνοντας γιά τήν Κωνσταντινούπολη κοιμήθηκε στήν Θεσσαλονίκη ὅπως καί τό εἶχε προφητέψει. Πρίν φύγει εἶπε: «Θά κάνω ὑπακοή νά πάω στόν αὐτοκράτορα ἀλλά ὁ αὐτοκράτορας δέν θά μέ δεῖ». Πράγματι δέν συναντήθηκε μέ τόν αὐτοκράτορα διότι ἐν τῷ μεταξύ κοιμήθηκε.
Β)Ὁ ἅγιος Φιλάρετος ὁ Κηπουρός, λίγα χρόνια μετά τήν κοίμησή του φανερώθηκε σέ μία εὐλαβῆ γυναίκα πού ἤρχετο ἐδῶ καί προσηύχετο. Τῆς εἶπε νά προσεύχεται καί νά ἐπικαλεῖται τόν ἅγιο Φιλάρετο. Ἐκείνη ἐπεκαλεῖτο μέχρι ἐκείνη τή στιγμή τόν ἅγιο Ἠλία τόν Νέο. Δέν γνώριζε τίποτε γιά τόν ἅγιο Φιλάρετο. Ἀνέφερε τό περιστατικό στούς πατέρες τῆς μονῆς τοῦ ἁγίου Ἠλιοῦ τοῦ Νέου. Οἱ πατέρες τῆς εἶπαν ὅτι δέν γνωρίζουν κανένα Φιλάρετο. Ἐπανεμφανίσθη ὁ ἅγιος καί τῆς εἶπε νά Τόν ἐπικαλεῖται. Τότε οἱ πατέρες θυμήθηκαν τόν ἐνάρετο κηπουρό Φιλάρετο, πού εἶχε κοιμηθεῖ πρίν λίγα χρόνια, ἀφοῦ εἶχε ζήσει μέ πολλή ὑπακοή, γιά 25 χρόνια στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἠλία τοῦ Νέου.
Σύντομα οἱ πατέρες, ὅπως μᾶς εἶπε, θά κυκλοφορήσουν βιβλίο μέ τούς βίους πολλῶν ἁγίων τῆς Καλαβρίας.
| |
| |
Στήν ἱστοσελίδα τῆς Μητροπόλεως Ιταλίας καί Μελίττης διαβάζουμε: «Ἱερά Αὐτοκρατορική Μονή Ὁσίων Ἠλιού τοῦ Νέου καί Φιλαρέτου τοῦ Κηπουροῦ, ἐν Σεμινάρᾳ τῆς Χώρας τῶν Σαλλινῶν: Διεύθυνσις: Sacro Monastero Greco-Ortodosso dei SS Elia il Giovane e Filareto l’Ortolano, 89020 Seminara (Reggio Calabria). Tηλ. +39-0966.31.73.61. Προεστῶσα: Στεφανία μοναχή (μοναχαί 2). Ἡ Μονή ἱδρύθη τό πρῶτον ἐπί αὐτοκράτορος Λέοντος ΣΤ´ τοῦ Σοφοῦ, ἐγκαινιάσθη δέ ἐπισήμως τήν 30ήν Ὀκτωβρίου 2005 ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου κ. κ. Γενναδίου, τοῦ ἁγιορειτικοῦ αὐτῆς Καθολικοῦ ἀνεγερθέντος δαπάναις τῆς περιφερείας Καλαβρίας, εἰς οἰκόπεδον τό ὁποῖον ἐδώρησεν ὁ πρῴην Περιφερειακός Σύμβουλος Πολιτιτισμοῦ Δρ. Santo Giuffrι. Ἱερόν Ἁγίασμα Ὁσίου Φιλαρέτου: Εὑρίσκεται εἰς τήν κοιλάδα ὅπου ἠσκήτευσεν ὁ Ὅσιος, πλησίον τῆς Κωμοπόλεως Σεμινάρα (Seminara) τῆς ἐπαρχίας Ρηγίου Καλαβρίας»[5].
ΜΕΛΙΚΟΥΚΑ
Ὁ ὅσιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης. (Διά χειρός Κ. Κωνσταντάτου) . Ἐκοιμήθη στίς 11 Σεπτεμβρίου τοῦ 960 μ.Χ. Στό σπήλαιό του, ὅπου ἀναβλύζει μέχρι σήμερα θαυματουργό ἁγίασμα, τελεῖται ἀγρυπνία κάθε χρόνο στή μνήμη του. Στὸ χωριὸ Μελικουκά, κοντά στήν Σεμινάρα, μέσα σ' ἕναν ἐλαιώνα, πού θυμίζει ἔντονα Ἑλλάδα, ἐπισκεπτόμαστε τὸ σπήλαιο ποὺ ἔζησε ὁ ἅγιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης, ἐκ Καλαβρίας.
Ὅσιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης ἤ Καλαβρός
Ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης ἤ Καλαβρός, γόνος εὐγενοῦς οἰκογενείας τοῦ Ρηγίου τῆς Καλαβρίας, γεννήθηκε περί τό 864 μ.Χ. Ἐξαιτίας τῶν ἀραβικῶν ἐπιδρομῶν, μαζί μέ τόν γέροντά του ἱερομόναχο Ἀρσένιο καί πολλούς ἄλλους μοναχούς, ἔφυγαν ἀπό τό Ρήγιο καί κατέφυγαν στήν Πάτρα, ὅπου ἔζησαν γιά ὀκτώ χρόνια. Ἐπέστρεψαν στήν Ἰταλία ὅπου συνεδέθησαν πνευματικῶς καί μέ τόν Ὅσιο Ἠλία τόν Νέο ἤ Σικελιώτη, ὁ ὁποῖος ἔζησε ἐπίσης γιά ἕνα διάστημα στήν Πάτρα. Καί οἱ τρεῖς εἶχαν λάβει τό προορατικό χάρισμα. Πρῶτος τελειώθηκε ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος (15 Ἰανουαρίου 904) καί ἀκολούθησε ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Νέος ἤ Σικελιώτης.
Ἀργότερα ὁ ὅσιος Ἡλίας ὁ Σπηλαιώτης δημιούργησε μοναστική ἀδελφότητα. Τήν προσωνυμία Σπηλαιώτης ἔλαβε ἐξαιτίας τοῦ γεγονότος ὅτι παρέμεινε τά περισσότερα χρόνια τῆς ζωῆς του σέ σπήλαιο. Ἡ μνήμη καί τῶν δύο Ἁγίων τελεῖται στίς 11 Σεπτεμβρίου.Ὁ ὅσιος Ἡλίας ὁ Σπηλαιώτης ἐκοιμήθη στις 11 Σεπτεμβρίου του 960 μ.Χ. Στό σπήλαιό του, ἀναβλύζει μέχρι σήμερα θαυματουργό ἁγίασμα. Στάζει ἀπό τήν ὀροφή τοῦ σπηλαίου του. Ἐδῶ κάθε χρόνο, τήν ἡμέρα τῆς μνήμης του. Δίπλα στό σπήλαιο, βρέθηκαν μέ ἀνασκαφές, ἡ τράπεζα καί τό κοιμητήριο τῆς μονῆς.
Ὁ ἅγιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης εἶχε μαθητή τόν ἅγιο Φαντίνο τόν Νέο (902-974 μ.Χ.). Ὁ ἅγιος ἔδωσε στό μαθητή του τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Φαντίνου τοῦ Παλαιοῦ (4ος αἰ.) γιά τόν ὁποῖο δέν γνωρίζουμε πολλά.
Ἅγιος Φαντίνος ὁ Νέος
Ὁ ἅγιος Φαντίνος ὁ Νέος γεννήθηκε στήν Ταυριανή (σημ. Πάλμη),τῆς Καλαβρίας στὰ τέλη τοῦ 8ου αἰώνα. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Γεώργιος, ἡ μητέρα τοῦ Βρυαίνη. 'Ἀπὸ μικρὸς ἀφοσιώθηκε στὴν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας. Ἦταν τόσο ἐνάρετος καὶ μορφωμένος, ὥστε τόν παρακολουθοῦσαν πολλοὶ μαθητές, στούς ὁποίους δίδασκε ἔμπρακτα τήνεὐσέβεια. Δραστηριοποιήθηκε στὴν Καλαβρία, ὅπου ἵδρυσε 3 μοναστήρια, ἀπὸ τὰ ὁποία μάλιστα τὸ ἕνα ἦταν γυναικεῖο. Συνδέθηκε πνευματικὰ μὲ τὸν Ὅσιο Νεῖλο τοῦ Ροσσάνο. Διακρίθηκε δὲ κυρίως, ὡς ἡγούμενος τῆς Μονῆς τοῦ Μερκουρίου. Κάποια στιγμή, προειδοποιήθηκε μὲ ὅραμα ὅτι ἐπίκειται καταστροφικὴ ἐπιδρομὴ στὴν περιοχὴ καὶ ἀποφάσισε νὰ μεταβεῖ στὴν Ἑλλάδα.
Σὲ ἡλικία 60 χρονῶν, ἀφοῦ πῆρε δύο ἀπὸ τοὺς μαθητές του, τὸν Βιτάλιο καὶ τὸν Νικηφόρο, πῆγε στὴν Πελοπόννησο, ὅπού ἐγκαταστάθηκε γιὰ λίγο καιρὸ στὴν Κόρινθο καὶ ἔφερε πολλὲς ψυχὲς στὴ σωτηρία. Κατόπιν ἐπισκέφθηκε τὴν Ἀθήνα, ὅπου προσκύνησε στὸν ναὸ τῆς Θεοτόκου. Ἔπειτα πῆγε στὴ Λάρισα καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὴ Θεσσαλονίκη. Ἐδῶ ἔμεινε ὀκτὼ ὁλόκληρα χρόνια ὑπηρετώντας τὸν Κύριο. Μάλιστα γνωρίστηκε καὶ συνδέθηκε μὲ τὸν Ὅσιο Ἀθανάσιο τὸν Ἀθωνίτη. Πέθανε στὴ Θεσσαλονίκη στὶς 30 Αὐγούστου ἢ στὶς 14 Νοεμβρίου εἰρηνικὰ ὑπέργηρος (974). Ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὶς 30 Αὐγούστου.
Μέχρι πρόσφατα ἐθεωρεῖτο ὅτι ὑπάρχουν δύο διαφορετικὰ πρόσωπα μέ τό ὄνομα ἅγιος Φαντῖνος: ὁ ἱδρυτὴς καὶ ἡγούμενος τοῦ Μερκουρίου καὶ ὁ μοναχὸς ποὺ συναντήθηκε μὲ τὸν Ὅσιο Ἀθανάσιο. Τὰ τελευταία χρόνια οἱ ἔρευνες τῆς γνωστῆς Βυζαντινολόγου Ἐρρίκα Φολλιάρι (Erica Follieri) καὶ κυρίως ἡ ἀνακάλυψη ἀπὸ αὐτὴν ἑνὸς χειρογράφου του 11ου αἰώνα, ποὺ φυλάσσεται σήμερα στὴ Μόσχα (Mosquensis 478) ἀπέδειξαν ὅτι πρόκειται γιὰ τὸ ἴδιο πρόσωπο.
Ἀπό τήν Μελικουκά κατήγετο καί ὁ ἅγιος Λουκᾶς ὁ Γραμματικός, πού ἔγινε ἐπίσκοπος Ἀσύλων τῆς μητροπόλεως τῆς Ἁγίας Σεβηρίνης στά 1092[6].
Στή Μελικουκά συναντήσαμε ἕναν ἱερομόναχο Ρωσικῆς καταγωγῆς. Ἐδῶ τώρα ὑπάρχει τό Μοναστῆρι τοῦ Ὁσίου Ἠλιοῦ τοῦ Σπηλαιώτου. Οἱ Σιδηρόδρομοι τῆς Ἰταλίας δώρησαν ἕνα κτίριο παληοῦ Σιδηροδρομικοῦ Σταθμοῦ. Ἕνα δωμάτιό του διαμορφώθηκε πρόσφατα σέ ναό πρός τιμήν τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ τοῦ Γραμματικοῦ ἐπίσκόπου Ἀσύλων.
Ὁ πατὴρ Νεῖλος μᾶς ξεναγεῖ. Ἐδῶ στήν Μελικουκά, ἔμειναν οἱ 3 ἅγιοι: 1) ὁ ἅγιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης, 2)ὁ ἅγιος Φαντίνος ὁ Νέος καὶ 3) ὁ ὅσιος Λουκᾶς ὁ Γραμματικός.
Στό οἴκημα, ποὺ ἦταν πρώην σιδηροδρομικὸς σταθμός, ψάλλαμε. Μέσα στόν ἀπέριττο ναό- δωμάτιο ἀφιερωμένο στόν Ἅγιο Λουκᾶ τόν Γραμματικό βιώνουμε τό γεγονός ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία πάντα πορεύεται μέ δυσκολίες καί φτώχεια ἀνακαινίζοντας τόν φθαρμένο κόσμο καί μεταμορφώνοντάς τον σέ Ἐκκλησία. Μετὰ μᾶς περιποιήθηκαν μὲ ἀγάπη πολλή.
Στήν ἱστοσελίδα τῆς Μητρόπολης Ἰταλίας καί Μελίττης διαβάζουμε:«Ἱερά Μονή Ὁσίου Ἠλιού τοῦ Σπηλαιώτου, ἐν Καλαβρίᾳ: Διεύθυνσις: Sacro Monastero Greco-Ortodosso di Sant’Elia lo Speleota, 89020 Melicucca(RC). Τηλ.: +39-0966.33.28.11. Ἱερατικος ἐπιτροπος: ὁ Ἀρχιμανδρίτης κ. Νεῖλος Βατοπαιδινός (μοναχοί 2). Τό κτήριον τῆς Μονῆς παρεχωρήθη τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἰταλίας ὑπό τῶν Σιδηροδρόμων τῆς Καλαβρίας τόν Αὔγουστον τοῦ 2000, εὑρίσκεται δέ πλησίον τοῦ σπηλαίου, ὅπου ἠσκήτευσεν ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης (9ος αἰών). Αὕτη διετέλεσεν ἐπί πολλούς αἰῶνας ἀσκητική παλαίστρα, ἔνθα ἠσκήτευσαν φημισμένοι Ἰταλοέλληνες ἅγιοι, μεταξύ τῶν ὁποίων Φαντῖνος ὁ Γυμνός καί ὁ ἐπίσκοπος Λουκᾶς ὁ Γραμματικός, ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ὁποίου τιμᾶται τό ἐσωτερικόν παρεκκλήσιον τῆς Μονῆς.
* Μετόχιον: Ἱερόν Παρεκκλήσιον Ἁγίου Βλασίου: Διεύθυνσις: Cappella Greco-Ortodossa di San Biagio, c/o Famiglia La Capria, 89015 Palmi (RC). Τηλ.:+39-0966.22.348 . Ἱερόν Ἁγίασμα Ὁσίου Ἠλιού τοῦ Σπηλαιώτου: Εὑρίσκεται ἐντός τοῦ Σπηλαίου τῆς ἀσκήσεως τοῦ Ὁσίου, 500μ. ἀπό τῆς ὁμωνύμου Ἱερᾶς Μονῆς, ἐν Μελικουκκᾷ (Melicucca) τῆς ἐπαρχίας Ρηγίου Καλαβρίας»[7].
Συνεχίζοντας τήν προσκυνηματική μας πορεία φθάνουμε γιά διανυκτέρευση στό Ρήγιο.
ΡΗΓΙΟ–ΜΕΣΣΗΝΗ–ΚΕΦΑΛΟΥ- ΠΑΛΕΡΜΟ
Πρωινό καί ἀναχώρηση γιά Μεσσήνη. Στό Λιμάνι, ἐκεῖ πού σήμερα βρίσκεται τό ἄγαλμα τῆς Παναγίας , βρισκόταν ἡ μονή τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ Μεσσήνης. Διασώθηκε τό Τυπικό της, ἀπό τό ὁποῖο ἀντλοῦμε πολλά συναξάρια τῶν τοπικῶν Ἁγίων Σικελίας καί Κάτω Ἰταλίας.
Διασχίζοντας τή Βόρεια Σικελία, φτάσαμε στήν Κεφαλοῦ. Σύντομη ἐπίσκεψη στήν γραφική Πιάτσα Ντουόμο καί στό Ναό τοῦ Ρογήρου, μέ τά βυζαντινά ψηφιδωτά. Ὀ Ρογήρος ἦταν Νορμανδός ἡγεμόνας τῆς Σικελίας. Ἀναχώρηση καί ἄφιξη στό πολύβουο Παλέρμο.
ΠΑΛΕΡΜΟ
Στὸ Παλέρμο, τὴν «πρωτεύουσα» τῆς Σικελίας, συναντᾶ ὁ ἐπισκέπτης κτίρια ἀρχαῖα καὶ νέα, ὅπως τὰ Ἀνάκτορα, τὰ Παλαιὰ Μέγαρα, τὶς 295 ἐκκλησίες καὶ παρεκκλήσια καὶ τὰ περίπου 70 παλαιά ὀρθόδοξα μοναστήρια. Ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, μπορεῖ νὰ θαυμάσει κανεὶς τὸ σπήλαιο τῆς Ἁγίας Ροζαλίας, πού εἶναι καὶ πολιοῦχος τῆς πόλης. «Ἐγὼ ἡ ἀδελφὴ Ρωσαλία Σινηβάλδη, βάνω τοῦτο τὸ ξύλο τοῦ εἰδικοῦ μας Ἀφέντος, εἰς τὸ Μοναστήρι τοῦ ὁποίου παντοτινὰ ἀκολούθησα» λέει ἐκεῖ μία ἑλληνικὴ ἐπιγραφή, φανερώνοντας τὴ βαθύτατη ἐπίδραση πού εἶχαν στὴν Κάτω Ἰταλία, οἱ Ἑλληνορθόδοξοι μοναχοί πού εἶχαν ἐγκατασταθεῖ ἐδῶ ἀπὸ τὰ μεταποστολικά χρόνια. Τοπικοί ἅγιοι τοῦ Παλέρμο εἶναι ὁ ἅγιος Μαμιλιανός (Ἐπίσκοπος) ἡ ἁγία Χριστίνα, ἡ ἁγία Ἀγάθη, ἡ ἁγία Ὀλίβα, ἡ ἁγία Νύμφα.
Στόν καθεδρικό ναό τοῦ Παλέρμο (Ντουόμο) ἐντοπίσαμε ἅγια λείψανα τῆς ἁγίας Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς, τῆς ἁγίας Χριστίνας, τῆς ἁγίας Ὀρσαλίας, τῆς ἁγίας Ὀλίβας τῆς ἁγίας Νύμφας, τοῦ ἁγίου Μαμιλιανοῦ, τοῦ ἁγίου Εὐστοχίου, τοῦ ἁγίου Πρόκουλου, ἐνῶ σέ δύο ἄλλους ναούς, πού βρίσκονται στό δρόμο τῆς Λαϊκῆς ἀγορᾶς, ἐντοπίσαμε λείψανα τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ (Ναός ἁγ. Ἰππολύτου) καί πολλῶν ἄλλων ἀγνώστων ἁγίων (στό Ναό τῆς λεγομένης «Ἀμώμου συλλήψεως»). Ἐπίσης στό κέντρο τῆς πόλης ὑπάρχει ναός τῆς ἁγίας Ὀλίβας μέ τό ἁγίασμά της, πού ἔβγαινε ἀπό ἕνα πηγάδι. Οἱ καθολικοί σήμερα δυστυχῶς τό ἔχουν σφραγίσει.
Μαρτοράνα, Παλατιανό παρεκκλῆσι.
Ἐπισκεφθήκαμε τήν Μαρτοράνα μέ τά περίφημα βυζαντινά ψηφιδωτά. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Ναυάρχου ἤ Μαρτοράνα ἀρχικά λειτούργησε σάν ὀρθόδοξη διότι ὁ Ναύαρχος Γεώργιος πού τήν ἵδρυσε ἦταν ὀρθόδοξος ἀπό τήν Ἀντιόχεια. Ἔχει τά ὀμορφότερα ψηφιδωτά. Σήμερα λειτουργεῖ σάν προπύργιο τῶν οὐνιτῶν. Πολλοί ὀρθόδοξοι ἔχουν ἐξαπατηθεῖ καί ἔχουν τελέσει τόν γάμο τους ἐκεῖ. Ἡ κόγχη τοῦ ἱεροῦ ἔχει ἀντικατασταθεῖ μέ παπικά σύμβολα, ἀγάλματα κλπ ἀφοῦ ἀφαίρεσαν τά ὀρθόδοξα. Τό ἴδιο ἔχει συμβεῖ καί στό Παλατιανό παρεκκλησι, σέ κάποια ψηφιδωτά του. Ἔχουν ἀντικατασταθεῖ καί παραποιηθεῖ ὁλόκληρα κομμάτια ἀπό τά ὀρθόδοξα ψηφιδωτά μέ παπικά. Ἡ ἰταλίδα ξεναγός μᾶς εἶπε ὅτι... εἶχαν ἀφήσει κενό τόν χῶρο οἱ ὀρθόδοξοι βυζαντινοί τεχνίτες, πού εἶχαν ἔρθει ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη!!!... καί τόν συμπλήρωσαν μέ δικά τους ψηφιδωτά οἱ λατίνοι!!!.
Στό Παλέρμο ὑπάρχει ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πού ἀπέχει περίπου 30 λεπτά (πηγαίνοντας μέ τά πόδια) ἀπό τό κέντρο τῆς πόλης. Στήν ἱστοσελίδα τῆς Μητρόπολης Ἰταλίας καί Μελίττης διαβάζουμε:
ΠΑΝΟΡΜΟΣ ΡΑLERΜΟ.Ἱερός Ναός Ἁγίου Μάρκου Ἐφέσου: Διεύθυνσις: Chiesa Ortodossa di San Marco di Efeso, Via Umberto Giordano 67, 90127 Palermo, http//it.groups.yahoo.com/group/sanmarcoefeso. Τηλ. +39-091.30.58.47. Ἱερατικῶς Προϊστάμενος: ὁ Πρωτοπρεσβύτερος κ. Ἰωάννης Φέστας (τηλ. +39-349.87.64.664, Email: giovannipresbitero@virgilio.it). Ψάλλει ἐκκλησιαστική χορῳδία, ἀποτελουμένη ἀπό Ὀρθοδόξους νέους, ὑπό τήν διεύθυνσιν τῆς κ. Raffaella Amari. * Ὀρθόδοξος Κατήχησις: Ἕκαστον Σάββατον μετά τόν Ἑσπερινόν»[8].
Εἴδαμε τήν πλατεία τοῦ Δημαρχείου, τήν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, τήν Μητρόπολη, τό θέατρο Μάσσιμο, τό παλάτσο Ρεάλε καθώς καί τό μουσεῖο τοῦ Παλέρμο.
Ἕνας ἅγιος πού κατήγετο ἀπό τό Παλέρμο εἶναι ὁ Ἅγιος Ἀγάθων Πάπας Ρώμης. Παραθέτουμε τόν βίο του:
Ὅ Ἅγιος Ἀγάθων
Ὅ Ἅγιος Ἀγάθων καταγόταν ἀπό τό Παλέρμο τῆς Ἰταλίας. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του δίδαξαν σ’ αὐτόν κάθε γραφή θεόπνευστη καί ὠφέλιμη. Μετά τόν θάνατό τους συγκέντρωσε ὅλο τόν πλοῦτο του καί τόν μοίρασε στούς πτωχούς. Ὁ ἴδιος, ἀφοῦ ἀναχώρησε καί ἡσύχαζε σέ Μοναστῆρι, ἐκάρη μοναχός καί ὐπηρετοῦσε τόν Θεό προσευχόμενος νύχτα καί ἡμέρα ὑπέρ τοῦ σύμπαντος κόσμου. Τόσο πολύ δέ ἀγωνίσθηκε γιά τήν ἀρετή, ὥστε ἔλαβε ἀπό τόν Θεό καί τό χάρισμα νά κάνει θαύματα. Ἐπειδή ὅμως ἡ ἀρετή δέν διαφεύγει τῆς προσοχῆς, ἔγινε καί Πάπας τῆς Ρώμης τό ἔτος 678 μ.Χ. καί ἔλαβε ἐνεργό μέρος στήν ΣΤ’ Οἰκουμενική Σύνοδο, ἀποστέλλοντας τρεῖς ἀντιπροσώπους καί τρεῖς Ἐπισκόπους τῆς Ἰταλίας. Ἡ Σύνοδος αὐτή, συνῆλθε τό ἔτος 680 μ.Χ. στήν Κωνσταντινούπολη, γιά νά καταδικάσει τήν αἵρεση τῶν Μονοφυσιτῶν. Μεταξύ τῶν καταδικασθέντων ἦταν καί ὁ προκάτοχος τοῦ Ἁγίου Ἀγάθωνος Ἐπίσκοπος Ρώμης Ὀνώριος Α’ (625-638 μ.Χ.). Ὁ Ἅγιος Ἀγάθων κοιμήθηκε ἐν εἰρήνῃ τό ἔτος 682 μ.Χ.
ΑΚΡΑΓΑΝΤΑΣ
Ἐπισκεφθήκαμε τόν ἀρχαιοελληνικό ναό τῆς Ὀμόνοιας πού εἶχε μετατραπεῖ ἀπό τόν Ἅγιο Γρηγόριο Ἐπίσκοπο Ἀκραγαντίνων σέ ὀρθόδοξο χριστιανικό ναό πρός τιμή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Ὁ ἅγιος δέν ἤθελε νά μένει ἐντός τῆς πόλεως (διότι εἶχε ἐκεῖ ἐχθρούς) καί ἔμενε στόν χῶρο τοῦ ναοῦ. Διασώζονται οἱ πλευρικές ἀψίδες τοῦ χριστιανικοῦ ναοῦ ὁ ὁποῖος ἦταν ναός κοιμητηρίου, μιά πού ὅλη ἡ περιοχή χρησίμευε γιά τήν ταφή τῶν κεκοιμημένων χριστιανῶν.Ἡ μόνη παράσταση- εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου βρίσκεται στή μονή Δαφνίου στήν Ἀθήνα. (ψηφιδωτό). Στήν ἱστοσελίδα τῆς Μητρόπολης Ἰταλίας καί Μελίττης διαβάζουμε: ΑΚΡΑΓΑΣ - AGRIGΕΝΤΟ Ὀρθόδοξος Ἐνορία Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Ακραγαντινών: Διεύθυνσις: Parrocchia Ortodossa di San Gregorio di Agrigento, c/o Chiesa di San Pio X, 92100 Peruzzo, Agrigento. Ἡ Θεία Λειτουργία τελεῖται, κατά τάς μεγάλας ἑορτάς, ὑπό τῶν ἐν Σικελίᾳ κληρικῶν. Τηλ. +39-349.87.64.664. Ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσκοπος Ἀκραγαντίνων
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσκοπος Ἀκραγαντίνων γεννήθηκε στὸν Ἀκράγαντα τῆς Σικελίας ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ εὔπορους γονεῖς, τὸ Χαρίτωνα καὶ τὴ Θεοδότη. Βαπτίστηκε ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Ποταμίωνα, ὁ ὁποῖος τὸν ἀνέθρεψε, τὸν μόρφωσε καὶ τὸν κατάταξε στὶς τάξεις τοῦ Ἱεροῦ κλήρου, στὰ χρόνια του βασιλιᾶ Ἰουστινιανοῦ τοῦ Ρινότμητου (685-695). Δεκαοκτὼ χρονῶν πῆγε γιὰ προσκύνημα στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ ἐκεῖ χειροτονήθηκε Διάκονος ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Ἱεροσολύμων Μακάριο. Κατόπιν ἐπανῆλθε στὸ Βυζάντιο καὶ ἀπὸ 'κεῖ στὴ Ρώμη, ὅπου γιὰ τὶς μεγάλες του ἀρετὲς καὶ τὴ μεγάλη του μόρφωση ἔγινε Ἐπίσκοπος Ἀκραγαντίνων. Στὴν ἐπισκοπὴ αὐτή, βρῆκε σφοδροὺς κατηγόρους δύο κληρικούς, τὸν Σαβίνο καὶ τὸν Κρισκέντιο, πού τὸν συκοφάντησαν γιὰ μοιχεία. Μὲ θαυματουργικὸ τρόπο ὁ Θεός τοὺς ντροπίασε καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος παρέλαβε πάλι τὴν Ἐκκλησία μετὰ ἀπὸ διετῆ φυλάκιση καὶ ἀργία. Στὴ συνέχεια ἔκανε καὶ ἄλλα θαύματα. Ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ σὲ βαθιὰ γεράματα τὸ 690 μ.Χ. Σώζονται 10 ἐπεξηγηματικοί λόγοι του στὸν Ἐκκλησιαστή.
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος α'. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Γρηγορῶν ἐκ σπάργανων φερωνύμως Γρηγόριε, ἐν τοῖς δικαιώμασι Πάτερ τοῦ τῶν ὅλων δεσπόζοντος, ἐπλήσθης οὐρανίων δωρεῶν, ὡς γρήγορος ποιμὴν τῶν εὐσεβῶν διὰ τοῦτο πρὸς λειμώνας ἀειθαλεῖς, Ἰθύνεις τοὺς βοώντας σοὶ δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἔνεργουντι διό σου, πάσιν ἰάματα.
ΚΑΤΑΝΗ
Εἶναι ἡ πόλη τοῦ ἁγίου Λέοντος ἐπίσκόπου Κατάνης (9ος αἰ) καί τῆς ἁγίας μάρτυρος Ἀγάθης.
Ἡ Ἁγία Ἀγάθη ἡ Μάρτυς (5 Φεβρουαρίου)
Ἡ Ἁγία Μάρτυς Ἀγάθη καταγόταν ἀπὸ τὴν Κατάνη τῆς Σικελίας. Τὸ λατινικὸ Μαρτύριον, ποὺ εἶναι ἀρχαιότερο, ὅπως καὶ τὸ Ἐγκώμιον, ποὺ συνέταξε ὁ Πατριάρχης Μεθόδιος, δὲν ἀναφέρουν τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα της. Ἀντίθετα ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς σημειώνει ὅτι τόπος καταγωγῆς τῆς Ἁγίας ἦταν τὸ Παλέρμο. Τὴν πληροφορία αὐτὴ υἱοθέτησαν ἀβασάνιστα καὶ οἱ ὑπόλοιποι Συναξαριστές, ἐπώνυμοι καὶ ἀνώνυμοι. Τὴν καταγωγὴ τῆς Ἁγίας Ἀγάθης ἀπὸ τὴν πόλη τῆς Κατάνης ἐνισχύει καὶ ὁ Ἅγιος Πέτρος, Ἐπίσκοπος Ἄργους, στὸ Ἐγκώμιον ποὺ ἔγραψε γιὰ τὸν σικελικῆς καταγωγῆς, ἀπὸ τὴν πόλη τῆς Κατάνης, Ἐπίσκοπο Μεθώνης Ἀθανάσιο. Ὁ Ἅγιος Πέτρος ἀναφέρει μάλιστα ὅτι στὴν πόλη αὐτὴ ἡ Ἁγία γεννήθηκε, ἀνατράφηκε καὶ μαρτύρησε. Ἡ Ἁγία Ἀγάθη προερχόταν ἀπὸ εὐγενικὴ καὶ εὔπορη οἰκογένεια. Οἱ γονεῖς της ἦταν εἰδωλολάτρες καὶ πρέπει νὰ τοὺς ἔχασε σὲ μικρὴ ἡλικία. Ὅμως ἡ ἁγία ἀπὸ παιδὶ ἔβαλε στὴν καρδιά της τὸν Χριστὸ καὶ ἀφιερώθηκε στὴν Ἐκκλησία. Ἡ ἁγία Ἀγάθη μαρτύρησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Δεκίου (249-251 μ.Χ.). Τὸ μαρτύριο τῆς Ἁγίας ἄρχισε ὅταν ὁμολόγησε τὴν πίστη της στὸν Χριστό. Πρῶτα ἀσκήθηκε σὲ αὐτὴν ἕνας ψυχικὸς βιασμός, ποὺ εἶχε διάρκεια τριάντα ἡμέρες, χωρὶς ὅμως νὰ τὴν κάμψει. Βλέποντας ὁ ἔπαρχος τῆς Σικελίας Κυντιανός, ἄνθρωπος μὲ ἄγρια ἔνστικτα, τὴν σταθερότητα τῆς Ἁγίας, προσπάθησε νὰ μεταστρέψει τὸ φρόνημά της ὥστε νὰ θυσιάσει στοὺς θεούς. Ὕστερα τὴν παρέδωσε σὲ κάποια ἄπιστη γυναῖκα, ποὺ τὴν ὀνόμαζαν Φροντισία καὶ τὶς θυγατέρες της, γιὰ νὰ τὴν πείσουν νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη της στὸν Κύριο[9]. Ὅταν ἄκουσε ὁ Κυντιανὸς ἀπὸ τὴν Φροντισία ὅτι ἡ Ἁγία Ἀγάθη παρέμενε ἄκαμπτη, πλημμύρισε ἀπὸ ὀργή. Διέταξε νὰ τὴν ὁδηγήσουν μπροστά του καὶ ἄρχισε πάλι τὶς ἀπειλές. Στὸν διάλογο ποὺ ἀκολούθησε, ἡ Ἁγία ὑποστήριξε μὲ πνευματικὴ ἀνδρεία καὶ παρὰ τὸ νεαρὸ τῆς ἡλικίας της, ὅτι εἶναι δούλη Χριστοῦ. Κατηγόρησε εὐθέως τὸν ἔπαρχο ὅτι πιστεύει σὲ ξόανα καί, μάλιστα, ἀναρωτήθηκε, πῶς ἕνας τόσο ἔξυπνος ἄνθρωπος παρουσιάζεται μὲ τὴν πίστη του τόσο ἀνόητος[10]. Ὁ ἔπαρχος, μόλις ἄκουσε αὐτό, ράπισε τὴν Ἁγία καὶ διέταξε νὰ τὴν κρεμάσουν καὶ νὰ τὴν λογχίσουν. Παρὰ τοὺς φρικτοὺς πόνους, ἡ Ἁγία Ἀγάθη ἐξακολουθοῦσε νὰ ὁμολογεῖ τὴν πίστη της στὸν Χριστὸ καὶ νὰ δηλώνει ὅτι τὰ βασανιστήρια τῆς προξενοῦν χαρά, γιατί εἶναι πρόσκαιρα[11]. Ὁ Κυντιανός, ἔξαλλος ἀπὸ ὀργή, διέταξε νὰ τῆς ἀποκόψουν τούς μαστούς[12]. Ὕστερα ἀπὸ τὴν φρικώδη αὐτὴ πράξη τὴν ὁδήγησαν στὴ φυλακή. Μόλις πλησίασαν τὰ μεσάνυκτα, ἐπισκέφθηκαν τὴν Ἁγία ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, μὲ μορφὴ γέροντα καὶ ἕνας Ἄγγελος, μὲ μορφὴ παιδιοῦ, ποὺ κρατοῦσε λαμπάδα. Ἄπλετο φῶς πλημμύρισε τὸ ὑγρὸ καὶ σκοτεινὸ κελὶ τῆς Ἁγίας. Ὁ Ἀπόστολος γιάτρεψε τὶς πληγές της καὶ ἀποκατέστησε τὸν κομμένο μαστό. Ἡ πόρτα τῆς φυλακῆς ἄνοιξε καὶ οἱ λοιποὶ κρατούμενοι ὠθοῦσαν τὴν Ἁγία νὰ ἀποδράσει. Αὐτή, ὅμως, σκεπτόμενη ἀπὸ τὴ μία ὅτι θὰ τιμωρηθοῦν οἱ δεσμοφύλακες ἂν δραπετεύσει καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ὅτι ἔπρεπε νὰ ὑπομείνει τὸ μαρτύριο, δὲν ἔφυγε ἀπὸ τὸ δεσμωτήριο[13]. Τὴν τέταρτη ἡμέρα, ὁ Κυντιανὸς τὴν προσάγει στὸ δικαστήριο. Ἐκεῖ τῆς ἐπαναλαμβάνει ὅτι ἂν δὲν ὑπακούσει στὸ αὐτοκρατορικὸ διάταγμα καὶ δὲν θυσιάσει στοὺς θεούς, θὰ θανατωθεῖ. Καμιὰ ὅμως ἀπειλὴ δὲν ἔκαμψε τὴν Ἁγία. Ὁμολόγησε καὶ πάλι τὴν πίστη της στὸν Χριστὸ καὶ ἐπέδειξε τὶς θεραπευμένες πληγές της[14]. Ὁ ἀπάνθρωπος τότε ἔπαρχος διέταξε νὰ ρίξουν γυμνὴ τὴν Ἁγία πάνω σὲ αἰχμηρὰ κεραμίδια, ποὺ πάνω τους ἔκαιγαν κάρβουνα. Ξαφνικά, μεγάλος σεισμὸς ἔγινε στὴν πόλη τῆς Κατάνης καὶ προξένησε πολλὲς ζημιές. Ἀνάμεσα στὰ θύματα ἦταν ὁ σύμβουλος τοῦ ἔπαρχου Σιλουανὸς καὶ ὁ φίλος του Φαλκόνιος[15]. Μπροστὰ σὲ αὐτὴν τὴν κατάσταση ὁ Κυντιανὸς διέταξε νὰ μεταφέρουν τὴν Ἁγία στὴ φυλακή. Μέσα στὸ δεσμωτήριο ἡ Ἁγία προσευχήθηκε στὸν Κύριο καὶ Τὸν εὐχαρίστησε γιὰ τὴ δύναμη ποὺ τῆς χάρισε[16]. Καὶ μόλις τελείωσε τὴν προσευχή της, παρέδωσε τὸ πνεῦμα της. Ἦταν τὸ ἔτος 251 μ.Χ. Ὁ λαὸς τῆς Κατάνης, ἔντονα θορυβημένος ἀπὸ τὸ γεγονός, διαμαρτυρήθηκε στὸν ἔπαρχο. Στὴ συνέχεια, μετέφεραν τὸ τίμιο λείψανό της σὲ ἀσφαλὲς μέρος. Τότε παρουσιάσθηκε ἕνας λευκοντυμένος νεαρός, ἄγνωστος στοὺς αὐτόχθονες, ὁ ὁποῖος κατευθύνθηκε πρὸς τὸν τάφο τῆς Ἁγίας Ἀγάθης καὶ πάνω σὲ μαρμάρινη πλάκα ἔγραψε τὰ ἑξῆς: «Νοῦς ὅσιος, αὐτοπροαίρετος τιμὴ ἐκ Θεοῦ, καὶ πατρίδος λύτρωσις»[17]. Οἱ παριστάμενοι εἶπαν ὅτι ὁ νεαρὸς ἐκεῖνος ἦταν ὁ Ἄγγελος τῆς Ἁγίας. Ὁ λαὸς τῆς Κατάνης τιμοῦσε καὶ σεβόταν τὴν Ἁγία. Ὡς ἀνταπόκριση στὴν τιμὴ αὐτή, ἡ Ἁγία Ἀγάθη ἔσωσε τὴν πόλη της ἀπὸ τὴ φοβερὴ ἔκρηξη τοῦ ἡφαιστείου τῆς Αἴτνας. Οἱ κάτοικοι τῆς Κατάνης ἔτρεξαν στὸν τάφο της καὶ ἀφοῦ πῆραν τὴ λάρνακα μὲ τὸ ἅγιο λείψανό της, τὴν ἔστρεψαν πρὸς τὴν λάβα, ποὺ ζύγωνε τὴν πόλη καὶ ἔτσι ἀποσοβήθηκε ἡ συμφορά. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ συνέβη στὶς 5 Φεβρουαρίου τοῦ ἔτους 252 μ.Χ., ἀκριβῶς ἕνα χρόνο μετὰ τὸ μαρτύριο τῆς Ἁγίας. Ἡ Σύναξη τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Ἀγάθης ἐτελεῖτο στὸ Μαρτύριό της, τὸ ὁποῖο βρισκόταν στὸ ἕβδομο τοῦ Βυζαντίου. Τὰ ἱερὰ λείψανά της μεταφέρθηκαν στὴν Κωνσταντινούπολη κατὰ τὴν περίοδο τῶν αὐτοκρατόρων Βασιλείου Β’ (976-1025 μ.Χ.) καὶ Κωνσταντίνου Η’ (1025-1028 μ.Χ.).
Ἀπολυτίκιο. ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Ρόδον εὔοσμον, τῆς παρθενίας, νύμφη ἄφθορος, τοῦ Ζωοδότου, ἀναδέδειξαι Ἀγάθη πανεύφημε, τῶν ἀγαθῶν τὴν πηγὴν γὰρ ποθήσασα, μαρτυρικῶς ἐν τῷ κόσμῳ διέπρεψας. Μάρτυς ἔνδοξε, λιταῖίς σου θείαις ἀγάθυνον, τοὺς πόθῳ μεγαλύνοντας τοὺς ἄθλους σου.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Στολιζέσθω σήμερον, ἡ Ἐκκλησία, πορφυρίδα ἔνδοξον, καταβαφείσαν ἐξ ἁγνῶν, λύθρων Ἀγάθης τῆς Μάρτυρος, Χαῖρε, βοώσα, Κατάνης τὸ καύχημα.
Παραθέτουμε καί τόν βίο τοῦ ὁσίου Λέοντος.
Ὁ ἅγιος Λέων ὁ Θαυματουργὸς Ἐπίσκοπος Κατάνης (20 Φεβρουαρίου.
Ὁ ἅγιος Λέων γεννήθηκε στὴ Ραβέννα τῆς Ἰταλίας ἀπὸ γονεῖς εὐλαβεῖς καὶ εὐγενεῖς. Ἀφοῦ σπούδασε, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στὴ Ραβέννα καὶ ἀργότερα ἐξελέγη γιὰ τὴν καθαρότητα καὶ πνευματικότητα τοῦ βίου αὐτοῦ Ἐπίσκοπος Κατάνης τῆς Σικελίας. Ἔγινε προστάτης τῶν ὀρφανῶν καὶ τῶν χηρῶν, δίδασκε καὶ νουθετοῦσε τὸ ποίμνιό του καὶ ἔκτισε τὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Λουκίας (τιμᾶται 13 Δεκεμβρίου). Ὁ Ἅγιος διακρίθηκε, ἐπίσης, γιὰ τοὺς ἀγῶνες του κατὰ τῶν αἱρετικῶν, τοὺς ὁποίους νίκησε καὶ ντρόπιασε ὄχι μόνο μὲ λόγια ἀλλὰ καὶ μὲ κείμενα. Ὁ Ἄγιος Θεὸς τὸν προίκισε μὲ τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Καὶ τὸν μάγο Ἡλιόδωρο ποὺ εἶχε πλανέψει πολλοὺς μὲ μαγεῖες, μετὰ ἀπὸ προσευχὴ τὸν κατέκαψε μὲ τὴ φωτιά, ἐπειδὴ καυχιόταν ὅτι μποροῦσε νὰ κάνει τὰ πάντα καὶ ὅτι δὲν φοβόταν τὴ φωτιά. Βλέποντας οἱ πιστοὶ τὸ θαῦμα αὐτὸ καταπλάγηκαν[18]. Ἀμέσως τὸ περιστατικὸ αὐτὸ διαδόθηκε στὴ Βασιλεύουσα. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ὁ Ἅγιος προσκλήθηκε ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς Λέοντα Δ’ (775-780 μ.Χ.) καὶ Κωνσταντῖνο ΣΤ’ (780-798 μ.Χ.) στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ἀξιώθηκε πολλῶν τιμῶν.Ὁ Ἅγιος Λέων κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ 785 μ.Χ. καὶ τὸ σεπτὸ λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Λουκίας πού ὁ ἴδιος εἶχε κτίσει. Ἀπολυτίκιο. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἱερέων ἀκρότης, εὐσέβειας διδάσκαλος, καὶ θαυματουργὸς ἀνεδείχθης, Ἱεράρχα πανόλβιε, ἠθῶν γὰρ οὐρανίων τῷ φωτί, τοῦ Πνεύματος πλουτήσας τὴν ἰσχύν, θεραπεύεις τοὺς νοσοῦντας καὶ τάς ψυχάς, Λέον τῶν προσιόντων σοι. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πάσιν ἰάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος β'.
Τὴν ἐν πρεσβείαις. Τὸν ἀπὸ βρέφους Κυρίῳ ἀνατεθέντα, καὶ ἐκ σπαργάνων τὴν χάριν ἀνειληφότα, πάντες τοῖς ἄσμασι στεφανώσωμεν, Λέοντα τὸν φωστῆρα τῆς Ἐκκλησίας καὶ πρόμαχον, αὐτῆς γὰρ ὑπάρχει τὸ στήριγμα .
Στήν Κατάνη προσκυνήσαμε σέ πολλές ἅγιασμένες τοποθεσίες τῆς πόλης χάρις στή βοήθεια τῶν ἑλλήνων πού ζοῦν ἐκεῖ. Σημειώσαμε τά ἑξῆς:
1. Στόν Καθεδρικό ναό πού εἶναι ἀφιερωμένος στήν ἁγία Ἀγάθη ὑπάρχουν ἅγια λείψανά της, κρυμμένα ὅμως ἀπό τούς λατίνους. Δέν τά ἐμφάνισαν οὔτε στόν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη ὅταν ἦλθε ἐδῶ γιά νά προσκυνήσει.
2. Κοντά στόν Καθεδρικό ναό, ὑπάρχει ἐκκλησία πού λέγεται Ἁγία Μαρία τῆς Ἐλεημοσύνης. Περιέχει βυζαντινή εἰκόνα, ἀντίγραφο τῆς αὐθεντικῆς, ἡ ὁποία εἶναι τοῦ 14ου αἰ. καί βρίσκεται στό μουσεῖο τῆς Κατάνης. Αὐτή ἡ Ἐκκλησία ὑπῆρχε πρίν ἀπό τό σχίσμα.
3. Ἐκεῖ κοντά ὑπάρχει καί ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης ἡ ὁποία εἶναι ὀρθόδοξη καί ἀνήκει στούς Ἕλληνες. Μᾶς παραχωρήθηκε ἔπειτα ἀπό πολλούς ἀγῶνες διότι οἱ παπικοί ἤθελαν νά τήν μετατρέψουν σέ μουσεῖο. Σήμερα στήν Κατάνη ὑπάρχουν 150 ἕλληνες φοιτητές. Ὑπάρχει καί μία ἑλληνίδα λέκτορας στήν φιλοσοφική σχολή τοῦ τοπικοῦ Πανεπιστημίου. Ἐκκλησιάζονται γύρω στούς 10. Στό Παλέρμο ὑπάρχουν 50 καί ἐκκλησιάζονται 2. Στήν Κατάνη, μᾶς περίμεναν 5-6 φοιτηταί στόν ναό τοῦ ἁγίου Λέοντος, ὅπου καί ψάλλαμε τόν ἐσπερινό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου.
4. Οἱ παπικοί ἐπίσης παραχώρησαν ἄλλη μία Ἐκκλησία στούς Ρουμάνους ὀρθοδόξους.
5. Κοντά στόν ναό τοῦ Ἁγίου Λέοντος ὑπάρχει Ἐκκλησία τῆς ἁγίας Ἀγάθης πού ἐμπεριέχει τήν φυλακή της.
6. Λίγο ψηλότερα ἀπό τήν φυλακή τῆς Ἁγίας Ἀγάθης ὑπάρχει ναός τῶν Παπικῶν: Santa Agata le venere. Σ’ αὐτόν πιθανῶς οἱ παπικοί ἔχουν κρυμμένα τά ἅγια λείψανά τῆς ἁγίας Ἀγάθης.
7. Ἐπίσης ὑπάρχει καί ἄλλος ναός τῆς Ἁγίας Ἀγάθης στήν τοποθεσία πού τήν ἔκαψαν, μπροστά ἀπό τόν ναό πού περιέχει τήν φυλακή της.
Παραπλεύρως ὑπάρχει ναός τοῦ Ἁγίου Εὔπλου τοῦ διακόνου, πού καταστράφηκε τό 1943 ἀπό τούς βομβαρδισμούς. Ἐκεῖ ὑπάρχει ἡ κρύπτη (ἀσκητήριο;) τοῦ Ἁγίου καί ἐκεῖ συνελήφθη γιά νά ὁδηγηθεῖ τελικά στό μαρτύριο. Παραθέτουμε τόν βίο του:
Ὁ ἅγιος Εὔπλος
Ὁ ἅγιος Εὔπλος ἔζησε στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰώνα μ.Χ., ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Διοκλητιανός. Γεννήθηκε ἐδῶ, στὴν Κατάνη τῆς Σικελίας. Ἦταν διάκονος τῆς ἐδῶ τοπικῆς Ἐκκλησίας. Θερμὸς κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου ὁ Εὖπλος, προσπαθοῦσε νὰ στερεώσει τὴν πίστη τῶν διωκόμενων χριστιανῶν καὶ τοὺς προέτρεπε νὰ προτιμοῦν τὰ πιὸ φρικτὰ μαρτύρια παρὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό. Διότι «εἰ ὑπομένομεν, καὶ συμβασιλεύσομεν εἰ ἀρνούμεθα, Κακεῖνος ἀρνήσεται ἠμᾶς» (Β' πρὸς Τιμόθεον, 6 12). «Ἐάν, δηλαδή, δείχνουμε ὑπομονή, τότε καὶ θὰ βασιλεύσουμε μαζὶ μ' αὐτὸν (τὸ Χριστό). Ἐάν, ὅμως, Τὸν ἀρνούμαστε, καὶ Ἐκεῖνος θὰ μᾶς ἀρνηθεῖ». Οἱ εἰδωλολάτρες, βλέποντας αὐτὴ τὴ δραστηριότητα τοῦ Εὔπλου, τὸν κατήγγειλαν στὸν Ἔπαρχο Καλβισιανό. Αὐτὸς προσπάθησε μὲ συζήτηση νὰ πείσει τὸν Εὖπλο ὅτι ἦταν μωρία νὰ πιστεύει στὸν Τριαδικὸ Θεὸ καὶ ὅτι ἔπρεπε τὸ συντομότερο νὰ Τὸν ἀρνηθεῖ. Ὁ Εὖπλος, ἀκαταμάχητος συζητητής, ἀναίρεσε ἕνα πρὸς ἕνα, ὅλα τὰ ἐπιχειρήματα τοῦ ἔπαρχου. Ὁ Καλβισιανός, ἀφοῦ εἶδε ὅτι δὲν τὰ ἔβγαζε πέρα μὲ τὸν Εὖπλο, διέταξε καὶ τοῦ ἔσχισαν τὶς σάρκες μὲ σιδερένια νύχια. Κατόπιν τοῦ ἔσπασαν τὶς κνῆμες μὲ σφυριὰ καὶ στὸ τέλος τὸν ἀποκεφάλισαν. Ὁ ἅγιος Εὖπλος ἐξακολουθοῦσε νὰ μὴν ἀρνεῖται ἀλλά νά ὁμολογεῖ μέ δύναμη τὸν Χριστό, μέχρι καὶ τὴν τελευταία του πνοή.
8. Ἐπίσης ὑπάρχει, κοντά στό χῶρο πού γίνεται τό παζάρι τῆς Κατάνης, παπικός ναός τῆς Ἁγίας Ἀγάθης στόν ὁποία διασώζεται ἡ κρύπτη τῆς Ἁγίας Ἀγάθης. Εἶναι ὁ τόπος ὅπου ἀσκήτευε καί προσηύχετο. Ἄλλος Ἅγιος καταγόμενος ἀπό τήν Κατάνη εἶναι ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ἐπίσκοπος Μεθώνης (10 Δεκεμβρίου).
Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ἐπίσκοπος Μεθώνης.
Ἀφ' ὅτου ἡ πόλη τῶν Πατρῶν ἔλαβε τήν τιμή νά γίνει Μητρόπολη (805 μ.Χ.), χάρη στόν Ἀπόστολον Ἀνδρέα ὁ ὁποῖος τήν προστάτευσε μέ θαῦμα ὁλοφάνερον σε ὅλους, ἔγινε πόλος ἕλξης μεγάλων καί ἁγίων μορφῶν τῆς Ἐκκλησίας. Ἔκτοτε, ἡ πόλη τῶν Πατρῶν, δέν ἦταν μόνον ἕνας συγκοινωνιακός & πολιτιστικός κόμβος πού ἕνωνε τούς Ἕλληνες τῆς Δύσης μέ τήν Κωνσταντινούπολη, κέντρο πολιτισμοῦ ὅλου τοῦ κόσμου, ἀλλά καί κιβωτός τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Τό τότε πρόσφατο μέγα θαῦμα τοῦ Πρωτοκλήτου, ἀνακαίνισε τήν χάρη πού κληροδότησε στήν πόλη μέ τό μαρτύριό του, ἔγινε ἀφορμή νά τήν ἀνασύρει ἀπό τήν ἀφάνεια καί νά ἑλκύσει τούς ἑλληνορθόδοξους πρόσφυγες πού κατάγονταν από τήν Νοτιο Ἰταλία καί τή Σικελία. Ὅπως εἶναι γνωστό, οἱ Νορμανδοί, οἱ Φράγκοι καί οἱ Γερμανοί, σπανίως ἐπέτρεψαν τήν εἰρηνική διαβίωση στίς περιοχές ἐκεῖνες. Ὅταν ὅμως σ’ αὐτούς προστέθηκαν καί οἱ λεηλασίες τῶν Ἀράβων, οἱ ἐκεῖ κατοικοῦντες Ἕλληνες - Ρωμιοί ἀναγκάσθηκαν, ἐγκαταλείποντας προσωρινά τήν γενέτειρά τους, νά ἔλθουν πρόσφυγες στήν Πελοπόννησο καί μάλιστα στήν περιοχή τῆς πόλης τῶν Πατρῶν.
Μεταξύ τῶν προσφύγων αὐτῶν Ἑλλήνων συγκαταλέγονται καί Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ἕνας ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι καί ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ἐπίσκοπος Μεθώνης.
Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος γεννήθηκε στήν Κατάνη τῆς Σικελίας μᾶλλον μεταξύ τῶν ἐτῶν 814 – 818 μ.Χ. Περί τό 827 μ.Χ. οἱ γονεῖς του, ἀποφεύγοντας τόν ἀραβικό κίνδυνο πού λυμαίνονταν στήν Σικελία, ἦλθαν στήν πόλη τῶν Πατρῶν τῆς Πελοποννήσου, ὅπου ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας ἐδέχθη τόν διά σταυροῦ θάνατον, μιμούμενος καί σ’αὐτό, ὅπως καί σέ ὅλα τόν Δεσπότη Χριστό. Εἶναι ἡ μεγάλη ἐποχή ὅπου κατοικοῦσε ἀκόμη στήν Πόλη μας ὁ συνομήλικός του καί μελλοντικός μέγας καί σοφός Ἱεράρχης τῆς Καισαρείας, Ἀρέθας ὁ Πατρεύς.
Ἐνῶ ἀκόμη ἦταν μικρός στήν ἡλικία, ὁ Ἀθανάσιος ζήτησε καί ἔγινε μοναχός σέ ἕνα ἀπό τά Μοναστήρια τῆς περιοχῆς. Ἀποχαιρετᾶ λοιπόν τά ἐγκόσμια καί τόν μάταιο στροβιλισμό στόν ὁποῖο ὁδηγοῦνται ὅσοι ἐγκλωβίζουν τίς προοπτικές της ζωῆς μόνον σέ ὅτι βλέπουν καί ψηλαφοῦν στόν παρόντα βίον, καί ἐνούμενος με τόν Θεό μέ προσευχή καί ἄσκηση, ἀγωνίζεται νά ἐκγυμνασθῆ στό ἀγαθό καί νά στρέψει ὅλη του τήν ἔφεση στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς.
Μέ ἀνδρεία ἀποδύεται στούς μοναχικούς ἀγώνες καί βιάζεται νά κατακτήσει τό βραβεῖο τῆς ἄνω κλήσεως, γι’ αὐτό καί ὁ τότε Μητροπολίτης τῶν Πατρῶν τόν κατέστησε ἡγούμενο τοῦ μοναστηριοῦ, παρά τίς συνεχεῖς ἀρνήσεις του.
Ἡ θέση του ὡς ἡγούμενου ὄχι μόνο δέν ἀνέκοψε τήν ἐνάρετη ζωή του, ἀλλά ἀπέδειξε ὅτι θά μποροῦσε νά ὑπηρετήσει τήν Ἐκκλησία καί σέ ὑψηλότερο ἀξίωμα, γι’ αὐτό καί ὁ Πατρῶν τόν χειροτονεῖ ἐπίσκοπο Μεθώνης, ὅπου τότε ὑπαγόταν στήν Μητρόπολή του.
Ὡς ἐπίσκοπος ὁ Ἀθανάσιος εἰς τήν μικρά Μεθώνη, ἐργάσθηκε μέ ζῆλο θαυμαστό προκειμένου νά ἀνταποκριθῆ σέ ὅλες τίς ὑλικές καί πνευματικές ἀνάγκες τοῦ ποιμνίου του, ἐνῶ παράλληλα ὁ ἴδιος ἦταν τέλειο ὑπόδειγμα τῆς εὐαγγελικῆς πενίας καί ὅλων τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν. Ὅταν πλησίασε ἡ ὥρα τῆς ἐκδημίας του πρός τόν Θεό, κάλεσε τούς μαθητές του καί τούς συμβούλευσε νά ἀσκοῦν πάντοτε τήν ἀρετή τῆς ἀγάπης καί νά διατηροῦν ἀδιαλείπτως τή μνήμη τῆς Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου.
Μετά τήν μακαρία του κοίμηση (περί τό 880 μ.Χ.), ὁ τάφος του ἔγινε πηγή θαυμάτων, γι’ αὐτό καί πλῆθος κόσμου προσέτρεχε διά νά λάβει τήν θεραπεία του. Ἡ Ἐκκλησία ὤρισε τότε τήν ἡμέρα πού θά τελεῖται ἡ μνήμη του (10η Δεκεμβρίου) καί συντάχθηκε ἱερά ἀκολουθία διά νά ψάλλεται ἐπ' ἐκκλησίαις.
Κάποτε, τήν ἡμέρα αὐτή, ἦλθε στή Μεθώνη ὁ ἅγιος Πέτρος ἐπίσκοπός του Ἄργους, καί ἐκφώνησε ἐνώπιόν τοῦ χαριτόβρυτου τάφου του λόγο πανηγυρικό. Στό κείμενο αὐτό, ὁ Ἅγιος Πέτρος ὁμιλεῖ γιά τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τῆς Μεθώνης καί μᾶς δίδει πλῆθος πληροφοριῶν γιά τή ἐπίγεια ζωή του.
Οἱ συμφορές, οἱ περιπέτειες καί οἱ δουλεῖες (σε Φράγκους, Τούρκους καί Βενετούς) τῆς Πελοποννήσου ἔκαμαν νά λησμονηθεῖ ἀπό τούς πολλούς τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τῆς Μεθώνης, γι’ αὐτό καί ἡ Ἱερά Μητρόπολη τῶν Πατρῶν ἀποφάσισε νά ὑπενθυμίσει καί πάλι στούς πιστούς ἕνα ἀπό τά λαμπρότερα τέκνα της πού καθαγίασε τήν πόλη καί τόν μοναχισμό τῆς περιοχῆς της καί τόν ὁποῖο, σάν ἄνδρα τέλειο πλήρη χάριτος καί δυνάμεως, ἀπέστειλλε στήν Μεθώνη γιά νά ποιμάνει τούς ἐκεῖ χριστιανούς.
Ἕνας ἄλλος ἅγιος τῆς Κατάνης εἶναι ὁ:Ὁ Ἅγιος Βήρυλλος Ἐπίσκοπος Κατάνης(21 Μαρτίου). Παραθέτουμε τό βίο του:
Ὁ Ἅγιος Βήρυλλος Ἐπίσκοπος Κατάνης.
Ὁ Ἅγιος Βήρυλλος ἦταν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας. Ὑπῆρξε 
μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Πέτρου καὶ χειροτονήθηκε ἀπὸ αὐτὸν Ἐπίσκοπος Κατάνης στὴ Σικελία. Ποίμανε καλῶς καὶ θεοφιλῶς τὸ ποίμνιό του καὶ τὸ ὁδήγησε στὸν δρόμο τῆς σωτηρίας καὶ χειραγώγησε πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ἄπιστους στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, ἐνῷ ἀξιώθηκε νὰ ἐπιτελεῖ μεγάλα θαύματα. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἀναγκαῖο νὰ θυμηθοῦμε: Ὑπῆρχε στὸν τόπο ἐκεῖνο μία πηγή, ποὺ εἶχε πικρὸ νερό. Ὁ Ἅγιος ἀφοῦ προσευχήθηκε στὸν Θεό, τὸ μετέβαλε σὲ γλυκό. Ὅταν τὸ εἶδε αὐτὸ κάποιος Ἕλληνας, φανατικὸς εἰδωλολάτρης, πίστεψε στὸν Χριστὸ καὶ μαζί του καὶ ἄλλοι πολλοί. Καὶ ἄλλα πολλὰ θαύματα ἀφοῦ ἐπιτέλεσε καὶ ἔφθασε σὲ βαθὺ γῆρας, κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη καὶ ἀπόλαυσε τὴν αἰώνια ζωή. Τὸ τίμιο λείψανό του κατατέθηκε μὲ τιμὲς στὸ νησί, προσφέροντας μέχρι σήμερα θεραπεῖες σὲ ὅλους ποὺ προσέρχονται σὲ αὐτὸν μὲ πίστη. Ἀκολουθία στὸν Ἅγιο Βήρυλλο συνέγραψαν ὁ Θεοφάνης καὶ ὁ Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος.
Ἐπίσης ἕνας ἄλλος ἅγιος τῆς Σικελίας πού δέν γνωρίζουμε τόν ἀκριβή τόπο καταγωγῆς του εἶναι ὁ Ὅσιος Σάββας ὁ νέος ὁ ἐκ Σικελίας(5 Φεβρουαρίου) Ὅσιος Σάββας ὁ νέος ὁ ἐκ Σικελίας.
Ὁ Ὅσιος Σάββας γεννήθηκε κατὰ τὸ πρῶτο ἥμισυ τοῦ 10ου αἰῶνα μ.Χ. στὴ Σικελία ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ ἐνάρετους, τὸν Χριστόφορο καὶ τὴν Καλή. Ἐκάρη Μοναχὸς στὴ μόνη τοῦ Ἁγίου Φιλίππου, ὅπου μόναζαν ὁ πατέρας του, Χριστόφορος, καὶ ὁ ἀδελφός του, Μακάριος. Ὅταν ἔγινε ἡ ἐπιδρομὴ τῶν Σαρακηνῶν στὴ Σικελία ὁ Ἅγιος μὲ τὸν πατέρα του καὶ τὸν ἀδελφό του κατέφυγε στὴν Καλαβρία καὶ ἐκεῖ ἵδρυσε τὴν μόνη τῶν Ἀρχαγγέλων, στὴν ὁποία ἔγινε καὶ ἡγούμενος. Ἀλλὰ καὶ πάλι ἀναγκάστηκε νὰ φύγει ἀπὸ τὴ μόνη λόγῳ τῆς ἐπιδρομῆς τῶν Σαρακηνῶν στὴν περιοχὴ τῆς Καλαβρίας. Ἔτσι, κατέφυγε σὲ περιοχὴ κοντὰ στὸν ποταμὸ Σίγνιο, ὅπου ἵδρυσε τὴν μόνη τοῦ Ἁγίου Λαυρεντίου. Μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ πατέρα του, ὁ Ὅσιος ἀνέλαβε τὴ διοίκηση τῆς μονῆς. Ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου του τὸν κατέστησε γνωστὸ σὲ ὅλη τὴν Ἰταλία, γι' αὐτὸ καὶ ἐπονομάστηκε Σάββας ὁ νεότερος.Ὁ Ὅσιος Σάββας κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ ἔτος 995 μ.Χ.
Ἡ Ἁγία Μάρτυς Εὐθαλία ἐπίσης κατάγονταν ἀπό τή Σικελία καί ζοῦσε κοντά στήν Κατάνη, στούς Λεοντίνους[19] .
Ἡ Ἁγία Εὐθαλία ἡ Παρθενομάρτυς (2 Μαρτίου)
Ἡ Ἁγία Μάρτυς Εὐθαλία καταγόταν ἀπὸ τὴ Σικελία καὶ ζοῦσε στοὺς Λεοντίνους. Ἡ μητέρα της, ποὺ ὀνομαζόταν καὶ αὐτὴ Εὐθαλία, ἔπασχε ἀπὸ αἱμορραγία. Μία μέρα φάνηκαν στὸν ὕπνο της οἱ ἅγιοι Ἀλφειός, Φιλάδεφος καὶ Κυπρῖνος (τιμοῦνται 10 Μαΐου) καὶ εἶπαν σ’ αὐτήν, ὅτι θὰ θεραπευθεῖ μόνο ἐὰν πιστέψει στὸν Χριστὸ καὶ βαπτισθεῖ. Ἡ γυναῖκα πραγματικὰ πίστεψε καὶ βαπτίσθηκε. Ὁ εἰδωλολάτρης υἱὸς αὐτῆς Σιρμιλιανός, ὅταν τὸ ἄκουσε αὐτό, ἐπιτέθηκε κατὰ τῆς μητέρας του γιὰ νὰ τὴν πνίξει. Ἐκείνη ὅμως διέφυγε μὲ τὴν βοήθεια τῆς δούλης της. Τότε ἡ Μάρτυς Εὐθαλία ἔλεγξε μὲ δριμύτητα τὸν ἀδελφό της γιὰ τὴν πράξη του αὐτή. Ἐκεῖνος, μόλις ἄκουσε ὅτι καὶ αὐτὴ ἦταν Χριστιανή, τὴν παρέδωσε σὲ ἕναν ὑπηρέτη, γιὰ ἀτιμία καὶ στὴν συνέχεια μὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια τὴν ἀποκεφάλισε.
Ἔτσι ἡ Μάρτυς Εὐθαλία εἰσῆλθε στὴ χαρὰ τοῦ Κυρίου της. Ἦταν τὸ ἔτος 252 μ.Χ.
ΣΥΡΑΚΟΥΣΑΙ
Οἰ Συρακούσες (ἀρχαία ἑλληνικά: Συρακοῦσαι, Λατινικά: Syracusae, Ἰταλικά:Siracusa) εἶναι πόλη τῆς Ἰταλίας στην ἀνατολικὴ ἀκτὴ τῆς Σικελίας. Ἱδρύθηκε ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες τὸ 734 ἢ το 733 π.Χ.καὶ συγκεκριμένα ἀπό Κορίνθιους καὶ Τενεάτες αποικους. Ἦταν ἡ σημαντικότερη πόλη της Μεγάλης Ἑλλάδας καὶ μία ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες ἀρχαῖες ἑλληνικὲς πόλεις. Στον Πελοποννησιακὸ πόλεμο (Σικελικὴ ἐκστρατεία 415-413 π.Χ.) δέχτηκαν καὶ ἀπέκρουσαν τὴν ἐπίθεση τῶν Ἀθηναίων. Στὴ συνέχεια ἐξελίχθηκαν ὡς μία ἀπὸ τὶς ἀκμαιότερες, πλουσιότερες καὶ δυνατότερες ἑλληνικὲς πόλεις τῆς Σικελίας(πληθυσμός 500.000-1.000.000) μέχρι τὴν ὑποδούλωσή της στους Ρωμαίους το 212 π.Χ. Ἐπισκεφτήκαμε τό κοιμητήριο μὲ τίς κατακόμβες[20] ἀπὸ τὴν περίοδο τῶν διωγμῶν. Ἦταν ὑδραγωγεῖο καὶ ἔγινε κοιμητήριο τῶν Χριστιανῶν τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἁγίου Μαρκιανοῦ, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπος Συρακουσῶν καὶ μαρτύρησε τὸ 68 μ.Χ.
Ὁ Ἅγιος Μαρκιανός Ἱερομάρτυρας ἐπίσκοπος Συρακουσῶν 
ἀφοῦ βαπτίστηκε καὶ χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Πέτρο στή συνέχεια στάλθηκε ἐπίσκοπος στὶς Συρακοῦσες τῆς Σικελίας. Ἐκεῖ κατέπληξε μὲ τὰ θαύματά πού ἐπιτελοῦσε διὰ τῆς προσευχῆς του. Κατάφερε νὰ ἐκχριστιανίσει τοὺς περισσότερους κατοίκους τῆς περιοχῆς αὐτῆς. Τότε οἱ Ἰουδαῖοι, κινούμενοι ἀπὸ φθόνο, τὸν θανάτωσαν μὲ βίαιο θάνατο καὶ ἔτσι ὁ ἅγιος Μαρκιανὸς πῆρε τὸ ἀμάραντο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Ὑπάρχει κρύπτη τοῦ Ἁγίου Μαρκιανοῦ κάτω ἀπό τόν ναό τοῦ Σάν Τζιοβάνι. Σώζεται ὁ τοῖχος τοῦ ἱεροῦ τοῦ ναοῦ πού πιθανότατα στόν 7ο αἰ. ἦταν ἀφιερωμένος στόν ἅγιο Μαρκιανό(βλ. φωτογραφία). Ἡ ἁγία Τράπεζα τοῦ Ναοῦ εἶναι χτισμένη πάνω ἀπό τό σημεῖο ὅπου εἶναι ὁ τάφος τοῦ ἁγίου Μαρκιανοῦ (κρύπτη τοῦ Ἁγίου Μαρκιανοῦ). Δίπλα στόν τάφο ὑπάρχει τό σημεῖο πού προσευχήθηκε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
ἀφοῦ βαπτίστηκε καὶ χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Πέτρο στή συνέχεια στάλθηκε ἐπίσκοπος στὶς Συρακοῦσες τῆς Σικελίας. Ἐκεῖ κατέπληξε μὲ τὰ θαύματά πού ἐπιτελοῦσε διὰ τῆς προσευχῆς του. Κατάφερε νὰ ἐκχριστιανίσει τοὺς περισσότερους κατοίκους τῆς περιοχῆς αὐτῆς. Τότε οἱ Ἰουδαῖοι, κινούμενοι ἀπὸ φθόνο, τὸν θανάτωσαν μὲ βίαιο θάνατο καὶ ἔτσι ὁ ἅγιος Μαρκιανὸς πῆρε τὸ ἀμάραντο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Ὑπάρχει κρύπτη τοῦ Ἁγίου Μαρκιανοῦ κάτω ἀπό τόν ναό τοῦ Σάν Τζιοβάνι. Σώζεται ὁ τοῖχος τοῦ ἱεροῦ τοῦ ναοῦ πού πιθανότατα στόν 7ο αἰ. ἦταν ἀφιερωμένος στόν ἅγιο Μαρκιανό(βλ. φωτογραφία). Ἡ ἁγία Τράπεζα τοῦ Ναοῦ εἶναι χτισμένη πάνω ἀπό τό σημεῖο ὅπου εἶναι ὁ τάφος τοῦ ἁγίου Μαρκιανοῦ (κρύπτη τοῦ Ἁγίου Μαρκιανοῦ). Δίπλα στόν τάφο ὑπάρχει τό σημεῖο πού προσευχήθηκε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. ΟΙ ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ ΤΩΝ ΣΥΡΑΚΟΥΣΩΝ
Ἡ κληρονομιά τῶν κατακομβῶν στίς Συρακοῦσες, τῶν πιό σημαντικῶν στήν Ἰταλία μετά τή Ρώμη, ἀποτελεῖται ἀπό τήν κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη, τῆς ἀμπέλου Κάσσιας καί τῆς Ἁγίας Λουκίας (ὑπόγεια ὑπάρχουν διάσπαρτα σέ μεγάλο ἀριθμό ὄχι ἀκόμη μελετημένα καί δημοσιευμένα). Πρόκειται γιά ἕνα πλοῦτο πού βρίσκεται διάσπαρτος κάτω ἀπό τή σημερινή πόλη, ἕνα ντοκουμέντο ἀναμφισβήτητης ἀξίας, μία ἀνεκτίμητη μαρτυρία γιά τήν ἱστορία τοῦ χριστιανισμοῦ.
Ἡ κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη, ἱδρυμένη τόν 4ο αἰώνα, ἀκολουθεῖ τή δομή ἑνός ἑλληνικοῦ προγενέστερου ὑδραγωγείου πού διευρύνθηκε μέ τέτοιο τρόπο ὥστε νά προσαρμοστοῦν σ’ αὐτό οἱ γαλαρίες καί οἱ ροτόντες καί οἱ ταφές διαφόρων τύπων: ὀρθογώνιοι τάφοι σκαμμένοι στίς πλευρές τῶν τοίχων loculi, ἀρκοσόλια, καί ἁπλοί λάκκοι στό ἔδαφος.
Ὑπάρχουν ὅμως καί ξεχωριστά εὑρήματα ὅπως: ἡ σαρκοφάγος τῆς Ἀδελφίας, μαρμάρινο μνημεῖο μοναδικῆς ὀμορφιᾶς, ὁλόγλυφο, καθώς ἐπίσης καί ἡ ἐπιγραφή τῆς Εὐσκίας ΄΄ l’ombrosa΄΄, πού βεβαιώνει τήν λατρεία τῆς Ἁγίας Λουκίας, προστάτη τῶν Συρακουσῶν, στά τέλη τοῦ 5ου αἰώνα.
Ἡ κατακόμβη τῆς ἀμπέλου Κασσίας, ἀποτελεῖται ἀπό ἕνα κοινό νεκροταφεῖο καί πέντε ὑπόγεια ἰδιωτικῆς χρήσης πού εἶναι διακοσμημένα μέ τοιχογραφίες μέ θρησκευτικό περιεχόμενο. Αὐτή ἡ νεκρόπολη χωρίζεται σέ τρεῖς περιοχές, ἀπό τίς ὁποῖες οἱ δύο φθάνουν στό 2ο καί 3ο αἰώνα ἐνῶ ἡ τρίτη εἶναι πιό πρόσφατη καί χρονολογεῖται στό 4ο-5ο αἰώνα μ.Χ.
Ἡ κατακόμβη τῆς Ἁγίας Λουκίας εἶναι ἡ ἀρχαιότερη καί χρονολογεῖται στόν 2ο αἰώνα μ.Χ. Καί αὐτή εἶναι χωρισμένη σέ διάφορες περιοχές, στήν ὁποία παρουσιάζονται ὀρθογώνιοι τάφοι σκαμμένοι κατά μῆκος τῶν τοίχων loculi, μικρά τετράγωνα ταφικά διαμερίσματα cubicoli, καθώς καί ἁπλοί τάφοι μεταγενέστερης περιόδου, ἀρχίζοντας ἀπό τήν βυζαντινή ἐποχή, διάφορων προσκυνητῶν πού ὀργανώθηκαν γύρω ἀπό τή μεταγενέστερη ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Λουκίας τοῦ νεκροταφείου. Οἱ κατακόμβες ἔχουν χριστιανικά σύμβολα: ναῦς, ἰχθύς, μονόγραμμα τοῦ Χριστοῦ (πού εἶναι σπάνιο εὕρημα).
Στίς Συρακοῦσες μαρτύρησε ἡ ἁγία Παρθένος Λουκία. Παραθέτουμε τόν βίο τῆς ἁγίας Λουκίας τῆς Παρθενομάρτυρος (13 Δεκεμβρίου)
Ή ἁγία Λούκια
Ἤ ἁγία Λούκια ἔζησε στά μέσα τοῦ 3ου μ.Χ. αἰώνα. Γεννήθηκε στίς Συρακοῦσες τῆς Σικελίας. Ἤ μεγάλη της πίστη ἔκανε θαύματα, ἀλλά καί ἤ ἴδια βραβεύτηκε ἀνάλογα. Ἦταν μοναχοκόρη. Εἶχε μείνει χωρίς τόν ἐπίγειο πατέρα της ἀπό μικρή. Ἡ εὐσεβής μητέρα τῆς ἔπασχε ἀπό αἱμόρροια. Ἤ βοήθεια τῶν γιατρῶν δέν στάθηκε Ἱκανή νά τήν γιατρέψει, γι' αὐτό καί περίμενε τή γιατρειά τῆς μόνο ἀπό τή θεία βοήθεια. Στήν Κατάνη βρισκόταν τό λείψανο τῆς ἁγίας 'Ἀγάθης καί ἡ μητέρα μαζί μέ τήν κόρη πῆγαν νά τό προσκυνήσουν. Τή νύχτα ποῦ ἔφτασαν, ἡ Λουκία προσευχήθηκε μέ ὅλη της τή δύναμη τῆς πίστης ποῦ κατοικοῦσε στήν καρδιά της, γιά τή θεραπεία τῆς μητέρας της. Κατόπιν κοιμήθηκε καί στόν ὕπνο της εἶδε τήν ἁγία 'Ἀγαθή, ποῦ τῆς εἶπε ὅτι ἤ μητέρα της θά θεραπευόταν καί ἤ ἴδια θά πέθαινε μαρτυρικά γιά τό Χριστό. Τήν ἑπομένη μέρα, πράγματι ἤ μητέρα τῆς θεραπεύτηκε καί οἱ δύο μαζί τότε εὐχαρίστησαν τό Θεό καί τήν Ἁγία. Ὅταν ἐπέστρεψαν στίς Συρακοῦσες, ἤ Λούκια ἔπεισε τή μητέρα της καί διαμοίρασαν ὅλη τους τήν περιουσία στούς φτωχούς. Ἔπειτα ἤ ἴδια ἤ Λουκία κατέβαλε κάθε προσπάθεια, γιά νά μεταδίδει τό φῶς τοῦ Εὐαγγελίου καί σ' ἄλλες κοπέλλες, ποῦ βρίσκονταν στό σκοτάδι τῆς πλάνης. Καταγγέλθηκε ὅμως γι' αὐτό, ὅταν βασίλευε ὁ διώκτης Δέκιος καί δικάστηκε. Ἀφοῦ ἀπέρριψε μέ γενναιότητα ὅλες τίς προτροπές γιά ν' ἀρνηθεῖ τόν Χριστό, καταδικάστηκε σέ θάνατο. Καί ἔτσι ἤ νεαρή ἀλλά γενναία παρθένος ἀποκεφαλίστηκε γιά τήν πίστη της.
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος πλ. ἀ'. Τὸν συνάναρχον Λόγον. Παρθενίας φοροῦσα χλαίναν ὑπέρλαμπρον, παρθενικῶς ἐμνηστεύθης τῷ Ζωοδότῃ Χριστῷ, καὶ ἀγάπην γεηροῦ μνηστήρας ἔλιπες ὅθεν ὡς δῶρα νυμφικά, προσενήνοχας αὐτῶ, τὰ ρεῖθρα τῶν σῶν αἱμάτων, Λούκια Παρθενομάρτυς. Ω καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ πάντων ἠμῶν.
Ὀρτυγία, ἄλλα ἀξιοθέατα στίς Συρακοῦσες
Ἐνδιαφέρουσα εἶναι η νῆσος Ορτυγία, ἡ πρώτη βάση τῆς πόλης τῶν Συρακουσῶν. Ἡ παλιά πόλη με τούς στενούς δρόμους και τά μπαρόκ κτίρια ἔχει καί την Μητρόπολή της πού κάποτε ἦταν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Στέκεται πάνω στο δωρικό ναό της θεᾶς Αθηνᾶς πού ὑπῆρχε ἐκεῖ. Ὁ ναός αὐτός ἦταν στήν ἀρχαιότητα ἕνας από τούς τρεῖς ναούς πού στήθηκαν εἰς ἀνάμνησιν τῆς νίκης τῶν ἐντοπίων ἐναντίον τῶν Καρχηδονίων τό 480 π.Χ. στήν Ἰμέρα.
Ὁ ναός τῆς Ἀθηνᾶς - ὁ μητροπολιτικός ναός τῆς Ὀρτυγίας τῶν Συρακουσῶν, ἕνας ἀπό τά ὡραιότερα παραδείγματα μπαρόκ τῆς ἀρχιτεκτονικῆς οἰκοδομικῆς στήν Σικελία. Στηρίζεται πάνω στό Δωρικό ναό τῆς Ἀθηνᾶς, πάνω σέ 40 κίονες καί εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς ναούς Νίκης πού χτίσθηκαν μετά τήν μάχη τῆς Ἰμέρα τό 480 π.χ. στόν καρχηδονιακό πόλεμο. Οἱ ἄλλοι δύο ἤτανε τό Ὀλύμπιόν του Ἀκράγαντα καί ὁ δωρικός ναός της ΙΜΕΡΑ.(Φωτο: Κωνσταντίνου Σ.Ναλμπάντη, Κολωνία). Ὁ ναός τῆς Ἀθηνᾶς μέ 40 κίονες ἀπό τό 640 μ.Χ. μετετράπη σέ χριστιανική Μητρόπολη. Ἄλλαξε πολλές φορές ἡ αρχιτεκτονική της[21].
Ἄλλος ἅγιος τῶν Συρακουσῶν εἶναι ὁ Ὅσιος Ζώσιμος. Παραθέτουμε τόν βίο του:
Ο ΟΣΙΟΣ ΖΩΣΙΜΟΣ ἐπίσκοπος Συρακουσῶν (21 Ἰανουαρίου)
Καταγόταν ἀπό τή Σικελία. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του εἶχαν ἕνα κτῆμα κοντά σ' ἕνα Μοναστήρι, καί ὁ μικρός γυιός τους γρήγορα ἀγαπήθηκε ἀπό τούς ἐκεῖ μοναχούς γιά τήν ἀφοσίωσή του στά θεῖα. Ὁ ἡγούμενος μάλιστα τοῦ μοναστηρίου φρόντισε ὁ μικρός νά μάθει γράμματα καί ὅταν μεγάλωσε, ὁ ἴδιος πλέον δίδασκε τά θεολογικά γράμματα. Μετά τόν θάνατο τοῦ ἡγουμένου ἔγινε αὐτός διάδοχός του, διότι θεωρήθηκε ἀπό τόν ἐπίσκοπο Συρακουσῶν ἀξιότερος ὅλων. Ὑπῆρξε τόσο μεγάλη ἡ εὐσεβής δράση του, ὥστε μετά τόν θάνατο τοῦ ἐπισκόπου Συρακουσῶν, ἡ φωνή τοῦ λάου τόν ἔφερε στό ἐπισκοπικό ἀξίωμα. Ἀπό τή νέα του θέση, ὑπηρέτησε λαμπρά τή διδασκαλία τοῦ θείου λόγου καθώς καί ὅλα τά ποιμαντικά του καθήκοντα. Καί ἔτσι ἅγια ἀφοῦ ἔζησε, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Ἕτερος ἅγιος εἶναι ὁ ἅγιος Μάρκελλος ἐπίσκοπος Συρακουσῶν. Ἦταν πατέρας τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Παγκρατίου ἐπισκόπου Ταυρομενίου. Παραθέτουμε τόν βίο τους. Τιμῶνται στίς 9 Φεβρουαρίου.
Ἅγιοι Μάρκελλος ἐπίσκοπος Συρακουσῶν καί Παγκράτιος ἐπίσκοπος Ταυρομενίου.
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Μάρκελλος ἐπίσκοπος Σικελίας καί Παγκράτιος ἐπίσκοπος Ταυρομενίου ἔζησαν κατά τόν 1ο αἰώνα μ.Χ., κατάγονταν ἀπό τήν Ἀντιόχεια καί ὑπῆρξαν μαθητές τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Ὁ Ἅγιος Μάρκελλος ἦταν προηγουμένως ὀπαδός τοῦ Σίμωνος τοῦ Μάγου, ἦλθε ὅμως στήν ἀληθινή πίστη διά τῆς διδασκαλίας καί τῶν θαυμάτων τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, τόν ὁποῖο ἀπό τότε ἀκολούθησε στίς ἱεραποστολικές του περιοδεῖες. Ὁ Ἅγιος Μάρκελλος χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπός της πόλεως τῶν Συρακουσῶν Σικελίας καί, ἀφοῦ ὁδήγησε στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ πολλούς εἰδωλολάτρες, κοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Ὁ Ἅγιος Παγκράτιος ἐπισκέφθηκε μέ τόν πατέρα του, Ἅγιο Μάρκελλο, τά Ἱεροσόλυμα καί βαπτίσθηκε ἐκεῖ σέ νεαρή ἡλικία. Ἀκολούθησε καί αὐτός τόν Ἀπόστολο Πέτρο στήν Ἀντιόχεια καί ἀπό ἐκεῖ στήν Κιλικία, ὅπου συνάντησε τόν Ἀπόστολο Παῦλο καί χειροτονήθηκε ἀπό αὐτόν Ἐπίσκοπος Ταυρομενίου τῆς Σικελίας. Ἐκεῖ ὁ Ἅγιος κήρυττε μέ ἐνθουσιασμό στά πλήθη τῶν εἰδωλολατρῶν τό Εὐαγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας καί ὁδήγησε στόν Χριστό τόν ἡγεμόνα τοῦ τόπου Βονιφάτιο. Ὅμως οἱ Ἰουδαῖοι καί οἱ ἐθνικοί της Σικελίας τόν συνέλαβαν, τόν κρέμασαν καί τόν ἔκαψαν ζωντανό. Ἔτσι, ὁ Ἅγιος Παγκράτιος ἔλαβε τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου καί τῆς δόξας. Ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν μνήμη του καί στίς 9 Ἰουλίου.
Ἱερά Μονή Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, στό Μαντανίτσι τῆς Σικελίας.
Εἶναι Ὀρθόδοξο μοναστήρι πού μᾶς παραχωρήθηκε τό 2000 ἀλλά θέλουν νά τό ξαναπάρουν οἱ παπικοί. Ἀναφέραμε γιαυτό ὅταν ἐκθέταμε τήν παροῦσα κατάσταση. Ἐδῶ Προσκυνήσαμε ἅγια λείψανα τοπικῶν ἁγίων: τῆς ἁγίας Κυριακῆς καί τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ ἐρημήτου. Μᾶς ὑποδέχτηκε ὁ π. Κυριακός πού ἦταν πρώην Οὐνίτης ἱερέας στήν Μπόβα. Ὁ π. Ἀρσένιος πάλι εἶναι τώρα στό Μαντανίτσι μαζί μέ τόν π. Νήφωνα πού προέρχεται ἀπό τόν Ἅγ. Ἀρσένιο. Ἦταν ἱερέας οὐνίτης στό Ἀλβανόφωνο χωριό Κορέλια κοντά στήν Κοζέντσα. Οἱ παπικοί τόν ἔψαχναν παντοῦ ὅταν ἐξαφανίστηκε. Ἐπίσης ὁ π. Ἀθανάσιος πού διακονεῖ τώρα στήν περιοχή τῆς Κοζέντσα εἶναι πρώην οὐνίτης ἱερέας.
ΟΤΡΑΝΤΟ (ΥΔΡΟΥΣ)
Ὑπάρχει ναός τοῦ Ἁγίου Πέτρου (ἀρχαῖος καθεδρικός ναός σταυροειδής πού σεβάστηκαν οἱ ἀλλόπιστοι) μέ τοιχογραφίες. Ἐπίσης στόν σημερινό καθεδρικό ναό πού ἔχει ψηφιδωτό μέ τό δένδρο τῆς ζωῆς, ὑπάρχουν τά Ἅγια Λείψανα τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ προσκυνητοῦ.
ΚΑΛΗΜΕΡΑ
Ὑπάρχει παρεκκλήσιο(;) μέ τοιχογραφία (ἀπό ἐκκλησία πού κάηκε)
τῆς Παναγίας καί τῶν ἁγίων προφητῶν Ἡλια καί Ἐλισσαίου ἀλλοιωμένη ἀπό τούς Παπικούς. Ὁ ἅγιος Προφήτης Ἐλισσαίος ἔγινε Πάπας Ἐλιγίας!!!
ΜΠΑΡΙ
Ὁ Ἱ. Ναός τοῦ Ἁγίου Νικολάου στο Μπάρι Μέσα στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου ὑπάρχουν τά ἅγια Λείψανά Του καί παραπλεύρως ὀρθόδοξο παρεκκλήσιο, ὅπου λειτουργοῦμε οἱ ὀρθόδοξοι. Μέσα στα παρεκκλήσια ὑπάρχουν λείψανα Ἁγίων Ορθοδόξων, οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν πρίν ἀπό τό σχίσμα (τῆς ἁγίας Ὀρσαλίας καί ἄλλων ἁγίων τοῦ Παλέρμο, τῆς Ἁγίας Ὀλιβίας, τῆς Ἁγίας Χριστίνας, τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Θεριστοῦ, τῆς Ἁγίας Ροζαλίας κ.λπ.).
Στό σκευοφυλάκιο (μπαίνοντας στόν ναό δεξιά) ὑπάρχουν παρά πολλά Ἅγια Λείψανα καί Τίμιο Ξύλο. Ὑπάρχουν Ἅγια Λείψανα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰακώβου, τοῦ Ἁγίου Βλασίου, τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης τοῦ Διαλόγου, τοῦ Ἁγίου Βικεντίου, τοῦ Ἁγίου Λαυρεντίου (πού εἶναι καμμένο, διότι πράγματι μαρτύρησε διά πυρός). Ἐπίσης καί κομμάτια ἀπό τήν ξύλινη λάρνακα μέ τήν ὁποία μεταφέρθηκε ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἀπό τά Μύρα. Μετά τήν Β΄ Βατικάνεια Σύνοδο οἱ Παπικοί ἄρχισαν νά ἀμφισβητοῦν τήν αὐθεντικότητα τῶν Ἁγίων Λειψάνων καί νά τά ἐξαφανίζουν.
Σάν Ἐπίλογος
Ἡ Ἑλλάδα πρίν 2500 χρόνια περίπου, χάρισε στήν Ἰταλία καί γενικότερα στή Δύση τόν πολιτισμό καί τήν γλῶσσα της.
Πρίν 2000 χρόνια τῆς χάρισε ὅ,τι πιό πολύτιμο: Τόν Χριστό καί τήν Ὀρθοδοξία.
Πρίν 1000 χρόνια καί μέχρι σήμερα αὐτές οἱ ἀλήθειες διαστρεβλώθηκαν καί οἱ φορεῖς της καταδιώχτηκαν.
Τό βαθύ πέπλο τοῦ ψεύδους καί τῆς σύγχυσης κάλυψε τά πάντα. Ἡ Ὀρθοδοξία καταδιώχτηκε ἀπηνῶς καί ὑπούλως. Ενα ἀδιαπέραστο φαινομενικά τεῖχος ὠρθώθηκε. Ὅμως νά πού, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ ἀλήθεια ἀρχίζει νά φαίνεται καί νά λάμπει πάλι. Τό κακό διαλύεται μόνο του. Τό ψέμμα δέν μπορεῖ νά σταθεῖ γιά πάντα.
Τό ὄντως “Τεῖχος τοῦ Αἴσχους” καί τοῦ ψεύδους πού χώριζε τίς δύο ἀκτές τοῦ Ἰονίου κατέρρευσε στό τέλος τῆς ληγούσης χιλιετίας, ἀφοῦ εἶχε ὀρθωθεῖ ἀδιαπέραστο στίς ἀρχές της.
Ἡ ἀλήθεια πασιφανής διατυπώνεται σήμερα ἀπό μύρια στόματα: Ἡ Μεγάλη Ἑλλάδα μέ τίς ἀποικίες της ὅταν ἐκχριστιανίστηκε, πρόσφερε ὅ,τι ἀνώτερο στή σκοτεινή ἀπολίτιστη Δύση: Τόν Χριστό, δηλ. τήν Ζωή, τήν Ἀλήθεια, τό Φῶς, τήν Ἀνάσταση.
Ἡ Ρώμη καί γενικότερα ἡ Ἰταλία, ὅσο παρέμεινε συνδεδεμένη μέ τήν Ἀνατολική Ρωμανία καί τήν Νέα Ρώμη, τήν Κωνσταντινούπολη (τήν πρωτεύουσα τῆς Ρωμηοσύνης) ζωογονεῖτο καί ζωογονοῦσε μέ τή σειρά της ὅλη τήν Εὐρώπη.
Γιαυτό καί δίκαια ἡ Καλαβρία ὀνομάστηκε χώρα τῆς Δύσης στραμμένη πρός τήν Ἀνατολή «terra d' occidente volta verso l' oriente». Τά καράβια τῶν ἀρχαίων ἀποίκων, οἱ μοναχοί καί οἱ ἅγιες εἰκόνες πού κατέπλεαν θαυματουργικά στίς ἀκτές της ἔσμιγαν εἰρηνικά τίς δύο ἀκτές καί γινόταν βαθμιαῖα πραγματικότητα ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «μία ποίμνη, Εἷς ποιμήν». Ἀνατολή καί Δύση ζωογονοῦνταν καί ἀνέπνεαν τήν εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Οἱ σημερινοί προσκυνητές φέρνουν εἰκόνες, κεριά, λιβάνι, λείψανα, βιβλία τῶν “σχισματικών” Ἑλλήνων[22], τό δίλεπτό της χήρας καί τά δάκρυα. Οἱ ἱεροί τόποι οἱ ποτισμένοι μέ τά μαρτυρικά αἵματα ὅλων ἐκείνων πού ἀρνήθηκαν τήν αἵρεση καί τήν ὑποταγή στούς Φράγκους πάπες, ἄρχισαν, τολμοῦμε νά ποῦμε, πρός δόξαν Θεοῦ, νά ἀναδίδουν πάλι τίς οὐράνιες εὐωδίες, πού πρίν 1200 χρόνια ἐπίσης ἀνέδιδαν... Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι φανερή.
Τρεῖς, ἀνθρωπίνως, εἶναι οἱ παράγοντες, πού ἐπέτρεψαν καί προκάλεσαν τήν ἐπιστροφή τῆς Ὀρθοδοξίας στή Μεγάλη Ἑλλάδα.
Α)Ὁ πρῶτος ἦταν ἡ ἔντονη ἐπιθυμία μερικῶν πεφωτισμένων Καλαβρῶν, οἱ ὁποῖοι ἀνέπτυξαν σχέσεις μέ τήν Ἑλλάδα καί ἰδιαίτερα μέ τό Ἅγιον Ὅρος. 
Β)Ὁ δεύτερος εἶναι ἡ Ἑνωμένη Εὐρώπη, ἡ ὁποία ἐπιτρέπει ἄνετη καί ἀπρόσκοπτη κίνηση μεταξύ τῶν πολιτῶν τῶν κρατῶν-μελῶν της.
Ὁ σύγχρονος Δυτικός ἄνθρωπος ἐναγωνίως ἀναζητᾶ ἕνα νόημα γιά τήν ζωή του, ζητᾶ τόν Θεό καί τήν πλήρωση τοῦ ὑπαρξιακοῦ του κενοῦ ἀκόμη καί στίς ἐπικίνδυνες σέκτες καί τίς ἀποκρυφιστικές θρησκεῖες.
«Ἡ παρουσία μας σ' ἕναν τόπο ποῦ εἶχε τραφεῖ μέ φιλοκαλικά κείμενα κατά τό παρελθόν εἶναι εὐπρόσδεκτη καί προκαλεῖ ποικίλες συζητήσεις, καλές περιέργειες καί ἐνδιαφέρουσες ἀναζητήσεις.
Σέ μία ἐποχή πού ἡ φιλοκαλία καί ἄλλα ἀσκητικά ὀρθόδοξα κείμενα γνωρίζουν ἀπανωτές ἐκδόσεις, κυρίως στόν Βορρᾶ (!), ἡ ὀρθόδοξη παρουσία σ’ ἕναν τόπο πού κάποτε “παρήγαγε” τέτοιου εἴδους πνευματικότητα, ἔχει βαρύνουσα σημασία. Τήν ἱστορία πρέπει πάντοτε νά τή μελετοῦμε.
Λαοί χωρίς μνήμη εἶναι καταδικασμένοι νά ἐξαφανισθοῦν μέσα στή σύγχρονη τηλεοπτική καί καταναλωτική ἰσοπέδωση. Γιά νά ἐξηγήσουμε τό παρόν πρέπει νά σπουδάζουμε τό παρελθόν»[24].
Ἡ Μεγάλη Ἑλλάδα μέ τό πλούσιο ὀρθόδοξο καί ἑλληνικό παρελθόν της, ἀλλά καί μέ μία σύγχρονη ὀρθόδοξη παρουσία μπορεῖ νά γίνει μία γέφυρα γιά τούς ὁμόδοξους Ρωμηούς πού ἀποκόπηκαν βίαια πρίν 1000 χρόνια ἀπό τό Σῶμα μας.
Μέ τίς δυνατότητες καί τίς εὐκαιρίες πού παρέχει ἡ Pax Europea, ἡ Καλαβρία καί ἡ Σικελία (γιατί ὄχι καί ὁλόκληρη ἡ Ἰταλία) μπορεῖ ν’ ἀποτελέσει ἕνα ἀνοιχτό βῆμα, μία βάση πνευματική γιά τήν ὀρθοδοξοποίηση καί πάλι τῆς Εὐρώπης.
Τό διαρκῶς αὐξανόμενο ἐνδιαφέρον τῶν Ἰταλῶν γιά τήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα καί τήν εἰκόνα εἶναι μία πρόκληση γιά ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους Ρωμηούς.
Στή Δύση (Ἰταλία καί ὑπόλοιπη Εὐρώπη) ἔχουμε πάρα πολλά ἀδέλφια μας ξεχασμένα πού τά ἀπέσπασαν βίαια ἀπό τήν ἀγκαλιά τῆς Μητέρας μας Ἐκκλησίας. Ἄραγε τί θά κάνουμε γιαυτούς;
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
[2] Τὸ 1330 ὁ Ἕλληνας φιλόσοφος ἀπὸ τὴν Καλαβρία τῆς Ἰταλίας, Βαρλαάμ, πῆγε στὴν Κων/πόλη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὴ Θεσσαλονίκη καὶ δίδασκε πὼς ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσει τὸ Θεό, οὔτε πολὺ περισσότερο νὰ ἑνωθεῖ μαζί Του. Ὁ Θεός, ἔλεγε, εἶναι "κλειστὸς στὸν ἑαυτό του" καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ἑπομένως, οἱ "ἡσυχαστές", οἱ μοναχοὶ δηλαδὴ ἐκεῖνοι ποὺ ἔλεγαν ὅτι μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἂν ἔχει καθαρὴ καρδιὰ καὶ ἂν συγκεντρωθεῖ στὴν "καρδιακὴ προσευχὴ" τὸ "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ Θεοῦ, ἐλέησον με", νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸ Θεὸ καὶ νὰ φωτισθεῖ καὶ νὰ γεμίσει ἀπὸ τὸ Θεῖο φῶς, δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρὰ "μεσσαλιανιστὲς" καὶ΄ "ὀμφαλόψυχοι"!
Ὁ Γρηγόριος ἀναλαμβάνει τότε, τὸν ἀγώνα ὑπεράσπισης τῶν "ἡσυχαστῶν" μοναχῶν, ἐκδίδει τὶς περίφημες Τριάδες καὶ συντάσσει τὸν Ἁγιορείτικο Τόμο, ἕνα κείμενο ποὺ ἀπέρριπτε τὶς φλυαρίες τοῦ Βαρλαὰμ καὶ διακήρυττε πώς: "Ὁ Θεὸς ὑπάρχει κατὰ δύο τρόπους. Κατὰ τὴν οὐσία Του καὶ κατὰ τὶς Θεῖες καὶ ἄκτιστες Ἐνέργειές Του. Ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσει τὸν Θεὸ κατὰ τὴν οὐσία Του. Μπορεῖ ὅμως νὰ γνωρίσει καὶ νὰ ἑνωθεῖ μαζί Του, μέσα ἀπὸ τὶς Θεῖες καὶ ἄκτιστες ἐνέργειές Του".
Τρες μεγάλες τοπικὲς σύνοδοι στὴν Κωνσταντινούπολη (1341, 1347. 1351) ἐπεκύρωσαν τις Θέσεις τοῦ Παλαμᾶ ὡς ὀρθόδοξες, δικαίωσαν τούς ἡσυχαστὲς καὶ καταδίκασαν τὸν Βαρλαὰμ ἀλλὰ καὶ τούς συνεχιστές τῶν κακοδοξιῶν του, τὸ μοναχὸ Γρηγόριο Ἀκίνδυνο καὶ τὸν φιλόσοφο Νικηφόρο Γρηγορᾶ.
[3] Ἡ Σύνοδος αὐτὴ εἶναι σπουδαιοτάτη: ἀσχολήθηκε μὲ θεολογικὰ ζητήματα, συγκλήθηκε ἀπὸ αὐτοκράτορα, (Συνοδικὸς Τόμος τοῦ 1341) καὶ συμμετεῖχε σ’ αὐτὴν Θεούμενος (ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς)· ἐπίσης οἱ ἀποφάσεις της ἔγιναν δεκτὲς ἀπὸ ὁλόκληρη τὴν Ἐκκλησία. Συνεπῶς ἡ Σύνοδος αὐτὴ ἔχει ἀξία Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
[5] http://www.ortodossia.it/PARROCCHIE.gr.htm.
[6]Ὁ ὅσιος Νεῖλος ὁ Καλαβρός, Ἔκδ. Ι. Κοινοβίου Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, β' ἔκδ., Ὀρμύλια 2002, σελ. 22 καί 56.
[7] http://www.ortodossia.it/PARROCCHIE.gr.htm
[8] http://www.ortodossia.it/PARROCCHIE.gr.htm.
[9] Ὁ λεπτομερής βίος της λέγει τά ἑξῆς: Πῆραν ἐκεῖνες οἱ γυναῖκες, τὴν ἀθώα Ἀγάθη στὸ σπίτι τους καὶ τὴν βασάνιζαν γιὰ ἕνα ὁλόκληρο μήνα συνέχεια, ὑποσχόμενες σ' αὐτὴ μεγάλες δωρεὲς καὶ χαρίσματα. Πολλὲς φορὲς τὴ φοβέριζαν, ἀπειλώντας την μὲ διάφορες τιμωρίες. Τῆς ἔδιναν λίγο φαγητὸ καὶ λίγο νερό, καὶ δὲν τὴν ἄφηναν νὰ ξεκουραστεῖ παρὰ μόνο γιὰ λίγο. Τὸ περισσότερο διάστημα τῆς νύκτας τὴν ἀνάγκαζαν νὰ μένει ξάγρυπνη, λέγοντας σ' αὐτὴν ὅσα μποροῦσαν γιὰ νὰ τὴν παρακινήσουν στὴ σαρκικὴ ἀπόλαυση καὶ κοσμικὴ ματαιότητα, ποὺ δὲν ἁρμόζει νὰ γράψουμε.
Ἡ δὲ Ἁγία ἔλεγε σ' ἐκεῖνες τὰ παρακάτω:
«Ὁ νοῦς μου εἶναι θεμελιωμένος καὶ στερεωμένος στὸ Δεσπότη μου Ἰησοῦ Χριστό, τὸν ἀκρογωνιαῖο λίθο, τὰ δὲ λόγια σας εἶναι ἄνεμος· οἱ ὑποσχέσεις καὶ ἀπειλὲς σας ποτάμια, ποὺ μποροῦν μὲν νὰ κτυπήσουν τὸ στερεώτατο πύργο τοῦ νοῦ μου, δὲν θὰ μπορέσουν ὅμως ἐντελῶς νὰ τὸν διασείσουν. Ὅσο δὲ τὸν πολεμήσετε δυνατότερα, τόσο θὰ τὸν βρίσκετε στερεώτερον στὴν ἀγάπη τοῦ κτίστη μου".
Αὐτὰ ἔλεγε ἡ Ἁγία κλαίοντας καὶ παρακαλώντας τὸ Θεὸ νὰ τῆς δώση χάρη, γιὰ νὰ ἔλθη στὴ δόξα τοῦ μαρτυρίου τὸ γρηγορότερο.
Μετὰ ἀπὸ 30 μέρες, ἀφοῦ εἶδε ἡ Φροντισία ὅτι ὅσο νουθετοῦσε τὴν Ἁγία τόσο τὴν ἔβρισκε στερεώτερη καὶ ἀμετάτρεπτη, πῆγε στὸν ἡγέμονα καὶ τοῦ λέει·
«Ἀλήθεια, πιὸ εὔκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ μαλάξει τὸ σίδερο καὶ τοὺς σκληροὺς λίθους νὰ τοὺς κάμει πιὸ μαλακοὺς ἀπ' τὸ νερό, παρὰ ν' ἀλλάξει τὴν καρδιὰ αὐτῆς τῆς κόρης ἀπὸ τὴ γνώμη της. Περισσότερο ἀπὸ τριάντα ἡμέρες τὴν δίδασκα μὲ τὶς κόρες μου καὶ τῆς δίναμε τὶς ὑποσχέσεις σου, τὴ φοβερίζαμε μὲ σκληρὲς τιμωρίες καὶ πικρότατο θάνατο· ἀλλὰ μάταια κοπιάσαμε, γιατί νικηθήκαμε μᾶλλον παρὰ νικήσαμε. Λοιπόν, κάνε ὅ,τι θέλεις».
[10]Εἶναι συγκλονιστικές οἱ λεπτομέρειες τοῦ βίου της: - Ἐγὼ εἶμαι γυναίκα ἐλεύθερη, γεννημένη ἀπὸ τοὺς εὐγενικότερους ἄρχοντες αὐτῆς τῆς πόλης, ὅπως γνωρίζουν ὅλοι αὐτοὶ οἱ συμπολίτες μου.
Λέει ὁ ἡγέμονας:
- Ἐὰν εἶσαι ἐλεύθερη, ὅπως λές, γιατί κάνεις ἔτσι, σὰν νὰ εἶσαι δούλη κάποιου;
Ἀπάντησε ἡ Ἁγία μὲ τὰ ἑξῆς:
- Γιατί εἶμαι δούλη τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ καὶ κανενὸς ἄλλου.
- Λοιπόν, ἂν εἶσαι δούλη, δὲν εἶσαι ἐλεύθερη.
- Ὁ τέλειος δοῦλος τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ εἶναι ἀπὸ ὅλα ἐλεύθερος καὶ ἐὰν κάποιος εἶναι ἀφέντης τοῦ ἑαυτοῦ του, λέγεται φυσικὰ κύριος ὅλου του κόσμου (δὲν ἔχει τὴν ἀνάγκη τοῦ κόσμου, δὲν εἶναι δεμένος μὲ πάθη καὶ κτίσματα τοῦ κόσμου) καὶ μ' αὐτὸ τὸν τρόπο εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ ὅλα τὰ κτίσματα.
- Ἂς μὴν ἐπιμένουμε περισσότερο σὲ ἄκαιρα λόγια· ἢ θυσίασε στοὺς θεούς μου, ἤ θὰ σὲ ἀφανίσω μὲ σκληρώτατες τιμωρίες.
- Παρακαλῶ τὸν Κύριό μου, νὰ γίνεις ὅμοιος του θεοῦ σου.
Τὰ λόγια αὐτὰ κατατάραξαν τὸν τύραννο καὶ διατάζει τοὺς ὑπηρέτες νὰ χτυπήσουν σκληρὰ τὸ στόμα τῆς Ἁγίας, γιὰ νὰ μὴν τολμήσει πλέον νὰ ὑβρίσει τὸ θεό του.
Ὅταν ἔγινε αὐτό, λέει σ' αὐτὸν ἡ Ἁγία:
- Ἀπορῶ μὲ σένα, ὦ ἡγέμονα, ποῦ θεωρῆσαι γνωστικὸς ἄνθρωπος, πῶς ἔδειξες σ' αὐτὸ τόση ἀφροσύνη; Ἐγὼ γιὰ σένα παρακάλεσα νὰ γίνεις ὅμοιος τοῦ θεοῦ σου, καὶ ἐσὺ διέταξες νὰ μὲ δείρουν; Ἐὰν οἱ θεοὶ σας εἶναι καλύτεροι ἀπό σᾶς, ἔπρεπε νὰ μὲ εὐχαριστεῖς, γιατί παρακάλεσα γιὰ τὸ συμφέρον σου· ἐὰν εἶναι χειρότεροι, ντραπεῖτε ποὺ εἶστε τυφλωμένοι καὶ προσκυνᾶτε τέτοιους ἀνόητους θεούς".
Τότε θύμωσε πιὸ πολὺ ὁ τύραννος καὶ λέει σ' αὐτή:
- Πῶς τολμᾶς, ἀναίσχυντη γυναίκα, καὶ λὲς τέτοια μάταια καὶ ἄμυαλα λόγια; Ἤ θυσίασε στοὺς θεούς μου τώρα, ἢ θὰ τιμωρηθεῖς σκληρά.
Ἀποκρίθηκε ἡ Ἁγία:
- Τὶς τιμωρίες σου καὶ τὰ κολαστήρια δὲν τὰ φοβοῦμαι καθόλου, γιατί, ἂν μὲ βάλεις σὲ θηρία ἀνήμερα, μόλις ἀκούσουν τ' ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, γίνονται ταπεινὰ καὶ ἥμερα σὰν πρόβατα. Ἂν μὲ ρίψεις στὴ φλόγα γιὰ νὰ μὲ κάψεις, οἱ οὐράνιοι ἄγγελοι θὰ ἔλθουν νὰ δροσίσουν τὴ ζέστη καὶ δριμύτητα τῆς φωτιᾶς. Ἂν μὲ ραβδίσεις καὶ ξεσχίσεις τὶς σάρκες μου καὶ ἂν μὲ ὑποβάλεις σ' ὅποιαν ἄλλη τιμωρία, ἔχω βοηθὸ τὸν Δεσπότη μου, Τὸν ὁποῖον ὅλα τὰ στοιχεῖα ὑπακούουν καὶ μὲ τὸ λόγο Του ὅλες οἱ ἀσθένειες θεραπεύονται, δαιμόνια διώχνονται, χωλοὶ περπατοῦν καὶ ἄλλα θαυμαστὰ καὶ τεράστια γίνονται μὲ τὸ νεῦμα Του μόνο καὶ τὴ θεία Του θέληση. Αὐτὸς λοιπὸν θὰ μὲ ἐλευθερώσει ἀπὸ ὅλες τὶς ἐπινοήσεις σου.
Τότε διέταξε ὁ ἡγέμονας νὰ ὁδηγήσουν τὴν Ἁγία στὴ φυλακὴ ὡς τὴν ἑπομένη, γιὰ νὰ τοῦ δοθεῖ καιρὸς νὰ σκεφτῆ ποιὰ τιμωρία θὰ τῆς ἐπιβάλει. Πηγαίνοντας ἡ Ἁγία στὴ φυλακὴ ἔχαιρε καὶ εἶχε χαρούμενο πρόσωπο σὰν νὰ πήγαινε σὲ γάμο.
[11] - Ἂς μὴ χάνουμε καιρό· ἀρνήσου τὸν Χριστὸ ἀμέσως καὶ θυσίασε στοὺς θεούς μου.
Ἀποκρίθηκε ἡ Ἁγία:
- Νὰ ξέρεις ὅτι ποτὲ δὲν θὰ ἔλθω σὲ τόση ἀναισθησία, νὰ προσκηνήσω τοὺς δαίμονές σου, ἔστω καὶ ἂν μὲ βάλεις στὶς φοβερότερες τιμωρίες, ποὺ ἀκούστηκαν ποτέ, ἀλλὰ πάντα ὁμολογῶ τὸ Θεό μου μὲ τὴν καρδιὰ καὶ τὸ στόμα. Λοιπόν, παίδευε, τιμώρα, ξέσχιζε τὶς σάρκες μου, παράδωσέ με σὲ διάφορους θανάτους γιὰ νὰ γνωρίσεις τὴν ἀλήθεια.
Τότε πρόσταξε ὁ τύραννος νὰ ἐκδύσουν ἐντελῶς τὴν Ἁγία, νὰ τῆς δέσουν πίσω τὰ χέρια της, νὰ τὴν κρεμμάσουν σὲ στύλο καὶ νὰ τὴν δείρουν μὲ βούνευρα καὶ νὰ κάψουν τὴν κεφαλή, τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια τῆς γύρω- γύρω.
Ἀφοῦ τελείωσαν οἱ διαταγές του, εἶπε πρὸς τὸν τύραννο ἡ Ἁγία:
- Ἐσὺ θαρρεῖς ὅτι μου δίνεις μεγάλη θλίψη, ἐγὼ ὅμως χαίρομαι σ' αὐτὲς τὶς ἀσκήσεις, ὅπως ὅταν κάποιος ἀκούει καλὲς ἀγγελίες καὶ βλέπει κάποιον ἀκριβὸ καὶ ἀγαπημένο φίλο του, ποὺ εἶχε πολὺ καιρὸ νὰ τὸν δεῖ. Ὅπως τὸ σιτάρι δὲν τὸ βάζουν στὴν ἀποθήκη, ἂν δὲν τὸ καθαρίσουν πρῶτα στὸ ἁλώνι καὶ ἄν δέν τὸ ξεχωρίσουν ἀπὸ τὸ ἄχυρο, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή μου δὲν μπορεῖ νὰ μπεῖ στὴ δόξα τῆς ἀτέλειωτης μακαριότητας, χωρὶς τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου, ἂν δὲν βασανίσεις πρῶτα τὸ σῶμα μου μὲ φοβερὰ κολαστήρια.
- Ώ, ἀσεβῆ καὶ ἄσπλαχνε τύραννε, πὼς δὲν ντράπηκες νὰ κόψεις ἐκεῖνα τὰ μέλη ἀπὸ τὰ ὁποία καὶ σὺ ἔπαιρνες τὴν βρεφική σου τροφή; Ἀλλὰ ἐγὼ γι' αὐτὸ καθόλου δὲν ἐνδιαφέρομαι, γιατί ἔχω τὸν Δεσπότη μου Χριστό, ποὺ μπορεῖ νὰ μὲ γιατρέψει ἂν εἶναι πρὸς τὸ συμφέρον μου.
Ὕστερα ἀπ' αὐτὰ διατάζει ὁ τύραννος νὰ τὴ ρίψουν σὲ μιὰ σκοτεινὴ φυλακή, χωρὶς νὰ τῆς δώσουν ἄλλη τροφή, παρὰ μόνο λίγο ψωμὶ καὶ νερό, τόσο ὥστε νὰ μὴν πεθάνει, γιὰ νὰ τιμωρήσει καὶ πάλι χειρότερα. Παρήγγειλε στοὺς φύλακες νὰ προσέχουν μὲ ἀσφάλεια, νὰ μὴ πάει κανένας γιατρὸς νὰ τὴ θεραπεύσει, ἀλλὰ νὰ τὴν ἀφήσουν ἔτσι ἀπεριποίητη, ὥστε νὰ βρωμίσουν οἱ πληγές της.
13] - Δὲν γίνεται νὰ ἐγκαταλείψω τὸν ἀγώνα καὶ τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου, νὰ γίνω δὲ καὶ αἰτία νὰ τιμωρηθοῦν οἱ φύλακες.
Τότε λέει σ' αὐτὴν ὁ Ἀποστολος:
- Γι' αὐτὸ ἦλθα, κόρη, νὰ γιατρεύσω τὰ πληγωμένα μέλη σου.
Ἡ δὲ Ἁγία εἶπε σ' αὐτόν:
- Ποιὸς εἶσαι ἐσὺ καὶ φροντίζεις γιὰ τὴν ὑγεία μου; Ἐγὼ ποτὲ δὲ θέλησα νὰ ἐνδιαφερθῶ γιὰ τὴ σωματική μου γιατρειά· ἔτσι εἶναι ἄπρεπο νὰ κάνω τώρα, ποὺ βρίσκομαι κοντὰ στὸ θάνατο, ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἔκανα καμμιὰ φορά.
Τότε ὁ μακάριος Πέτρος, θέλοντας νὰ φανεῖ ἀκόμα περισσότερο ἡ προθυμία της γιὰ τὸ μαρτύριο, λέει σ' αὐτήν:
- Μή, ντρέπεσαι, κόρη, καὶ ἄφησε μὲ νὰ σὲ γιατρέψω, γιατί εἶμαι δοῦλος τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ καὶ γιὰ τὴν ἀγάπη Του ἦλθα νὰ σοῦ κάμω αὐτὴ τὴ χάρη.
Ἡ δὲ Ἁγία ἀποκρίθηκε:
- Ἐγὼ δὲν ἔχω καμιὰ αἰτία νὰ ντραπῶ ἄνθρωπο αὐτοῦ του κόσμου καὶ μάλιστα ἐσένα, ποὺ εἶσαι γέρος, οἱ δὲ σάρκες μου εἶναι τόσο ξεσχισμένες ὥστε νομίζω πὼς δὲν εἶναι δυνατὸ κανεὶς νὰ σκανδαλισθεῖ ἀπὸ μένα· γι' αὐτὸ κύριέ μου, σ' εὐχαριστῶ πολὺ γιὰ τὴν καλοσύνη αὐτὴ ποὺ θέλησες αὐτοπροαίρετα νὰ μοῦ δείξεις χωρὶς ἐγὼ νὰ τὴ ζητήσω.
Λέει πάλι σ' αὐτὴν ὁ Ἀπόστολος:
- Γιατί λοιπὸν δὲ θέλεις νὰ σὲ γιατρέψω;
Ἐκείνη τοῦ εἶπε:
- Γιατί ἔχω τὸ Δεσπότη μου Ἰησοῦ Χριστό, ποὺ μὲ τὸ νεῦμα καὶ μόνο κυβερνᾶ ὅλο τὸν κόσμο καὶ μὲ τὸ λόγο Του θεραπεύει κάθε ἀρρώστια ἀγιάτρευτη. Ἐὰν λοιπὸν εἶναι εὐάρεστο σ' Αὐτὸν ἡ θεραπεία τοῦ σώματός μου πρὸς τὸ συμφέρον μου, θὰ μοῦ τὴ δώσει ἡ χάρη του, μὲ ἕνα λόγο μόνο ἢ μὲ ἕνα μικροτατο νεῦμα Του.
Ἀφοῦ ἄκουσε αὐτὰ ὁ Ἀπόστολος, χαμογέλασε λίγο καὶ εἶπε σ' αὐτήν:
- Γνώριζε, κόρη, ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος καὶ ἰδοὺ θεραπεύτηκες μὲ τὴ χάρη τοῦ Χριστοῦ.
Καὶ αὐτὰ λέγοντας ὁ Ἀπόστολος ἔγινε ἄφαντος, ἡ δὲ Ἁγία βρέθηκε ὑγιής, μὲ ἀνακαινισμένα ὅλα τὰ μέλη της χωρὶς τὸ παραμικρὸ σημάδι. Τότε ἔπεσε κατὰ γῆς καὶ προσευχόταν μὲ εὐχαριστίες στὸν Κύριο λέγοντας:
«Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ διὰ τοῦ Ἀποστόλου Σου Πέτρου μοῦ θεράπευσες τοὺς μαστοὺς καὶ τὰ ὑπόλοιπα τραυματισμένα μέλη τοῦ σώματός μου.»
- Προσκύνησε διεστραμμένη τοὺς θεούς μου, διαφορετικὰ θὰ πάρεις πολὺ χειρότερα βασανιστήρια ἀπὸ τὰ προηγούμενα.
Αὐτὴ τοῦ εἶπε:
- Ώ, ματαιόδοξε πὼς θέλεις νὰ ἀπαρνηθῶ τὸ Δεσπότη μου, πού μοῦ θεράπευσε τὶς πληγὲς καὶ νὰ προσκυνήσω τὶς πέτρες;
- Ποιὸς σὲ θεράπευσε;
- Ὁ Δεσπότης μου Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζωντανοῦ, ποὺ θέλω πάντοτε νὰ ὁμολογῶ μὲ τὸ στόμα καὶ μ' ὅλη μου τὴν καρδιά.
- Τώρα θέλω νὰ σὲ δοκιμάσω, ἂν μπορεῖ ὁ Χριστός σου νὰ σὲ βοηθήσει.
[15] Τότε ὅλος ὁ λαὸς τῆς Κατάνης πῆγε ἁρματωμένος στὸ παλάτι φωνάζοντας πρὸς τὸν ἄρχοντα:
" Γιὰ τὶς πικρὲς τιμωρίες ποὺ δίνεις στὴν ἀξιοθαύμαστη Ἀγάθη, ὦ ἡγέμονα, κινδυνεύουμε ὅλοι νὰ χάσουμε τὴ ζωὴ καὶ τὰ πράγματά μας· γι' αὐτὸ ἢ ἄφησέ την καὶ μὴν τὴν βασανίζεις πλέον ἢ σὲ καίουμε μ' ὅλο σου τὸ βιός".
Τότε ὁ Κυντιανὸς φοβήθηκε τὴν ὀργὴ τοῦ λαοῦ καὶ τὸ σεισμὸ καὶ προστάζει νὰ βγάλουν τὴν Ἁγία ἀπὸ τὰ κάρβουνα καὶ ἔτσι μισοκαμένη νὰ τὴ ρίψουν στὴ φυλακὴ μέχρι ἄλλη διαταγή του.
[16] «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός μου, ποὺ μὲ ἔπλασες ἀπὸ τὸ τίποτα σὲ τοῦτο τὸν κόσμο, ποὺ φύλαξες τὸ σῶμα μου ἄφθορο καὶ ἀμέτοχο ἀπὸ κάθε σαρκικὴ ἀπόλαυση καὶ μὲ δυνάμωσες νὰ νικήσω τὶς τιμωρίες τῶν ἀσεβῶν τυράννων, χαρίζοντάς μου τὴ δύναμη τῆς ὑπομονῆς, λόγῳ τῆς μεγάλης Σου εὐσπλαχνίας, σὲ παρακαλῶ καὶ ἱκετεύω τὴν ἀγαθότητά Σου νὰ μὲ δεχτεῖς σήμερα στὴ δόξα Σου, γιὰ νὰ ἀξιωθῶ νὰ δῶ μὲ τὰ ψυχικά μου μάτια τὸ πρόσωπό Σου τὸ Ἅγιο».
[17] Αὐτὰ φανέρωναν ὅτι ἡ Ἁγία Ἀγάθη εἶχε νοῦ ὅσιο, ἁγιότατο, αὐτοπροαίρετο, γιατί ἀπὸ μόνη της ἦλθε σὲ εὐλάβεια, ἔδωσε πολλὴ τιμὴ στὸ Θεὸ μὲ τὸ μαρτύριό της, θὰ εἶναι δὲ καὶ αἰτία ἐλευθέρωσης τῆς πατρίδας της ἀπὸ τὴν ἀσέβεια κι ἐπιστροφῆς στὴν Ὀρθόδοξη πίστη μας.
[19] Λεοντίνοι: Ἀρχαία πόλη τῆς Σικελίας, μία ἀπὸ τὶς κυριότερες ἑλληνικὲς ἀποικίες τοῦ νησιοῦ. Βρισκόταν στὴν πεδιάδα τοῦ Λεοντίνου, στὴ θέση τῆς σημερινῆς πόλης Λεντίνι, μεταξύ της Κατάνης καὶ τῶν Συρακουσῶν. Ἱδρύθηκε τὸ 729 π.Χ. ἀπὸ τὴ σικελικὴ Νάξο καὶ ἀρχικὰ ἦταν ἀνεξάρτητη. Βλ. Live-Pedia.gr, http://www.livepedia.gr/index.php?title=%CE%9B%CE%B5%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CE%B9.
[20] Ἀρχιμ. π. Σιλουανοῦ Πεπονάκη, Κατακόμβες: Πολλοί ἐπιστήμονες ἀσχολήθηκαν καί ἀσχολοῦνται μέ τό μεγάλο κεφάλαιο τῶν κατακομβῶν καί μέ τά προβλήματα πού ἀνακύπτουν ἀπό τήν μελέτη αὐτή. Προβλήματα ὅπως ἡ θέση καί ἡ ἔκταση, ἡ προέλευση, ἡ χρήση καί ἡ χρονολόγηση τῶν κατακομβῶν. Καθώς ἐπίσης ἡ ἑρμηνεία καί ἡ χρονολόγηση τῆς ζωγραφικῆς τῶν κατακομβῶν κ.α.
Οἱ κατακόμβες ὡς γνωστόν, εἶναι ὑπόγεια κοιμητήρια, ὁμαδικά ἤ κοινοτικά, σκαμμένα βαθιά στή γῆ. Ἡ λέξη “κατακόμβη” πού ἀρχικά ἦταν τοπικός καί γεωγραφικός ὅρος, ἔγινε ὅρος τεχνικός ἀντικαθιστώντας τήν λέξη “κοιμητήριον” καί δόθηκε γιά πρώτη φορά στό κοιμητήριο τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ πού βρίσκεται ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς Ρώμης. Ἀπό τότε ἡ ὀνομασία αὐτή γενικεύτηκε καί δόθηκε καί στά ὑπόλοιπα ὑπόγεια κοιμητήρια. Ἀρχικά τήν ἔννοια τῆς ἑλληνικῆς λέξης “κατακύμβη”, πού σημαίνει ἐδαφική κοιλότητα, ὄρυγμα γῆς, χαράδρα, τύμβος καί πού μετεγράφη σέ κατακόμβη (εἶχε ἡ λατινική φράση “Coemeteria ad Catacumbas Accuditoria” πού σήμαινε τά πρῶτα ὑπόγεια κοιμητήρια πού βρίσκονται κοντά στήν Ἀππία ὁδό τῆς Ρώμης.
Οἱ κατακόμβες λαξεύονταν σέ πωρῶδες ἔδαφος περιέχοντας περίπλοκα συμπλέγματα διαδρόμων καί κεντρικῶν θαλάμων στά τοιχώματα τῶν ὁποίων ἀνοίγονται τάφοι σέ ἐπάλληλες σειρές καί σέ διάφορα σχήματα. Οἱ “κοπιάτες” ἦταν αὐτοί οἱ ὁποῖοι εἶχαν τήν ἐπιμέλεια (ἐκσκαφή, συντήρηση, διαφύλαξη) τῶν κατακομβῶν καί ἦταν εἰδικευμένοι τεχνίτες πού μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου ἀποτέλεσαν καί συντεχνίες. Στήν διαμόρφωση τῶν “ἱερῶν αὐτῶν τόπων” ὅπως ὀνομάστηκαν στήν Ρώμη, σπουδαῖο ρόλο ἔπαιξαν καί οἱ πρῶτοι χριστιανοί καλλιτέχνες, πού περνοῦν σέ μία νέα φάση εἰκαστικῆς δημιουργίας, τήν ἀπεικόνιση τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς φύσης γενικότερα, δίνοντας νέο νόημα καί χαρακτήρα στά ἔργα τους. Κύριο μέλημά τους ἦταν νά καταστήσουν ὁρατή τήν ἱερή ἱστορία πού ἤθελαν καί ὄχι τόσο νά διακοσμήσουν τούς ὑπόγειους αὐτούς τάφους. Ὅ,τι δέν εἶχε ἀπόλυτη σχέση μέ τό θέμα παραμεριζόταν. Ἡ σαφήνεια καί ἡ ἁπλότητα βάραιναν περισσότερο ἀπό τήν πιστή ἀπομίμηση τοῦ προτύπου. Τέτοιο παράδειγμα εἶναι καί ἡ παράσταση πού παραθέτουμε καί προέρχεται ἀπό τήν κατακόμβη τῆς “Ἁγίας Πρίσκιλλας” στήν Ρώμη. Πρόκειται γιά τούς τρεῖς παῖδες στήν κάμινο τοῦ πυρός πού ἀνήκει πιθανόν στόν τρίτο αἰώνα μ.Χ. Ὁ ζωγράφος πού φιλοτέχνησε τό ἔργο αὐτό δέν θεωροῦσε αὐτοσκοπό τήν παράσταση μίας δραματικῆς σκηνῆς. Τόν ἐνδιέφερε νά παρουσιάσει τό παρήγορο καί ἐνθαρρυντικό δεῖγμα πίστεως καί γιά νά τό κατορθώση αὐτό τοῦ ἀρκοῦσε νά μπορῆ νά ἀναγνώρισει κανείς τούς τρεῖς ἄντρες μέ τό περσικό τους ἔνδυμα, τίς φλόγες καί τό περιστέρι-σύμβολο τῆς Θείας συμπαράστασης. Ἀποτελεῖ καί αὐτό ἕνα δεῖγμα ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶχαν ἀρχίσει νά ἐνδιαφέρονται καί γιά ἄλλα πράγματα πέρα ἀπό τήν ἐγκόσμια ὀμορφιά. Μπορεῖ δηλαδή οἱ κατακόμβες νά φιλοξενοῦσαν στίς ὀπές τούς νεκρούς, ταυτόχρονα ὅμως ἔπνεε ἕνας ἀέρας νέας ζωῆς πού ἀνέβλυζε ἀπό αὐτούς τούς ἴδιους τάφους.
Οἱ κατακόμβες λοιπόν, κυρίως τῆς Ρώμης, ἔφταναν ἕως καί τούς ἔξι ὀρόφους δημιουργώντας μία ὑπόγεια νεκρούπολη. Οἱ διάδρομοί τους ἦταν μακρόστενοι μέ δάπεδο ἐπίπεδο καί ὀροφή συνήθως ἡμικυλινδρική. Στίς διασταυρώσεις τῶν διαδρόμων σχηματίζονται νεκρικοί θάλαμοι (κουμπίκουλα). Στούς νεκρικούς θαλάμους τῶν κατακομβῶν θάβονταν συνήθως οἱ ἐπίσκοποι, οἱ πρεσβύτεροι, καί οἱ μάρτυρες. Οἱ τάφοι τῶν κατακομβῶν ἦταν συνήθως ἁπλοί, σέ σχῆμα κιβωτίου ἡ θήκης. Σκεπάζονταν μέ πλάκες στίς ὁποῖες ἔγραφαν τό ὄνομα, τό ἐπάγγελμα, τήν ἡμερομηνία θανάτου τοῦ νεκροῦ καί χάραζαν διάφορες συμβολικές παραστάσεις ὅπως ἄγκυρες, σταυρούς κ.α. καθώς καί διάφορες ἐκφράσεις-εὐχές πρός τούς προσφιλεῖς νεκρούς, ὅπως “ἐν Εἰρήνη”, “ἐν Κυρίω” κ.λ.
Ἡ ἀτμόσφαιρα βέβαια μέσα στίς κατακόμβες δέν ἦταν καθόλου εὐχάριστη, διότι καί ὁ χῶρος ἦταν πολύ περιορισμένος, ἀλλά καί ὁ ἐξαερισμός καί ὁ φωτισμός δέν ἦταν καθόλου ἱκανοποιητικός.
Ἀντίθετα μέ ὅ,τι πιστευόταν παλαιότερα, οἱ κατακόμβες ποτέ δέν χρησίμευσαν σάν τόποι λατρείας, ἀλλά μόνο σάν τόποι ταφῆς. Ἄν καί παλαιότερες μελέτες ἔκλιναν περισσότερο πρός τήν πρώτη ἄποψη, σύγχρονες ἔρευνες ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ κατακόμβες χρησιμοποιήθηκαν κυρίως γιά τήν ταφή τῶν νεκρῶν, γιά διάφορα νεκρικά ἔθιμα ὅπως εἶναι τά νεκρόδειπνα, γιά διάφορες νεκρικές τελετές κυρίως κατά τήν ἐπέτειο τοῦ θανάτου τοῦ μάρτυρα καί γενικότερα γιά νεκρολατρικά ἔθιμα. Τήν ἄποψη αὐτή ἐνισχύει ἡ κατασκευή καί γενικότερα ἡ πνιγηρή ἀτμόσφαιρα τῶν κατακομβῶν. Ἀφοῦ ἡ τέλεση τῆς Θ. Εὐχαριστείας ἀπαιτεῖ χρόνο καί χῶρο ἱκανό, εἶναι συνεπῶς ἀδύνατη ἡ ὕπαρξη καί παραμονή πλήθους πιστῶν μέσα σ’ αὐτές.
Μερικές ἀπό τίς σπουδαιότερες κατακόμβες τῆς Ρώμης εἶναι ἡ κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Καλλίστου, τῆς Ἁγίας Δομιτίλλας, τῆς Ἁγίας Πρισκίλλας, τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ κ.ἄ. Κατακόμβες συναντᾶμε καί ἐκτός Ρώμης, στήν Νεάπολη, τοῦ Ἁγίου Ἰανουαρίου, στίς Συρακοῦσες καί τό Παλέρμο τῆς Σικελίας, στήν Μάλτα, στήν Αἴγυπτο, στήν Συρία, στήν Μικρά Ἀσία, στήν Κύπρο κ.λ.
Σημαντικό μνημεῖο ἀποτελεῖ στόν Ἑλλαδικό χῶρο ἡ κατακόμβη τῆς Μήλου, πού ἀποτελεῖ μικρογραφία τῶν κατακομβῶν τῆς Ρώμης. Οἱ μελετητές τήν τοποθετοῦν στόν 2ο ἡ στόν 4ο αἰώνα. Χρησίμευε ὡς ὁμαδικό κοιμητήριο. Ἀξιόλογες ἦταν καί οἱ τοιχογραφίες οἱ ὁποῖες δυστυχῶς ἔχουν καταστραφῆ.
[22] Ἔτσι μᾶς ἀποκάλεσαν οἱ Φράγκοι κατακτητές γιά νά μᾶς ἀποκόψουν ἀπό τούς ὀρθόδοξους ἀδελφούς μας τῆς Εὐρώπης. Γραικός σημαίνει σχισματικός, αἱρετικός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου