ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΧΑΡΑ ΜΟΥ!

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΧΑΡΑ ΜΟΥ!
ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΖΩΗ

Ο ΛΟΓΟΣ ΣΑΡΞ ΕΓΕΝΕΤΟ

Ο ΛΟΓΟΣ ΣΑΡΞ ΕΓΕΝΕΤΟ
ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΕ ΜΑΣ
ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. SOS 1)ΜΗΝ ΣΤΕΙΛΕΤΕ ΧΡΗΜΑΤΑ 2)ΝΕΟ :http://hristospanagia3.blogspot.com

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί
Ἄν λάβετε ἕνα e- mail, ὑποτίθεται ἀπό ἐμένα (panagiatheotokos@gmail.com), πού νά σᾶς ζητᾶ νά στείλετε χρήματα, ἀγνοῆστε το.
π. Σάββας

Dear brothers in Christ
If you receive a e-mail supposed from me(panagiatheotokos@gmail.com) don' t pay attention at all.
p. Savvas Agioreitis

ΣΥΝ ΘΕῼ, ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: http://hristospanagia3.blogspot.com

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2010

Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός



Ησυχαστές και Ζηλωτές

Πνευματική ακμή και κοινωνική κρίση στον Βυζαντινό 14ο αιώνα



Ελληνισμός Μαχόμενος, Eκδόσεις Τήνος, Αθήνα 1995.

Ο συγγραφέας είναι καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Παν. Αθηνών





Ο l4ος αιώνας ειναι αποδεδειγμένα μία από τις κρισιμότερες φάσεις της «Βυζαντινής» Ιστορίας. Η περίοδος αυτή σφραγίζεται από μία περίεργη αντινομία. Η κοινωνικο-πολιτική κρίση (δείγμα αποδιοργάνωσης και αποσύνθεσης) διαπλέκεται με πνευματικές συγκρούσεις (δείγμα ακμής και ρωμαλεότητας). Προχωρεί η εδαφική συρρίκνωση της Αυτοκρατορίας (τα εδάφη μοιράζονται Σέρβοι, Βούλγαροι και Οθωμανοί), αλλά παράλληλα σημειώνεται αναγέννηση των γραμμάτων και θεολογική-πνευματική άνθηση. Ο εμφύλιος σπαραγμός κορυφώνεται στο κίνημα των Ζηλωτών της Θεσσαλονίκης, ενώ ταυτόχρονα το «Βυζάντιο»/Ρωμανία συγκλονίζεται από τη λεγομένη «ήσυχαστική έριδα», που επιβεβαιώνει εν τούτοις την πνευματική του συνοχή και συνέχεια. Πολιτικοκοινωνικά πράγματα και θεολογία συμπορεύονται και συμπλέκονται σε μια παρατεταμένη κρίση, ως οι δύο όψεις της ίδιας πραγματικότητας, της «βυζαντινής» κοινωνίας. Προσπάθειά μας στο κείμενο αυτό είναι η επισήμανση της ουσίας της θεολογικής και κοινωνικής συγκρούσεως και η απόπειρα ερμηνείας της συναντήσεως των δύο αυτών μεγεθών και της διαπλοκής τους.





Α'



Στους τελευταίους αιώνες της αυτοκρατορίας της Νέας Ρώμης τρεις μεγάλες θεολογικές έριδες συνταράσσουν τη βυζαντινή κοινωνία: το αρσενιανόν σχίσμα (l3ος αι.), η σύγκρουση ησυχαστών-αντιησυχαστών (l4ος αι.) και το ενωτικό πρόβλημα (15ος αι.), που όχι μόνον αποδεικνύουν τον δυναμισμό της Ορθοδοξίας, αλλά και τη δυναμική της στη ζωή της αυτοκρατορίας. Η «ησυχαστική έριδα» έλαβε όμως τις μεγαλύτερες διαστάσεις.



α. Η συνήθης αναζήτηση των αιτίων της θεολογικής έριδος του 14ου αι. περισσότερο χαράζει προοπτικές θεωρήσεώς της παρά προσφέρει ερμηνευτική αιτιολόγησή της. Έτσι, γίνεται λόγος για καθαρά πολιτική σύγκρουση, για διένεξη κοσμικού κλήρου και μοναχισμού, για σύγκρουση αριστοτελικών και πλατωνικών στο θεολογικό πεδίο, για αντιπαράθεση δύο διαφορετικών παραδόσεων στους κόλπους της Ορθοδοξίας κ.λπ. Εμφανίζεται δηλαδή η έριδα ως καθαρά ενδοβυζαντινή υπόθεση, ακόμη και στα αίτιά της. Οι έρευνες όμως των τελευταίων δεκαετιών πείθουν, ότι πρόκειται σαφώς για σύγκρουση ανατολικής και δυτικής, ορθοδόξου δηλαδή και φραγκολατινικής παραδόσεως, που έλαβε χώραν επί «βυζαντινού» εδάφους. Την έριδα όχι μόνο την προκάλεσε, αλλά υπήρξε υπεύθυνος και για την οξύτητά της, ένας «μοιραίος» άνθρωπος, ο μοναχός Βαρλαάμ ο Καλαβρός, η παρουσία του οποίου στην ελληνική Ανατολή επιβεβαίωσε τη ρήση: contraria juxta se posita magis illucescunt (τα αντίθετα, τοποθετούμενα το ένα πλησίον του άλλου, φωτίζονται περισσότερο).



Ο Βαρλαάμ (1290-1348), λόγιος μοναχός από τη «Μεγάλη Ελλάδα», σπουδασμένος στη Ρώμη (μαθηματικά, φιλοσοφία καί θεολογία) ήταν ενθουσιώδης υποστηρικτής της αναβιώσεως της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας (ουμανιστής). Ανταποκρινόταν, έτσι, στο ιδανικό της παλαιολόγειας εποχής και γι’αυτό, όταν επισκέφθηκε (1330) -μιμούμενος τον Ιωάννη Ιταλό- τα πάτρια εδάφη (Άρτα - Θεσσαλονίκη - Κωνσταντινούπολη), έγινε δεκτός με τιμές. Διορίσθηκε καθηγητής στην Πόλη (επί Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου) και του ανατέθηκαν θεολογικές αποστολές, διότι δεν εξετιμάτο μόνον ως λόγιος, αλλ’ εθεωρείτο και ορθόδοξος. Γρήγορα όμως θα αποδειχθεί ότι η Ορθοδοξία του περιοριζόταν στα λόγια, ενώ απουσίαζαν σ’αυτόν οι γνήσιες θεολογικές προϋποθέσεις. Αφορμή για ταν αποκάλυψη του αντιορθόδοξου φρονήματός του έδωσε η στάση του απέναντι στην ησυχαστική πρακτική, έστω και μετά την ατελή πληροφόρησή του γι’αύτήν. Η μέθοδος και κυρίως το φρόνημα του ησυχασμού είναι γνωστά σ’αυτόν, που ζει μέσα στην ορθόδοξη πραγματικότητα και μόνο ο ησυχαστής μπορεί να τα κατανοήσει. Ο Βαρλαάμ, όπως απέδειξαν τα πράγματα, δεν είχε τις κατάλληλες γι’αυτό προϋποθέσεις. Στην Ανατολή μετέφερε ένα διαφορετικό χριστιανισμό, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να συνειδητοποιηθεί η αλλοτρίωση και αποστασιοποίηση της δυτικής χριστιανικής κοινωνίας μετά την καθολική εκφράγκευσή της (11ος αι. -σχίσμα). Η ιδιοσυγκρασία του Βαρλαάμ και κυρίως η έπαρση για την παιδεία του τον οδήγησαν στην απόφαση να γελοιοποιήσει τους Ησυχαστές και την ασκητική μέθοδό τους, χαρακτηρίζοντάς τους όχι μόνο «ομφαλοψύχους», αλλά και αιρετικούς (μασσαλιανούς). Το 1337 ήλθε στη Κωνσταντινούπολη, για να προκαλέσει συνοδική καταδίκη των Ησυχαστών, θεωρώντας την παράδοσή τους ξένη προς την Ορθοδοξία, που αυτός δήθεν εκπροσωπούσε. Αυτό ήταν και το έναυσμα για την ανοικτή πια σύγκρουση.



β. Την υπεράσπιση των Ησυχαστών και της ασκητικής μεθόδου τους ανέλαβε ο αγιορείτης μοναχός Γρηγόριος Παλαμάς. Γιος συγκλητικού, γεννήθηκε περί το 1296 και έκαμε σπουδαίες φιλοσοφικές σπουδές κοντά στο μεγάλο ουμανιστή Θεόδωρο Μετοχίτη. Δεν τον κέρδισε όμως η λογιοσύνη. Ενωρίς στράφηκε στην άσκηση και μυήθηκε στην αυθεντική ασκητική παράδοση κοντά σε μεγάλους Γέροντες (Θεόληπτο Φιλαδελφείας-πατριάρχη Αθανάσιο και Νείλο τον εξ Ιταλών). Όταν άρχισε ο διάλογος με τον Βαρλαάμ, είχε ήδη μακρά ασκητική εμπειρία, αποκτημένη στο Παπίκιον Όρος και από το 1331 -μονιμότερα- στον Άθωνα.



Ο Γρηγόριος πληροφορήθηκε στη Θεσσαλονίκη τις θέσεις του Βαρλαάμ στο ζήτημα της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος (Filioque), έδειξε δε την πατερικότητά του με την άμεση επισήμανση της αντιπατερικότητας των θεολογικών προϋποθέσεων και κριτηρίων του εκ Καλαβρίας Μοναχού: υποκατάσταση της πατερικής μεθόδου με φιλοσοφικούς-διαλεκτικούς συλλογισμούς, χρήση δηλαδή της διαλεκτικής (φιλοσοφικής) μεθόδου στη θεολόγηση. Στα αντιησυχαστικά κείμενα του Βαρλαάμ απάντησε ο Γρηγόριος με τρεις «τριάδες» «Υπέρ των ιερώς Ησυχαζόντων», αποδεικνύοντας όχι μόνο την αντιπατερικότητα -και συνεπώς την αντιεκκλησιαστικότητα- του αντιπάλου, αλλά και τη συνέχιση της πατερικής παραδόσεως εκ μέρους των Ησυχαστών. Η συζήτηση, που γρήγορα εξελίχθηκε σε ευρύτερη διένεξη, μεταφέρθηκε από τη Θεσσαλονίκη στην καρδιά της αυτοκρατορίας, την Πόλη. Από τη χρήση διαλεκτικών συλλογισμών στη θεολόγηση (εκφιλοσόφηση της πίστεως) ο διάλογος προχώρησε στην ησυχαστική ασκητική μέθοδο και τα αποτελέσματά της (θεοπτική εμπειρία, εξ ου και ο όρος «θεολογία της θεοπτίας» -Στυλ. Παπαδόπουλος), την σωτηριολογική διάσταση του προβλήματος και κυρίως τη διάκριση ουσίας και ενεργείας στον Θεό, ως και τη δυνατότητα και τον τρόπο θεώσεως, κοινωνίας δηλαδή κτιστού και Ακτίστου.



γ. Ο Ησυχασμός, ως ζωή εν αγίω Πνεύματι, συνιστά την πεμπτουσία της εκκλησιαστικής παραδόσεως, ταυτιζόμενος ακριβώς με αυτό που περικλείει και εκφράζει ο όρος Ορθοδοξία. Ορθοδοξία έξω από την ησυχαστική παράδοση είναι αδιανόητη και ανύπαρκτη. Η ησυχαστική δε πρακτική είναι η «λυδία λίθος» για την αναγνώριση της αυθεντικής χριστιανικότητας. Ο Ησυχασμός, ανταποκρινόμενος στον σκοπό της παρουσίας της Εκκλησίας ως σώματος Χριστού στον κόσμο, μπορεί να χαρακτηρισθεί «ασκητική θεραπευτική αγωγή» (π. Ι. Ρωμανίδης) και έγκειται στην προσπάθεια αποκαταστάσεως της «νοεράς λειτουργίας» στην καρδιά του πιστού. Προϋπόθεση της ησυχαστικής πράξεως είναι η αγιογραφική διάκριση νου («πνεύματος» του ανθρώπου) καί λόγου (διανοίας). O νους εκκλησιαστικά είναι ο «οφθαλμός» της ψυχής και όργανο θεογνωσίας. Στην κανονική λειτουργία του ο νους εδρεύει στην καρδιά. Όταν αδρανοποιηθεί η λειτουργία του (πτώση), συγχέεται με τη διάνοια και τους λογισμούς της. Στη φυσική του λειτουργία ο νους είναι έμπλεως χάριτος (ναός Θεού) και προσεύχεται αδιάλειπτα. Έχει δηλαδή την «αέναη μνήμη» του Θεού (νοερά ευχή) και ετοιμάζει τον άνθρωπο για την ένωσή του με το Θεό (θέωση). Η νοερά ευχή, συνεπώς, είναι η φυσική λειτουργία του νου μέσα στη καρδία, η οποία πέραν από τη βιολογική, έχει και πνευματική λειτουργία. Η προσευχητική λειτουργία του νου μέσα στην καρδία είναι ένα μνημονικό σύστημα, παράλληλα με το κυτταρικό και εγκεφαλικό, αλλά ασύλληπτο -και γι’αυτό άγνωστο- στην επιστήμη. (Στα σημειούμενα στη βιβλιογραφία έργα του π. Ι.Ρωμανίδη και του π. Ι.Βλάχου βρίσκει κανείς εκτενείς για το θέμα αυτό αναλύσεις).



Σκοπός του Ησυχασμού είναι η κάθαρση της καρδίας καί του νου, αντίστοιχα, από τα πάθη (μεταβολή των διαβλητών παθών σε αδιάβλητα) και από τους λογισμούς (όλους, καλούς και κακούς). Η διαδικασία αυτή ονομάζεται πατερικά θεραπεία, διότι μέσω αυτής θεραπεύεται ο νους και ανακτά τη φυσική λειτουργία του. Τότε το άγιον Πνεύμα προσεύχεται («εντυγχάνει», Ρωμ. 8, 24) σ’αυτόν «αδιαλείπτως» (Α' Θεσ. 5, 17), ενώ η διάνοια συνεχίζει τη δική της φυσική λειτουργία. Στη συνάφεια αυτή πρέπει να λεχθεϊ, ότι και ο Ινδουισμός γνωρίζει την ύπαρξη του νου και με τις μεθόδους του τον κενώνει από τους λογισμούς. Λόγω όμως της αγνοίας του Χριστού ως και του ειδωλολατρικού προσανατολισμού του, αδυνατεί να τον πληρώσει με (άκτιστη) χάρη. Έτσι, η σκανδαλιστική για πολλούς «σύμπτωση» Ορθοδοξίας και Ινδουισμού περιορίζεται στα φαινόμενα. Με την έλευση («επίσκεψιν») του Αγίου Πνεύματος, που ακολουθεί τη θεραπεία, ο νους γίνεται «ναός» του (Α' Κορ.6, 19) και ο άνθρωπος μέλος του σώματος του Χριστού (Α' Κορ.12, 27· Ρωμ. 8, 9). Το πνευματικό αυτό στάδιο ονομάζεται στη φιλοκαλική γλώσσα «φωτισμός» και είναι η προϋπόθεση της θεώσεως, του δοξασμού μέσα στην άκτιστη φυσική Χάρη (ενέργεια) της Αγίας Τριάδος. Έτσι, αποδεικνύεται ο Χριστιανισμός, ως Ορθοδοξία, υπέρβαση της θρησκείας (ριτουαλισμού, θρησκευτικής καθηκοντολογίας). Η θρησκειοποίηση του Χριστιανισμού είναι η ριζική αλλοτρίωσή του.



Ο καθηγητής π. Ι. Ρωμανίδης έχει εύστοχα επισημάνει τη μεθοδολογική συγγένεια του Ησυχασμού με τις θετικές επιστήμες, στο χώρο των οποίων κατατάσσει και τη Θεολογία. Η Φιλοκαλία (αναφορά στη νηπτική παράδοση) καταδεικνύει αυτή τη συγγένεια, παραπέμπουσα στις φανερώσεις της θεώσεως (άφθαρτα λείψανα και θαυματουργά). Η Ορθόδοξη Ενορία (κοσμική και μοναστική) έχει αποστολή θεραπευτική. Αυτή την παράδοση όμως τον 14ο αι., όπως και σήμερα, διέσωζε πολύ περισσότερο από την κοσμική, η μοναστική ενορία και αυτής της παραδόσεως υπεραμύνονταν οι Αγιορείτες Πατέρες με αρχηγό τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά. «Ο κεντρικός άξων της Ορθοδοξίας δεν είναι μόνον η Αγία Γραφή, τα συγγράμματα των Πατέρων και αι Τοπικαί και Οικουμενικαί Σύνοδοι, αλλά κυρίως η παράδοσις της εμπειρίας της θεωρίας (θεώσεως) από την μίαν γενεάν εις την άλλην» (π. Ι.Ρωμανίδης). Ορθόδοξα, αυθεντία δεν είναι τα κείμενα, αλλ’οι έχοντες την εμπειρία της θεώσεως. Αντίθετα, η πρόταξη των κειμένων οδηγεί στην ιδεολογικοποίηση της παραδόσεως. Αληθής θεολόγος στην Ορθοδοξία είναι ο Θεόπτης, ο δε περί Θεού λόγος (Θεολογία) είναι καρπός της εμπειρίας της θεώσεως. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις είναι αδύνατο να κατανοήσει κανείς τη θεολογική έριδα του 14ου αιώνα.



Από τα τέλη του 13ου αι. παρατηρείται τόνωση της ησυχαστικής παραδόσεως, ως συνέχεια της μέσω του αγίου Συμεών, του «Νέου Θεολόγου» (+1022 ή 1037), σημειωθείσης πνευματικής αναγεννήσεως, με κέντρο το Άγιον Όρος. Ο Μοναχισμός της Ορθοδοξίας δεν έχασε ποτέ τον ησυχαστικό προσανατολισμό του, σ’αντίθεση με τη Δύση, στην οποία η γενικότερη αλλοτρίωση συνδέεται άμεσα με την αλλοτρίωση του μοναχισμού της. Αυτή την αλλοτρίωση ενσάρκωνε και ο μοναχός Βαρλαάμ, μολονότι προερχόταν από περιοχή, στην οποία είχε ανθήσει ο αυθεντικός μοναχισμός και είχε αναδείξει μεγάλες οσιακές μορφές, ως τη νορμανδική κατάκτηση της Κ. Ιταλίας (1071). Ο Βαρλαάμ απέδειξε με την αντιησυχαστική στάση του, ότι ήταν ολότελα ξένος προς την ησυχαστική παράδοση, την ασκητική-εμπειρική δηλαδή θεμελίωση της εκκλησιαστικής θεολογήσεως και γι’αυτό ο Γρηγόριος Παλαμάς τον αποκαλούσε «λατινέλληνα», διότι ήταν σαφώς «φραγκολατίνος» στην ψυχοσύνθεσή του.



δ. Το πρόβλημα, πού τέθηκε με την παρέμβαση του Βαρλαάμ, ήταν, αν η θεραπεία του νου (κάθαρση) γίνεται μέσω της ασκήσεως και της νοεράς ευχής (φωτισμού) ή μέσω της φιλοσοφίας (διανοητικού στοχασμού). Έτσι όμως ετέθη στην πράξη το πρόβλημα της σχέσεως της «θείας» προς την «έξω» ή «θύραθεν» σοφία. Ο Παλαμάς διέκρινε -πατερικά- δύο σοφίες: τη θεία και την έξω, σαφώς διακρινόμενες μεταξύ τους, διότι χρησιμοποιούν διαφορετικό καθεμιά χώρο (καρδία-εγκέφαλος). Την «σοφία του αιώνος τούτου» (Α' Κορ.2,6) ο ησυχαστής αντικαθιστά στη θεολόγηση με τη σοφία του Θεού, πού προϋποθέτει την ενεργό παρουσία της ακτίστου ενεργείας του Θεού στην καρδιά του πιστού. «Τη γαρ φυσική ταύτη η έξω παιδεία βοηθεί, πνευματική δε ουδέποτε γένοιτ’αν, ει μη μετά της πίστεως και τη του Θεού συγγένοιτο αγάπη, μάλλον δε, ει μη προς της αγάπης και της εξ αυτής εγγινομένης χάριτος αναγεννηθείη και άλλη παρά την προτέραν γένοιτο, κοινή τε και θεοειδής, αγνή, ειρηνική, επιεικής, ήτις δη και άνωθεν σοφία (Ιακ. 3, 17) και Θεού σοφία (Α' Κορ. 1, 21.24. 2, 7) κατονομάζεται, και ως πνευματική πως, άτε τη του Πνεύματος υποτεταγμένη σοφία, τα του Πνεύματος χαρίσματα και γινώσκει και αποδέχεται. Η δε μη τοιαύτη κάτωθεν, ψυχική, δαιμονιώδης (Ιακ. 3, 15), καθάπερ ο των αποστόλων αδελφόθεος λέγει, διό και τα του Πνεύματος ου προσίεται, κατά το γεγραμμένον» (Υπέρ των ι. Ησυχ. τριάς Α', 9, 1). Η Αποκάλυψη του Θεού δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο της διανοίας του ανθρώπου, διότι υπερβαίνει κάθε κατάληψη. Γι’αυτό η παιδεία και η φιλοσοφία δεν συνιστούν προϋπόθεση της θεογνωσίας. Στη δυτική θεολογική παράδοση ισχύει το credo, ut intelligam (Αύγουστίνος). Κατά την άποψη αυτή προχωρεί κανείς με την πίστη, μέσω της φιλοσοφίας και της Γραφής, στη λογική σύλληψη της αποκαλύψεως. H προτεραιότητα δίνεται στη διάνοια, όχι μόνο στη φυσική, αλλά και στην υπερφυσική γνώση. Για τον ορθόδοξο-ησυχαστή η «έξω» σοφία ως προς την Θεογνωσία είναι μέγεθος αδιάφορο. Γι’αυτό η θέωση είναι υπόθεση κοινή εγγραμμάτων και αγραμμάτων (π.χ. Μ. Βασίλειος-Μ. Αντώνιος).



Στον Ησυχασμό ιεραρχούνται oι δύο γνώσεις και διαχωρίζονται χωρίς σύγχυση των ορίων κινήσεως και ενεργείας τους (κτιστό-άκτιστο). Ο Βαρλαάμ όμως, ούτε λίγο ούτε πολύ, έθετε στην πράξη το θέμα πληρότητας και αυτάρκειας της εκκλησιαστικής παραδόσεως, σχετικοποιώντας την και υποστηρίζοντας την ανάγκη συμπληρώσεώς της από τη θύραθεν σοφία. Τους σοφούς του κόσμου ονόμαζε «θαυμασίους», «θεόπτας» και «πεφωτισμένους», δεχόμενος, ότι έφθασαν στην ύψίστη βαθμίδα θεογνωσίας. Την προσφερομένη από την παιδεία γνώση θεωρούσε «μυστικωτέραν και υψηλοτέραν θεωρίαν», υποστηρίζοντας, ότι «ουκ έστιν άγιον είναι (τινά), μη την γνώσιν ειληφότα των όντων και της αγνοίας ταύτης κεκαθαρμένον». Και τούτο, διότι επίστευε, ότι «τας του Θεού εντολάς των (ελληνικών) μαθημάτων άνευ μη δύνασθαι καθάραι και τελειώσαι τον άνθρωπον». Απέδιδε, συνεπώς, στην έξω παιδεία σωτηριολογική σημασία, αποδυναμώνοντας και περιθωριοποιώντας την ασκητική πρακτική. Βέβαια, ανάλογες ιδέες προς εκείνες του Βαρλαάμ διετύπωναν στο θέμα αυτό και oι «ανθρωπιστές» του Βυζαντίου, δεχόμενοι την ανάγκη της επιστημονικής γνώσεως για την κάθαρση του νου, αποδεικνύοντας, ότι, ενώ γνώριζαν τον σκοπό της πνευματικής ζωής, είχαν χάσει τη σχέση με την πρακτική της. Δεν ανεμίγνυαν όμως αυτοί τη φιλοσοφία στη θεολογία, ούτε και της προσέδιδαν σωτηριολογική σημασία. Το χώρο της μεταφυσικής εκάλυπτε γι’αυτούς η εν Χριστώ αποκάλυψη. Μόνον ο Νικηφόρος Γρηγοράς θα υπερβεί τα εσκαμμένα, συμπίπτοντας περισσότερο με τον Βαρλαάμ (Ειδική για το θέμα διατριβή εκπόνησε ο νέος και εύελπις θεολόγος κ. Δημ. Μόσχος). Γεγονός είναι, ότι οι ησυχαστές δεν απέρριπταν την «παίδευσιν» και «έξω σοφίαν» (Γρηγόριος Παλαμάς: «ου γαρ περί φιλοσοφίας ημείς απλώς λέγομεν νυν, αλλά περί της των τοιούτων φιλοσοφίας», όπ.π. Α,1,16), συνεχίζοντας τη σχετική πατερική παράδοση (Γρηγόριος Θεολόγος: «ούκουν ατιμαστέον την παίδευσιν, επεί ούτω δοκεί τισιν», Επιτάφιος εις Μ. Βασίλειον, κεφ. 11).



Η αλλοίωση των θεολογικών κριτηρίων του Βαρλαάμ είναι ευδιάκριτη και σ’ άλλους χώρους. Ο Βαρλαάμ διέκρινε «αδιάλειπτη προσευχή» και «νοερά ευχή», ενώ πατερικά συμπίπτουν. Τη νοερά ευχή συνέχεε με την έκσταση του νου από το σώμα (νεοπλατωνισμός). Κατά τον Παλαμά όμως «έκσταση» του νου δεν σημαίνει έξοδο από το σώμα, αλλά από το «σωματικό φρόνημα». Ούτε, πάλι, η «έκσταση» ταυτίζεται ησυχαστικά με τη θέωση, αλλά με την αδιάλειπτη ή νοερά ευχή και δύναται, όταν ο Θεός θελήσει, να οδηγήσει στη θέωση. Ο ησυχαστής επιδιώκει συνέλιξη του νου όχι μόνο στο σώμα ή την καρδία, αλλά και στον εαυτό του («Ημείς δε, μη μόνον πάλιν είσω του σώματος και της καρδίας, αλλά και τον αυτόν αυτού πάλιν είσω πέμπομεν νουν» (Α', 2, 4). Αντίθετα ο Βαρλαάμ δίδασκε «κακώς ποιείν ένδον του σώματος σπεύδοντας [...] εμπερικλείειν τον νουν», αλλά «έξω του σώματος [...] παντί τρόπω τούτον εξωθείν» (στο ίδιο). Η βαρλααμική θέση κρίνεται από τον Παλαμά «δαιμονική» και «ελληνική πλάνη» (ειδωλολατρία). Κατά τους ησυχαστές άλλωστε, ο πλατωνισμός οδηγεί στην ειδωλολατρία.



ε. Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς: ποια παράδοση εκπροσωπούσε ο Βαρλαάμ; Διότι έχει διατυπωθεί ο ισχυρισμός, ότι ο μεν Παλαμάς είναι βιβλικός πατερικός, ο δε Βαρλαάμ ανήκει σε μια ελληνίζουσα πατερική παράδοση. Ο Βαρλαάμ θεωρήθηκε, ότι ανήκε στην παράδοση Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, Ευαγρίου Ποντικού, Γρηγορίου Νύσσης και Μαξίμου, ενώ ο Παλαμάς χαρακτηρίσθηκε συνεχιστής της παραδόσεως Μακαρίου του Αιγυπτίου. Εξ άλλου ο Βαρλαάμ και oι οπαδοί του παρουσιάζονται συχνά ως απλοί ουμανιστές, πλατωνικοί και νομιναλιστές. Μέσα από αυτή την ερμηνευτική προοπτική παρουσιάζεται ο Γρηγ. Παλαμάς επί κεφαλής δήθεν μιας βιβλικής ησυχαστικής παρατάξεως, που κατατρόπωσε την ελληνίζουσα, πατερική, ησυχαστική παράδοση του Βαρλαάμ. Αυτό σημαίνει, ότι έριζαν μεταξύ τους δύο ενδοβυζαντινές ησυχαστικές παραδόσεις.



Oι έρευνες του π. Ρωμανίδου απέδειξαν τη διχοτόμηση αυτή της ησυχαστικής παραδόσεως ολότελα εσφαλμένη. Τα αρεοπαγιτικά συγγράμματα και ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής επέχουν θέση αυθεντίας στη θεολογία του Παλαμά. Ο Βαρλαάμ δεν ήταν παρά τυπικός φορέας της φραγκολατινικής θεολογικής παραδόσεως, που υπήρξε καρπός της υποκαταστάσεως της πατερικής θεολογίας με τη σχολαστική. Ο Ησυχασμός όμως είναι στην ουσία του αντιμεταφυσικός, διότι απορρίπτει κάθε αναλογία (σχέση) κτιστού και Ακτίστου (analogia entis ή analogia fidei). H Μεταφυσική, αντίθετα, την προϋποθέτει. Η κοινωνία του Ακτίστου με το κτιστό γίνεται μέσω των ακτίστων θείων ενεργειών. Η θέση αυτή, όπως και η διάκριση ουσίας και ενεργείας στον Θεό, είναι θεμελιακές προϋποθέσεις της πατερικής θεολογήσεως. Γι’αυτό και συμπεριελήφθη στη θεματική της διενέξεως Βαρλαάμ-Παλαμά.



Η Δύση μέσα στον σχολαστικισμό έχασε τη διάκριση ουσίας και ενεργείας στο Θεό, ο δε Θωμάς Ακινάτης, ο κορυφαίος του σχολαστικισμού, δεχόταν ότι ο Θεός είναι «καθαρά ενέργεια» (actus purus), το «πρώτον κινούν ακίνητον» του Αριστοτέλους. Γνώση, συνεπώς, του Θεού σημαίνει γνώση της ουσίας του. Ρίζα και πηγή αυτής της διδασκαλίας για τον Θεό είναι ο Αυγουστίνος. Η ταύτιση ουσίας και ενεργείας στο Θεό είναι αυγουστίνεια, όπως και η δυνατότητα γνώσεως της θείας ουσίας (ευνομιανισμός). Στην περί Θεού διδασκαλία ο Αυγουστίνος ταυτιζόταν με τον ακραίο αρειανό Ευνόμιο. Γραφικά και Πατερικά η θεία ουσία είναι απρόσιτη και αμέθεκτη· η θεία ενέργεια όμως είναι (υπό προϋποθέσεις) προσιτή και μεθεκτή. Ιστορικές επακριβώσεις αυτής της εμπειρίας είναι η θεοπτία του Μωϋσέως στο Σινά, η εμπειρία των μαθητών στο Θαβώρ (Μεταμόρφωση) και η Πεντηκοστή. O Αυγουστίνος δεχόταν (και) στις περιπτώσεις αυτές αποκάλυψη του Θεού, όχι άμεση, άλλά διά διαμέσων κτιστών.



Αυτής της παραδόσεως ήταν -κατά τον π.Ι. Ρωμανίδη- φορέας ο Βαρλαάμ. Γι’ αυτό ονόμαζε την μέσω του Θαβωρίου φωτός αποκάλυψη «χείρω νοήσεως», κατώτερη δηλαδή από τη γινομένη στο νου, αλλά και αυτής της απλής νοήσεως. Πατερικά όμως το Θαβώριο φως είναι άκτιστη θεότητα και δόξα (βασιλεία) της Αγίας Τριάδος. Έτσι εξηγείται, γιατί η αληθινή φύση του Θαβωρίου φωτός βρέθηκε στο επίκεντρο του θεολογικού προβληματισμού στη διένεξη Βαρλαάμ-Παλαμά. Ο Βαρλαάμ δεν μπορούσε να κατανοήσει -και περισσότερο να αποδεχθεί- την ησυχαστική παράδοση, με την οποία τίποτε δεν τον συνέδεε. Αισθανόταν απέναντί της, όπως ένας δυτικός ή δυτικίζων στα σημερινά χρόνια. Την πατερική παράδοση την δεχόταν μεν; αλλά την ερμήνευε με δυτικά κριτήρια, με τις προυποθέσεις της φραγκολατινικής θεολογίας. Η νοοτροπία, που ενσάρκωνε ο Βαρλαάμ, θα κορυφωθεί στον Γίββωνα. Ο Άγγλος αυτός ιστορικός (1737-1794), που εξέφρασε με κλασικό τρόπο τη συνείδηση της Δύσεως για τη ρωμαίϊκη Ανατολή, είδε τον ησυχασμό κατά τρόπο παρόμοιο με εκείνον του Βαρλαάμ. Το εσωτερικό φως των Ησυχαστών ήταν γι’αυτόν «προϊόν μιας κακόγουστης ιδιοτροπίας· δημιουργία ενός κενού στομάχου και ενός κούφιου μυαλού». Ο ησυχασμός -δέχεται στη συνέχεια- είναι η κορύφωση «των θρησκευτικών ανοησιών των Γραικών»! Αυτές οι προκαταλήψεις, παγιωμένες στην ευρωπαϊκή συνείδηση μέσω της παιδείας, διαμορφώνουν τη δυτική στάση έναντι της Ορθοδόξου Ανατολής, και ιδιαίτερα έναντι του Ελληνισμού, ως σήμερα. Η «έκπληξη», συνεπώς, για τη στάση των Δυτικών Ηγεσιών έναντι της Ελλάδος σήμερα προδίδει άγνοια της ιστορίας.





Β'



α. Η αποχώρηση του Βαρλαάμ (1341) δεν σήμανε και το τέλος της θεολογικής διενέξεως, η οποία συνεχίσθηκε ως ενδοβυζαντινή πια υπόθεση, με την παρέμβαση των «βυζαντινών» Σχολαστικών, όπως ο πρώην μαθητής του Παλαμά Γρηγόριος Ακίνδυνος και ο λόγιος Νικηφόρος Γρηγοράς. Όσοι λόγιοι είχαν χάσει κάθε ζωντανή σχέση με την εμπειρική πατερική θεολόγηση ή συνέχιζαν τον τύπο του σοφού, που είχε ήδη ενσαρκώσει ο Μ.Ψελλός και περισσότερο ο Ι.Ιταλός, σε ορισμένα θέματα, όπως λ.χ. η αποτίμηση της «έξω» σοφίας, η διάκριση ουσίας και ενεργείας στον Θεό κ.ά., συντάχθηκαν με τον Βαρλαάμ και έδωσαν συνέχεια στην αντιησυχαστική του στάση. Η ανάμειξη εξ άλλου ολίγων μεν, αλλά με μεγάλη επιρροή μοναχών -πάντοτε αγαπητών στο λαό- επεξέτεινε την κρίση στην πλατειά λαϊκή βάση, δεδομένου ότι ο «βυζαντινός άνθρωπος ήταν ζώον θρησκευτικόν» (Nicol), ώστε η διαπλοκή εκκλησιαστικών και πολιτικών πραγμάτων να είναι μόνιμη κοινωνική πρακτική. Η κοινωνία, ιδιαίτερα της Κωνσταντινουπόλεως και της Θεσσαλονίκης, διαιρέθηκε σε Ησυχαστές και Αντιησυχαστές, Παλαμικούς και Αντιπαλαμικούς. Το ρήγμα, που σημειώθηκε, έτσι, στον κοινωνικό ιστό, εξέφραζε τον μονίμως σοβούντα «δυϊσμό» της «βυζαντινής» λογιοσύνης στη στάση έναντι της πατερικής παραδόσεως.



Ο Γρηγ. Παλαμάς κατηγορήθηκε επανειλημμένα ως αίτιος της πνευματικής έριδος, όπως και ο Ησυχασμός, ως αιτία δήθεν της αποδυναμώσεως της αυτοκρατορίας. Είναι όμως πια εξακριβωμένο, ότι ο Βαρλαάμ ήταν εκείνος, που υποκινούσε την εναντίον του Παλαμά πολεμική, ο δε Ησυχασμός λειτούργησε ενωτικά στην περαιτέρω πορεία του Γένους στο σύνολό του. Το πρόβλημα στην ουσία έγκειται αλλού. Η θεολογική έριδα συνέπεσε με μιά οξύτατη πολιτικοκοινωνική κρίση, που κορυφώθηκε σε μια πρωτοφανή κοινωνική έκρηξη, ώστε η πνευματική διάσταση να καταστήσει το ρήγμα βαθύτερο, χωρίς όμως και να ευθύνεται γι’αυτό.



Ήδη το 1321 εξερράγη ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Ανδρονίκου Β' και Ανδρονίκου Γ' για το πρόβλημα της διαδοχής. Το τέλος του 1341 σημειώθηκε, εξ άλλου, νέα διάσταση της αυτοκρατορίας, ο β' εμφύλιος πόλεμος (σύγκρουση Ι. Καντακουζηνού και Ι. Παλαιολόγου). Στις 26 Οκτωβρίου 1341 ο σφετεριστής του θρόνου Καντακουζηνός ανακηρύχθηκε από τον στρατό βασιλέας στο Διδυμότειχο και στις 19 ή 20 Νοεμβρίου ο Ι.Παλαιολόγος στέφθηκε βασιλέας στην Πόλη από τον Πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα. Την ίδια ακριβώς εποχή ο Γρηγόριος Ακίνδυνος ανανέωσε τη θεολογική διένεξη, χρησιμοποιώντας ως όργανο κατά του Παλαμά τον αμύητο στα θεολογικά και φανατικό αντιπαλαμικό Ιω. Καλέκα. Το θεολογικό πρόβλημα επικεντρώθηκε στη φάση αυτή στη σχέση θείας ουσίας και ενεργείας και η θεολογική διαπάλη συνεχίσθηκε παράλληλα με την πολιτική σύγκρουση με ευνόητες αλληλοπεριχωρήσεις.



Ο β' εμφύλιος, πολύ σφοδρότερος και ευρύτερος του πρώτου, έλαβε καθαρά κοινωνικό χαρακτήρα, ώστε να μπορεί άφοβα να χαρακτηρισθεί «κοινωνικός πόλεμος». Πρωταγωνιστικό ρόλο σ’αυτόν έπαιξαν τα λαϊκά στρώματα, τα οποία έσπευσαν να «χρησιμοποιήσουν» ΑπΌ την αρχή oι αντιμαχόμενες δυνάμεις. Ήδη ο Ιωάννης Απόκαυκος, Αντιβασιλέας και υποστηρικτής του Ι. Παλαιολόγου, ξεσήκωσε στην Κωνσταντινούπολη τον «δήμον» το 1341 κατά του Καντακουζηνού. Η λεηλασία του σπιτιού του τελευταίου λειτούργησε κατά κάποιο τρόπο προγραμματικά, διότι πολύ γρήγορα θα σημειωθεί ευρύτερη λαϊκή εξέγερση, που θα αναπτυχθεί ανεξέλεγκτα. Η κοινωνική όμως στροφή της εμφύλιας ρήξης σφραγίσθηκε με την εμφάνιση και ανάμειξη στις λαϊκές κινητοποιήσεις μιας ομάδας στη Θεσσαλονίκη, που έφεραν το όνομα Ζηλωτές. Η παρέμβασή τους (1342) και τα επακόλουθά της συνιστούν την τραχύτερη έκφραση της πολιτικής ιδεολογίας στο «Βυζάντιο»/Ρωμανία.



Η δεύτερη ιεραρχικά και, στην ουσία, πρώτη πόλη της Αυτοκρατορίας την περίοδο αυτή, η Θεσσαλονίκη, έγινε το επίκεντρο της κοινωνικής εξεγέρσεως. Η πόλη ήδη από τον 7ο αιώνα (αραβική εξάπλωση) είχε αναδειχθεί σε δεύτερο κέντρο της αυτοκρατορίας και τον 10ο αιώνα αριθμούσε 200 χιλιάδες κατοίκους. Τον 14ο αιώνα εξακολουθούσε να είναι πολυάριθμη πόλη και ακμαίο αστικό κέντρο (διεθνής αγορά), με ισχυρές συντεχνίες (ναυτικοί, έμποροι), αλλά και κραυγαλέες κοινωνικές αντιθέσεις (πολλοί πτωχοί-πλούσιοι αριστοκράτες). Οι Ζηλωτές κατόρθωσαν να συσπειρώσουν τις αγανακτισμένες λαϊκές δυνάμεις και να τις χρησιμοποιήσουν για την πραγμάτωση των στόχων τους.



β. Ποια όμως ήταν η ταυτότητα των Ζηλωτών; H έρευνα της βιβλιογραφίας πείθει, ότι το ερώτημα δεν έχει λάβει ακόμη την οριστική του απάντηση. Στις πηγές γίνεται λόγος περί «των δημαγωγών και της στάσεως εξάρχων» (Βίος αγ. Ισιδώρου) και για «καινούργιους ανθρώπους», που δεν είχαν πριν καμμιά ανάμειξη στη διακυβέρνηση (Δ. Κυδώνης). Ο Γρηγοράς τους χαρακτηρίζει «μοίρα συρφετώδη». Ο πατριάρχης Φιλόθεος (ησυχαστής) τους ονομάζει «επήλυδες» καί «βαρβάρους», προσθέτοντας: «εκ τε των ημετέρων εσχατιών [...] συνελθόντων». Η επικρατούσα σήμερα άποψη είναι ότι ήσαν κοινωνικό «στρώμα», που «ξεχώριζαν από τον υπόλοιπο πληθυσμό» (Α.Λαΐου). Παρεδόθη ακόμη ότι ονομάσθηκαν «Ζηλωτές», διότι έτασσαν το συμφέρον του λαού πάνω από το δικό τους (Θωμ. Μάγιστρος).



Ο όρος «ζηλωτής», γνωστός ήδη από την Π. Διαθήκη (π.χ. Έξ. 20, 5· Α' Έσδρ. 8, 72· Β' Μακ. 4, 2) και την Κ. Διαθήκη (Πράξ. 21, 20· Α' Κορ. 14,12· Γαλ. 1, 14· Τίτ. 2, 14) πέρασε στη «βυζαντινή» κοινωνική πραγματικότητα με τη θρησκευτική του σημασία, ήδη δε στην Κ. Διαθήκη (Ρωμ.10, 2: «ζήλον έχουσιν, αλλ’οϋ κατ’επίγνωσιν») προσλαμβάνει και την αρνητική του απόχρωση, ισχυρή ως σήμερα. Από τις αρχές του 12ου αι. δρούσαν στη βυζαντινή κοινωνία δύο μερίδες εκκλησιαστικές, ασύμπτωτες μεταξύ τους και ανταγωνιστικές στην άσκηση επιρροής στην οργάνωση και διοίκηση της Εκκλησίας. Η εμφάνισή τους στη ζωή της αυτοκρατορίας εντοπίζεται ήδη στον 9ο αιώνα. Είναι οι «Ζηλωτές» και oι «Πολιτικοί». Οι πρώτοι ήσαν υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας της Εκκλησίας έναντι της Πολιτείας, υποτιμούσαν την παιδεία και έδειχναν φανατική πιστότητα στην εκκλησιαστική παράδοση. Έχοντας στο πλευρό τους την πλειονότητα των μοναχών, επηρέαζαν αισθητά το Λαό. Οι «Πολιτικοί» είχαν διαμετρικά αντίθετη ιδεολογία· ανεκτικοί στην πολιτειοκρατία, υπέρμαχοι της σχολικής παιδείας, χαλαρά συνδεδεμένοι με την παράδοση, διέθεταν δύναμη στον κοσμικό κλήρο και στις μορφωμένες τάξεις της κοινωνίας. Έναντι της Δύσεως oι Ζηλωτές ήσαν ανθενωτικοί, ενώ oι Πολιτικοί ενωτικοί. Μια πρώτη σύγκρουση των δύο μερίδων εντοπίζεται στη διένεξη Φωτίου-Ιγνατίου (9ος αι.), αλλά η αντίθεσή τους έλαβε μεγάλες διαστάσεις επί Μιχαήλ Παλαιολόγου (σχίσμα αρσενιατών) και της ψευδενώσεως της Λυών (1274-1282). Η πάλη τότε έκλινε υπέρ των Ζηλωτών. Υποστηρίχθηκε (Βασίλιεφ), ότι η θρησκευτική αυτή μερίδα ανασυντάχθηκε τον 14ο αιώνα και αναμείχθηκε στην πολιτική ζωή, προβάλλοντας μεταρρυθμιστικές τάσεις και έχοντας τη λαϊκή υποστήριξη λόγω της κοινωνικής ακαταστασίας. Έχουν όμως έτσι τα πράγματα;



Είναι, πράγματι, σαφές -παρά τη σύγχυση των πηγών- ότι oι Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης συνιστούσαν «κοινωνική ομάδα», διακρινόμενη από το Λαό. Συνδεόταν με τους ναυτικούς («παραθαλασσίους»), μια γνωστή συντεχνία με επί κεφαλής Παλαιολόγους. Η συνεργασία Ζηλωτών-ναυτών οφειλόταν προφανώς σε σύμπτωση συμφερόντων. Σ’άλλες πόλεις στη συνεργασία αυτή συμμετείχαν και έμποροι. Η εμφάνιση αριστοκρατών (Παλαιολόγων) στην ηγεσία δεν πρέπει να αποπροσανατολίζει. Ήταν κοινό φαινόμενο και στην Δ. Ευρώπη σε ανάλογες καταστάσεις. Oι Ζηλωτές ταυτίσθηκαν με το λαό και εξέφραζαν τα αιτήματα των κατωτέρων κοινωνικών στρωμάτων, εν μέρει δε συνέπιπταν και με το στρατό.



Κατά τη δική μας εκτίμηση, oι Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης ήσαν μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, αποτελούμενη βασικά από μοναχούς, που έλαβε γι’αυτό και το όνομά της από τη γνωστή στο «Βυζάντιο» θρησκευτική μερίδα, λόγω των κοινών τάσεων και ανάλογης ψυχολογίας (φανατισμός). Ήταν όμως καθαρά πολιτικοποιημένη παράταξη, με σαφή κοινωνικά κίνητρα και αιτήματα: κατα των πλουσίων γεωκτημόνων και υπέρ των πενομένων και καταπιεζομένων. Το ότι και μη πολιτικοποιημένοι «Ζηλωτές» είναι δυνατόν να συνέπραξαν, δεν μπορεί να αποκλεισθεί, αφού τον κύριο όγκο της παρατάξεως των Ζηλωτών αποτελούσαν μοναχοί, αλλά και επαίτες και πένητες. H παρουσία μεγάλου αριθμού μοναχών εξηγεί και την απουσία αντιθρησκευτικών τάσεων, όπως και την κοινωνική ιδεολογία, που συντηρείται μόνιμα στο ορθόδοξο μοναστικό κοινόβιο.



Όταν ο ησυχαστής πατριάρχης Φιλόθεος τους αποκαλεί «αποστάτες από την Εκκλησία», αυτό σχετίζεται μάλλον με τη βίαιη στάση τους, που ανέτρεψε την σύμφωνα με τη γενική αντίληψη «θεόθεν» κατεστημένη τάξη, ή λόγω της αντιδράσεώς τους προς τον Γρ. Παλαμά, τον κανονικό μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, του οποίου ο Φιλόθεος ήταν υποστηρικτής ως ομόψυχος. Άλλωστε, όπως μαρτυρείται, οι Ζηλωτές δεν δίστασαν να χρησιμοποιήσουν ως σημαία ένα σταυρό, που άρπαξαν από μία Αγία Τράπεζα, επιτιθέμενοι κατά του κυβερνήτη Συναδηνού και της αριστοκρατίας. Το λαϊκό έρεισμά τους, επίσης, ενισχύει την άποψη, ότι πράγματι πλειοψηφούσαν oι μοναχοί ανάμεσά τους. Τα διαπραχθέντα εγκλήματα δεν αποκλείουν κάτι τέτοιο, διότι ο φανατισμός τυφλώνει. Μοναχοί και μη μοναχοί, συνεπώς, πάντως πρόσωπα πολιτικοποιημένα και με δημαγωγικές ικανότητες, φαίνεται ότι βρίσκονταν στην ηγεσία του κινήματος των Ζηλωτών.



γ. Τα αίτια της στάσεως αναζητήθηκαν και επισημάνθηκαν από πολλούς ερευνητές. Σχεδόν όλοι συγκλίνουν στη θέση, ότι υπήρξαν προϋποθέσεις κοινωνικές: αθλιότητα του λαού και αίτημα για δημοκρατικότερη οργάνωση της κοινωνίας. Η επίδραση αναλόγων κινημάτων της Ιταλίας (επανάσταση Γένοβας, 1339) δεν κρίνεται αποφασιστική (Χαράνης), εφ’όσον είναι γνωστό το δημοκρατικό πνεύμα, με την ευρύτερη συμμετοχή του λαού στην εκλογή του αυτοκράτορος. Πολιτικά ή πραξικοπηματική ενέργεια του Ι. Καντακουζηνού συνιστούσε πρόκληση στη λαϊκή συνείδηση και νοοτροπία (σεβασμός της θεόδοτης μοναρχίας και της νομιμότητας). Οι Ζηλωτές εξ άλλου συνδέονταν συναισθηματικά με την οικογένεια των Παλαιολόγων, διότι μέλη της διοικούσαν τη Θεσσαλονίκη. Έπειτα, ενώ ο Καντακουζηνός ήταν σαφώς τοποθετημένος υπέρ της ενισχύσεως της κεντρικής διοικήσεως, οι Ζηλωτές επεδίωκαν αυτονομία. Η αριστοκρατική δε προέλευση του Καντακουζηνού και η υποστήριξή του από τους αριστοκράτες επέτεινε την αντίδραση εναντίον του. Ο Λαός βρήκε την ευκαιρία να διαδηλώσει τα αντιαριστοκρατικά ή και αντιπλουτοκρατικά φρονήματά του λόγω της καταπιέσεως που υφίστατο και της οικονομικής του εξαθλιώσεως. Με τη στάση των Ζηλωτών συνδέθηκαν οραματισμοί για ριζική κοινωνική αλλαγή, οικονομική αναβάθμιση και κοινωνική αναδιάρθρωση. Πρόκειται, όπως βεβαιώνουν τα πράγματα, για έκρηξη πρωτοχριστιανικής (πρβλ. Πράξ. κεφ. 2, 4 καί 6) κοινοκτημοσύνης ή έστω κοινοχρησίας, εναντίον της αυξάνουσας κοινωνικής ανισότητας και αδικίας, λόγω της συγκεντρώσεως γης και πλούτου στα χέρια των ολίγων (προνοιαρίων κ.λπ.).



Δεν έλειψε, βέβαια, και η απόπειρα μαρξιστικής ερμηνείας των γεγονότων της Θεσσαλονίκης (λ.χ. Γ. Κορδάτος), στα όρια της αναζητήσεως ιστορικών ερεισμάτων της προϊστορίας της μαρξιστικής ιδεολογίας. Oι υπάρχουσες όμως πηγές επιτρέπουν μεν διακρίβωση κοινών σημείων, αποκλείουν όμως κάθε βεβαιότητα για πλήρη σύμπτωση ιδεολογικών προϋποθέσεων. Η απουσία στην «καθ’ημάς Ανατολήν» των φραγκογερμανικών «φυλετικών» προϋποθέσεων αποκλείει την ταύτιση, όπως ακόμη το γεγονός, ότι η στάση των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη δεν ξεκίνησε ως κοινωνική επανάσταση, με αυτοτελή οργάνωση και σχεδιασμένη στοχοθεσία, αλλά αποτέλεσε κίνημα ευκαιριακό και όψη (ή φάση) του εμφυλίου πολέμου (Π. Χρήστου). Κατά την πορεία του εμφυλίου εκδηλώθηκαν και oι σοβούσες κοινωνικές αντιθέσεις και διεκδικήσεις.



Ο Λαός μόνο για τα λύση των δικών του προβλημάτων έλαβε μέρος στην επανάσταση. Καμμιά σχέση δεν διαφαίνεται προς τις γνωστές στην ιστορία «αγροτικές εξεγέρσεις». Ο χαρακτήρας της στάσεως έμεινε καθαρά αστικός και κοινωνικός. Καμμιά επίσης μαρτυρία δεν δείχνει ότι oι Ζηλωτές στράφηκαν βασικά κατά των εκκλησιών και της περιουσίας των μονών. Αντίθετα έμειναν πιστοί στο νόμιμο αυτοκράτορα καί τον υποστηρικτή του πατριάρχη Ι. Καλέκα. Κατά τον καθηγ. Nicol περίεργο είναι, ότι κατά της εκκλησίας και της περιουσίας της στρέφονταν συστηματικά oι πλούσιοι γεωκτήμονες (αριστοκράτες) και η στρατιωτική αριστοκρατία. Υπάρχει όμως και η άποψη, μαρτυρούμενη στις σύγχρονες πηγές, ότι πρόσφυγες από εδάφη, που είχαν κατακτήσει oι Σέρβοι, προστέθηκαν στους πτωχούς της Θεσσαλονίκης και ότι αυτοί πίεσαν τους Ζηλωτές να στραφούν κατά των πλουσίων, με απόληξη τις λεηλασίες. Διότι, είναι γεγονός, δεν έλειψαν στην όλη διαδικασία τα στυγερά εγκλήματα. Το 1347-49, που κατέλαβαν oι Ζηλωτές την πλήρη εξουσία στη Θεσσαλονίκη, κρήμνισαν από τα τείχη τους εγκλεισμένους στην ακρόπολη πλουσίους, ενώ άλλους κρυμμένους στην πόλη τους εφόνευσαν. Ήταν η πιο βίαιη όψη της επαναστάσεώς τους, αλλά και όλου του πολέμου.



δ. Η στάση από τη Θεσσαλονίκη επεκτάθηκε και σ’άλλες πόλεις της αυτοκρατορίας ως την Τραπεζούντα. Αυτό σημαίνει, ότι το κοινωνικό κλίμα της Θεσσαλονίκης ήταν καθολικότερο φαινόμενο. Και αυτό επιβεβαιώνεται από πολλές μαρτυρίες. Η αντίδραση επικεντρωνόταν στο πρόσωπο του Ι. Καντακουζηνού και την αριστοκρατία. Το 1345 όμως σημειώθηκε κρίση για τους Ζηλωτές και την εξουσία τους, διότι η κατάσταση άρχισε να κλίνει υπέρ του Καντακουζηνού. Ο επί κεφαλής των Ζηλωτών Μιχ. Παλαιολόγος φονεύθηκε, Ζηλωτές συνελήφθησαν, φυλακίσθηκαν ή και εξορίσθηκαν. Νέος ηγέτης των Ζηλωτών ανακηρύχθηκε ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος, αριστοκράτης μετριοπαθής, επί κεφαλής της συντεχνίας των ναυτικών. Ο Λαός κατέλαβε και πάλι την εξουσία. Νέες σφαγές αριστοκρατών σημειώνονται, όπως του Ι. Αποκαύκου. H εξέγερση δε κατά των πλουσίων λαμβάνει γενικό χαρακτήρα. Ασυγκράτητος ο Λαός επιδίδεται σε ένα όργιο αίματος και αρπαγών, εξασφαλίζοντας για τους ηγέτες του Ζηλωτές την εξουσία.



Oι Ζηλωτές, όπως συνάγεται από τις πηγές, ήσαν υπέρμαχοι της αποκεντρώσεως. Μολονότι η ιδεολογία τους είναι δυσπροσδιόριστη, δεν συμβαίνει το ίδιο, παρά τις ελάχιστες πληροφορίες, με το πολιτικό πρόγραμμά τους. Ήδη το θέρος του 1342 εγκαταστάθηκε κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη χωρίς προηγούμενο, η ανεξάρτητη Δημοκρατία της Θεσσαλονίκης, με αυτοδιοίκηση και άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Πρόκειται μάλλον, για ένα είδος «κομμούνας», που θα διαρκέσει ως το 1350. Ο ακριβής όμως χαρακτήρας του πολιτεύματός τους είναι δύσκολο να προσδιορισθεί. Γεγονός είναι, ότι όταν απειλήθηκαν με πτώση, oι Ζηλωτές στράφηκαν στον κράλη της Σερβίας Στέφ. Δουσάν για βοήθεια. Αυτό όμως δυσαρέστησε το Λαό, σε σημείο που να προσεγγίσει τον Καντακουζηνό και να δει με συμπάθεια τους αριστοκράτες. Πέραν από την ύπαρξη ισχυρού εθνικού αισθήματος, τι άλλο μαρτυρεί αυτό από την απουσία ταξικής συνειδήσεως; Ο Λαός δεν έπαυσε να βλέπει το όλο θέμα ως ευκαιρία βελτιώσεως των συνθηκών της ζωής του και τίποτε περισσότερο.



ε. Η σύμπτωση της στάσεως των Ζηλωτών της Θεσσαλονίκης με την κορύφωση της θεολογικής έριδας οδήγησε στην διαπλοκή τους. Όχι διότι oι Ζηλωτές αναμείχθηκαν στη θεολογική (ησυχαστική) διένεξη. Όπως ελέχθη παραπάνω, μολονότι oι Ζηλωτές ονομάσθηκαν «αποστάτες της εκκλησίας», δεν περιέλαβαν στο πολιτικό πρόγραμμά τους αντιεκκλησιαστική ή αντιθρησκευτική δράση, ούτε φαίνεται ότι η Θεολογία ανέπτυξε στη δράση τους κάποια ιδιαίτερη δυναμική. Οι αντίθετες απόψεις, που ίσχυαν στο παρελθόν, οφείλονταν σε λανθασμένη συσχέτιση ενός κειμένου του Νικ. Καβάσιλα με τους Ζηλωτές, ενώ στην ουσία αναφερόταν σε άλλη υπόθεση. H διαπλοκή θεολογίας και πολιτικής ήταν καρπός της αλληλεξαρτήσεως και αλληλοπεριχωρήσεως των δύο αυτών περιοχών του βυζαντινού βίου. Η αναζήτηση όμως κάποιων σχέσεων αποδεικνύει την απουσία κάθε έννοιας συγκροτημένης αντιησυχαστικής ιδεολογίας εκ μέρους των πολιτικών ή (πολιτικής) αντιζηλωτικής ιδεολογίας στην παράταξη των Ησυχαστών.



Δεν ήταν, άλλωστε, σπάνιο το φαινόμενο αντίπαλοι στον ένα χώρο να παρουσιάζουν κοινή στάση έναντι του άλλου. Oι πρωταγωνιστές του εμφυλίου πολέμου Ι. Καντακουζηνός και Ι. Απόκαυκος συνέπιπταν στη φιλική στάση τους έναντι του ησυχασμού. Ο Νικ. Γρηγοράς και ο Δημ. Κυδώνης, εκ πεποιθήσεως αντιπαλαμικοί, ήσαν φίλοι και οπαδοί του Καντακουζηνού λόγω κοινών συμφερόντων. Ο πατριάρχης Ι. Καλέκας και η αυτοκράτειρα Άννα της Σαβοΐας συνεργάζονταν στο πολιτικό μέρος, αλλ’ο μεν πατριάρχης έμεινε φανατικός αντιπαλαμικός, η δε αυτοκράτειρα για ένα διάστημα υποστήριξε τον Παλαμά. Ο Λαός φερόταν και αγόταν, ως συνήθως, σ’όλη αυτή την τραγωδία. Αρχικά (1341) μεγάλο μέρος του Λαού έδειξε αντιησυχαστικές διαθέσεις, και αυτό ίσως έκαμε τους Ησυχαστές να στραφούν υπέρ του Καντακουζηνού. Δεν μπορεί όμως κανείς να ισχυρισθεί, ότι όλοι oι Ησυχαστές ακολουθούσαν τον Καντακουζηνό, ή ότι ήσαν δηλωμένοι αντιησυχαστές όλοι oι αντίπαλοί του. Ο Δ. Κυδώνης και ο Νικ. Καβάσιλας, λ.χ. διέκεινταν φιλικά προς τον Καντακουζηνό, αλλά θεολογικά ήσαν σε αντίπαλες παρατάξεις. Πολλοί ανθρωπιστές, εξ άλλου, υποστήριζαν τον Παλαμά.



Oι Ζηλωτές, όσοι τουλάχιστον είχαν εκκλησιαστική προέλευση (μοναχοί), διατηρούσαν από την εποχή της Εικονομαχίας συμπάθεια προς την Παλαιά Ρώμη και αυτό τους έφερνε κοντά στους φιλενωτικούς Παλαιολόγους, έστω και αν τώρα η Ρώμη ήταν εκφραγκευμένη και αιρετική. Ως γνωστόν, ο αυτοκράτορας Ιω. Παλαιολόγος επιχείρησε να πραγματοποιήσει ένωση με τη Ρώμη και τελικά έγινε παπικός.Η προϋπόθεση αυτή ήταν αρκετή, για να στρέφονται εναντίον των Ησυχαστών. Η ταύτιση δε εκ μέρους τους του Παλαμά με τον Καντακουζηνό, λόγω του ησυχαστικού φρονήματος των δύο ανδρών, ήταν επόμενο να τους κάνει να εμποδίσουν την ενθρόνιση του Παλαμά, όταν αυτός εξελέγη μητροπολίτης της Θεσσαλονίκης (1347).



Ο Γρηγόριος Παλαμάς σ’όλη τη διάρκεια της κοινωνικής αναστατώσεως παρέμεινε γνήσιος ησυχαστής και πατερικός στις επιλογές του. Θα ήταν μεγάλη εις βάρος του αδικία η απόδοση στον Παλαμά αριστοκρατικών ιδεών. Ο Παλαμάς τάσσοντας την παράδοση της θεώσεως πάνω από την πολιτική ρευστότητα, έμεινε φιλικός απέναντι στον Ιω. Παλαιολόγο και την αυτοκράτειρα, κινούμενος και αυτός, ως γνήσιος «βυζαντινός», στο κλίμα της νομιμοφροσύνης. Η αλληλογραφία του με αγιορείτες μοναχούς αποδεικνύει τις ειρηνευτικές προσπάθειές του. Δεν κινήθηκε παραταξιακά και απέφυγε κάθε ανάμειξη υπέρ της μιας ή της άλλης παρατάξεως. Η εμμονή του στην ησυχαστική παράδοση και η αντίθεσή του έναντι του Βαρλαάμ και των βυζαντινών αντιησυχαστών (π.χ. Γρηγοράς) είχε αποκλειστικό στόχο τη συνέχιση της πατερικότητας και τη διάσωση της πνευματικής ταυτότητας της αυτοκρατορίας. Αυτοεξορίσθηκε στην Ηράκλεια, ενοχλούμενος συχνά, αλλά μη αναμιγνυόμενος στις πολιτικές διενέξεις. Η συμπάθειά του προς τον Καντακουζηνό οφειλόταν στην προσήλωση του Καντακουζηνού στην παράδοση της Ορθοδοξίας και δεν είχε πολιτικά κίνητρα. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο, ότι η παρουσία και δράση του Βαρλαάμ στην Ανατολή έπεισε τον Παλαμά για υπαρκτό κίνδυνο υποταγής στη Ρώμη, την πνευματική αλλοτρίωση της οποίας είχε αποκαλύψει ο Καλαβρός αντίπαλός του. Έτσι εξηγείται, ότι φάνηκε φιλικός απέναντι στον Καντακουζηνό και όταν εκείνος ήταν ακόμη φίλος και υποστηρικτής του Βαρλαάμ και προστάτης της ανθρωπιστικης αναγεννήσεως. Είναι δε γνωστό, ότι ο Παλαμάς συνέβαλε στη συμφιλίωση Ιω. Καντακουζηνού και Ιω. Παλαιολόγου.



Ο Λαός με το αλάθητο αισθητήριό του ερμήνευσε ορθά τη στάση του Παλαμά και διέγνωσε την ειλικρίνεια των προθέσεών του. Μετά την πτώση των Ζηλωτών, προς τους οποίους ο Παλαμάς φάνηκε ειρηνικός, ο Λαός τον δέχθηκε στη Θεσσαλονίκη (Δεκέμβριος 1350) με πανηγυρισμούς. Ο Παλαμάς καταδίκασε τα εγκλήματα, που είχαν διαπραχθεί από τους Ζηλωτές, αλλά εισήλθε ως ειρηνευτής στη Θεσσαλονίκη, που είχε ξαναβρεί τους κανονικούς ρυθμούς της.





Γ



Oι μέχρι σήμερα έρευνες στον 14ο αιώνα της Αυτοκρατορίας της Νέας Ρώμης παρέχουν τη δυνατότητα για την αποτίμηση τόσο της θεολογικής έριδας, όσο και των εμφυλίων συγκρούσεων, αλλά και της δυναμικής τους στην περαιτέρω ζωή της αυτοκρατορίας και τη συνέχεια του Γένους.



Είναι βέβαια γεγονός, ότι oι συνέπειες των ιδεολογικών ερίδων ήσαν τρομακτικές. Η αυτοκρατορία συρρικνωμένη ήδη εδαφικά, αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο και μένει αθωράκιστη στις επεκτατικές διαθέσεις των γειτόνων, και κυρίως των Οθωμανών. Το 1354 οι Τούρκοι θα καταλάβουν την Καλλίπολη, πατώντας σταθερά στην ευρωπαϊκή πλευρά της αυτοκρατορίας. Το αποτυχημένο κίνημα των Ζηλωτών δε μπόρεσε να θεραπεύσει την κοινωνική δυσλειτουργία και να καταλύσει την οικονομική ανισότητα. Η αυτοκρατορία βάδιζε προς τη δύση της. Το 1402 θα περιορισθεί εδαφικά στην Πόλη, τη Θάσο, τη Σαμοθράκη, τη Λήμνο, την Τένεδο και το Μυστρά. Θα είναι έκτοτε θλιβερό λείψανο του παλαιού ένδοξου εαυτού της. Ο Ησυχασμός, όμως, ως πατερικότητα και υπαρκτική αλήθεια, θα επιβιώσει ως πνευματική παρακαταθήκη των Ρωμηών. Αυτός θα διατηρήσει ρωμαλέο το φρόνημα και αμείωτο τον ψυχικό δυναμισμό, κυρίως μέσα στην μακρόσυρτη δουλεία. Οι θέσεις όμως αυτές χρειάζονται κάποια ανάλυση.



Τον 14ο αιώνα έλαβε χώρα η πρώτη σε βάθος αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσεως στο χώρο της εκκλησιαστικής παραδόσεως. Από τον 9ο ως τον 11ο αιώνα ανατολικοί και δυτικοί θεολόγοι συγκρούονταν με θέμα το «Filioque», επισημαίνοντας την υποκρυπτόμενη μεταξύ τών δύο θεολογιών αντίθεση, αλλά τον 14ο αιώνα για πρώτη φορά δόθηκε η ευκαιρία, με την παρουσία ενός αυθεντικού «δυτικού» θεολόγου στην Ανατολή, του Βαρλαάμ, να αναδυθούν oι θεολογικές προϋποθέσεις Ανατολής και Δύσεως και να διαπιστωθεί η ριζική διαφοροποίηση της μιας από την άλλη και το ασύμπτωτο μεταξύ τους. Η δυτική (φραγκολατινική) θεολογία και ο προερχόμενος από αυτήν ευρωπαϊκός (φραγκογερμανικός) πολιτισμός, αποδεικνύονταν απότοκα μιας αλλοτριωμένης Χριστιανοσύνης, που δεν μπορούσε πια να ονομάζεται Χριστιανισμός.



Όπως ορθά σημειώνει ο καθηγητής Χρ. Γιανναράς, «ίσως κατ’εξοχήν στον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, είναι εναργέστερη η επίγνωση, ότι στην περίπτωση των καινοτομιών της δυτικής εκκλησίας δεν έχουμε απλώς μια καινούργια «αίρεση» του χριστιανισμού [...], αλλά [...] μια ριζική αλλοτρίωση του ίδιου του πυρήνα της εκκλησιαστικής αλήθειας, ένα διαφορετικό ‘χριστιανισμό’ στους αντίποδες του ευαγγελικού τρόπου ζωής και σωτηρίας του ανθρώπου». Η Δύση είχε διαμορφώσει, μέσα στο δαιδαλώδη ρασιοναλισμό της Σχολαστικής, έναν άλλο «χριστιανισμό», απόλυτα ασύμπτωτο με εκείνον της Ανατολής. Η ησυχαστική Θεολογία στην αυτοέκφρασή της απεκάλυψε τη διαφορά της Ορθοδοξίας από τη Δύση, ως «αντιπαράθεση της εμπειρίας στην αφηρημένη θρησκευτική πεποίθηση».



Ο γνωστός γερμανός βυζαντινολόγος Gelzer δέχθηκε, ότι ο Ησυχασμός «ανήκει στα πιο αξιόλογα -τόσο από ιστορική, όσο και από πολιτιστική πλευρά- και πιο ενδιαφέροντα φαινόμενα όλων των εποχών». Oι ρωμηοί Ησυχαστές του 14ου αιώνα, με πρωτοπόρο τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, απέδειξαν την αδιάσπαστη πνευματική συνέχεια του «Βυζαντίου»/Ρωμανίας. Ο Παλαμάς επαναδιατύπωσε την ορθόδοξη παράδοση, φανερώνοντας την πατερικότητά του. Ο Ησυχασμός, που ενσάρκωνε και προάσπιζε ο Παλαμάς, ήταν η σπονδυλική στήλη της ζωής της Ρωμανίας επί χίλια χρόνια και το απόβαθρο -και πηγή συνάμα του πολιτισμού της. Η μακρόσυρτη όμως θεολογική διαμάχη απέδειξε προ πάντων αυτό, που και σήμερα γίνεται καθολικά πια δεκτό, ότι δηλαδή ο Ησυχασμός δεν συνιστούσε καινοτομία, όπως φανταζόταν ο ανυποψίαστος Βαρλαάμ. Ακόμη και οι Σχολαστικοί του «Βυζαντίου», που για διάφορους λόγους συντάχθηκαν μαζί του, δεν αμφισβήτησαν τον Ησυχασμό. Δεν αμφισβήτησαν δηλαδή ποτέ τη μέθοδό του, αλλά διαφωνούσαν μόνο για τις συνέπειές της, δηλαδή «ως προς την θεολογικήν αξιολόγηση των καρπών» της (Βλάσιος Φειδάς). Η αντίθεση κάποιων επισκόπων κατά των Ησυχαστών ερμηνεύεται, με αρκετή δόση αληθείας, ως έκφραση φόβου αυξήσεως του κύρους των μοναχών.



Με τις ησυχαστικές συνόδους (1341, 1347, 1351) και με την διακήρυξη της αγιότητας του Γρηγορίου Παλαμά (1368) η Ορθοδοξία απομάκρυνε τον κίνδυνο εκφιλοσοφήσεως της πίστεως και εκλατινισμού (εκφραγκεύσεώς) της. Μαζί δε με τη σωτηριολογική δύναμη της παραδόσεώς της έσωσε η Ανατολή και την κρατική αυτοτέλειά της.



Η εμμονή όμως στον Ησυχασμό είχε για το «Βυζάντιο»/Ρωμανία όχι μόνο θρησκευτική ή πολιτική, αλλά και πολιτιστική σημασία, διότι καθόρισε την περαιτέρω στάση όχι μόνο έναντι της Δύσεως, αλλά και της ελληνικής αρχαιότητας. Η Δύση -αυτό έγινε κατανοητό- όχι μόνο δεν ήταν πια ομόψυχη της Ανατολής, αλλά συνέχιζε να απειλεί, πέραν από την πνευματική, και την πολιτιστική απόστασή της. Από την άλλη πλευρά, η ελληνικότητα, που ενσάρκωναν oι σχολαστικοί του «Βυζαντίου», όπως ο Γρηγοράς (διεκήρυττε απροκάλυπτα ότι είναι «Έλλην»), διαφοροποιόταν από την ελληνικότητα, όπως αφομοιώθηκε μέσα στην πατερική παράδοση, που δεν συνιστά απλή συνέχεια της ελληνικής αρχαιότητας, αλλά υπέρβασή της στη νέα σύνθεση του ρωμαίϊκου πολιτισμού.



Ο Ησυχασμός αποδείχθηκε η μεγαλύτερη πνευματική δύναμη για την επιβίωση του Γένους. Το «Βυζάντιο» πολιτικά προχωρούσε στην πτώση, πνευματικά όμως παρέμενε ακμαίο και αδούλωτο. Μετά την άλωση θα θιγεί μόνο το πολιτικό μέρος της ζωής του Γένους, όχι όμως και το πνευματικό, αφού «κέντρον της Ρωμαιοσύνης είναι ο θεούμενος, όστις φθάνει εις την θέωσιν εις οιανδήποτε εποχήν ή κατάστασιν, κρατικήν ή πολιτικήν» (π. Ι. Ρωμανίδης). Μόνον oι δυτικίζοντες -ενωτικοί ομόφρονες του Βαρλαάμ- θα θεωρούν παρακμή το γεγονός, ότι η Ανατολή δεν έχει σχολαστική Θεολογία και θα φροντίσουν να την εισαγάγουν στη ζωή του Γένους. Η ορθόδοξη Ανατολή όμως του 14ου αιώνα απέρριψε τον Βαρλαάμ και τον ανάγκασε να φύγει, απορρίπτοντας την παράδοσή του. O Βαρλαάμ έφυγε, διότι ένοιωσε κυριολεκτικά ξένος στην Ανατολή. Oι αρχαιολάτρες-αντιησυχαστές θά εγκαταλείψουν αργότερα το «Βυζάντιον», καθώς θα πλησιάζει ο τουρκικός κίνδυνος, ή θα μένουν στραμμένοι στή Δύση, ταυτισμένοι μαζί της.



Ο Ησυχασμός όμως θα παίξει σημαντικό ενωτικό ρόλο και στα ταραγμένα πολιτικά και διασπασμένα Βαλκάνια, στα οποία, όπως άλλωστε και στη Ρωσία, ήταν ήδη γνωστός ο Ησυχασμός κυρίως μέσω του Γρηγορίου του Σιναΐτου. Oι Ησυχαστές θα μετακινούνται ελεύθερα σ’όλη την Ορθόδοξη Ανατολή, από τόπο σε τόπο, πάνω από σύνορα και εθνικές διαφορές. Αυτό το γεγονός έκαμε το μεγάλο αγιολόγο Fr. Halkin να ομιλεί για μια «Διεθνή του Ησυχασμού». Όταν σήμερα γίνεται λόγος για «ορθόδοξο τόξο», ως προπύργιο κατά του «μουσουλμανικού τόξου» της Βαλκανικής, δεν πρέπει να παραθεωρείται η ησυχαστική πνευματικότητα, η μόνη που μπορεί να εξασφαλίσει αληθινή ενότητα στα όρια της ορθόδοξης-ρωμαίικης υπερεθνικής και υπερφυλετικής ομοψυχίας. Στην ησυχαστική παράδοση θεμελιώνεται η διαβαλκανική ενότητά μας.



Ενώ οι εμφύλιοι σπαραγμοί, oι κοινωνικές ανισότητες και oι εχθρικές προσβολές θα εξασθενίσουν προοδευτικά την παρηκμασμένη ήδη αυτοκρατορία, οι πνευματικές δυνάμεις του Γένους, μέσα στην πατερική ησυχαστική παράδοση, θα αποτρέψουν τον κίνδυνο να μεταβληθεί το «Bυζάντιο»/Ρωμανία σε φραγκικό προτεκτοράτο, αλλά παράλληλα θα διασώσουν τον ψυχικό δυναμισμό του Γένους, ώστε να δουλωθεί μόνο σωματικά από την οθωμανική βαρβαρότητα. Σ’ όλη τη διάρκεια της μακράς δουλείας τα μοναστήρια με την ησυχαστική παράδοσή τους θα διακρατούν την ψυχή του Γένους αδούλωτη. Η κατίσχυση όμως του αντιησυχαστικού πνεύματος στο χώρο της διανοήσεως και της πολιτικής, με την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους (1830), θα οδηγήσει μεν στην απελευθέρωση από τη δουλεία της «Τουρκιάς», αλλά όχι και από εκείνη της «Φραγκιάς». Η βαρλααμική Δύση θα πάρει την εκδίκησή της! Η έκδοση των έργων του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (υπό τη διεύθυνση του καθηγ. Π. Χρήστου) στη δεκαετία του 1960 και η επιστημονική προσφορά θεολόγων, όπως ο π. Ι. Ρωμανίδης, στη διερεύνηση της ησυχαστικής παραδόσεως, θα βοηθήσουν στην επανανακάλυψη των ρωμαίικων-ορθοδόξων θεμελίων μας. Είναι η αναβίωση μιας συνειδήσεως, που απλώνεται αδιάκοπα στη γενιά μας -αληθινό δώρο του Θεού στην κρισιμότητα των καιρών μας. Η εποχή μας έχει ένα σημαντικό κοινό με τον «βυζαντινό» 14ο αϊώνα και την εποχή πριν από την άλωση: την τραγική σύγχυση και αδρανοποίηση των παραδοσιακών μας κριτηρίων. Η ησυχαστική παράδοση, που ολοένα αναγεννάται, είναι γι’αυτό ιδιαίτερα αναγκαία σήμερα, που όλα δείχνουν πως αγγίζουμε την τελική πτώση.







Βιβλιογραφiα(κατ’επιλογή)





Αρβελέρ-Γλύκατζη, Ελ., Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (μεταφρ. Τ. Δρακοπούλου), Αθήνα Ι977.



Beck, Η-G., Ηumanismus und Palamismus, Xlle Congrés Ιnternαtional des Etudes Byzantines, 3, Belgrade 196J, σ. 63-82.



Charanis, Ρ., “Observations οn the «Anti-Zealot» Discourse of Cabasilas,”Revue des Etudes Sud-Est Europeennes, IΧ(Ι971), σ. 369-76.



Charanis Ρ., “Internal Strife in Byτantium during the fourteenth century,” Byzantion, XV (1940-4Ι), σ. 208-230.



Χρήστου Π., άρθρο «Ζηλωταί» στή ΘΗΕ 6 (1965), στ. 461- 64.



Γιανναρά Χρ., Ορθοδοξία και Δύση στη Νεώτερη Ελλάδα, Αθήνα 1992.



Guilland R., Essais sur Nicéphore Gregoras, L'homme et l'oeuvre, Paris 1926.



Hrochava(V.), “La révolte des Zêlotes à Salonique et les communes italiennes,” Byzantinoslavica 22 (1961) 1-Ι5.



Iστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτικής Αθηνών) Θ (1980), σ. 152 ε.ε., 375 ε.ε. (Αγγ. Λαΐου και Μ. Ανάστος).



Jugie Μ., «Palamas Grégoire» και «Palamite Controverse», στο Dictionnaire de Theologie Catholique, ΧΙ (Paris, 1932), σ. 1735-1818.



Κορδάτος Γ., Τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, Αθήνα, 1931. Του Ίδιου, Η Κομμούνα της Θεσσαλονίκης, 1928.



Μαντζαρίδη Γ. Παλαμικά, Θεσσαλονίκη 1983.



Meyedorff, J., lntroduction ά l'Etude de Gregoire Palamas, Paris 1959.



Του Ίδιου, Byzantine Hesychasm. Historical, Theological and Social problems, London Ι974.



Του Ίδιου, Gregory Palamas and orthodox spirituality. Ν. York 1974.



Νικοδήμου Αγιορείτου, Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον, Εν Βόλω 1969.



Nicol, D.M., Church and Sοciety in the last centuries of byzantium, Cambridge Ι979.



Του Ίδιου, The Last centuries of Byzantium, 1261-1453, London 1972. Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, Η ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εκδ. «Μέλισσα», τ. Α; 1966.



Παπαδοπούλου Στ.Γ., Συνάντησις Ορθοδόξου και Σχολαστικής Θεολογίας, Θεσσαλονίκη 1970.



Φειδά Βλ., Ι., Εκκλησιαστική Ιστορία, τ. Β; Αθήναι 1977.



Runciman St., Η τελευταία Βυζαντινή Αναγέννηση, Αθήνα 1970.



Του Ίδιου, Η Βυζαντινή Θεοκρατία, Αθήνα 1982.



π. Ρωμανίδη, Ι.Σ., Ρωμηοσύνη-Ρωμανία-Ρούμελη, Θεσσαλονίκη 1981.



Του Ίδιου, Franks, Romans, Feudalism and doctrine. Αn Interplay between Theology and Society, 1981.



Του Ίδιου, Ρωμαίοι ή Ρωμηοί Πατέρες, τ.1, Θεσσαλονίκη 1984.



Sevcenko Ι., Nicolas Cabasilas «Αnti-Zealot» Discourse: A Reinterpretation, D. Ο. Ρ. 11 (1957) 79-171.



Του Ίδιου, Alexios Makrembolites and his «Dialogue» between the Rich and the



Poor, Zbornik, Radova 6 (1960) 187-228.



Setton, Kenneth Μ. (μεταφρ. Π.Π. Παναγιώτου), Tο βυζαντινό υπόβαθρο της Ιταλικής Αναγέννησης, Αθήνα 1989.



Σωτηροπούλου Χ., Θέματα Θεολογίας του ΙΔ' αιώνος, Αθήναι 1987.



Tafrali, Ο., Thessalonique αu XIVe siècle, Paris 1913.



Vassiliev A.A., Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, 324-1453 (μετάφρ. Δημ. Σαβράμη), Αθήνα 1954.



π. Βλάχου Ιεροθέου, Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία, Έδεσσα 1986.



Του Ίδιου, Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως αγιορείτης, (χ.τ.χρ.).



Του Ίδιου, Μικρά Είσοδος, Αθήνα 1992.



Weiss, G., Joannes Kantakuzenos- Aristocrat, Staatsmann, Kaiser and Mönch - in der Gesellschaftsentwicklung von Byzanz im 14. Jahrhundert, Wiesbaden Ι969. Werner Ε., Gesellschaft und Kultur im XIV Jahrh. “Sozial- Ökonomischen Fragen”, Actes du XIVe Congrés International des Etudes Byzantines, 1, Bucarest 1974, 93-110.



Ζακυθηνού Δ., «Ιδεολογικαί Συγκρούσεις εις την πολιορκουμένην Κωνσταντινούπολιν», Ν. Εστία 47 (1950) 794-99.
Print this post

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts with Thumbnails
Bookmark and Share
Γιά νά δεῖτε παλαιότερες ἀναρτήσεις κάντε κλίκ ΕΔΩ ἤ στό σύνδεσμο πού βρίσκεται στό κάτω μέρος τῆς σελίδας καί γράφει: Παλαιότερες αναρτήσεις

Γιά νά δεῖτε τίς τρέχουσες ἀναρτήσεις κάντε κλίκ ΕΔΩ ἤ στό σύνδεσμο πού βρίσκεται στό κάτω μέρος τῆς σελίδας καί γράφει: Αρχική σελίδα

ΣΥΝ ΘΕῼ: 1ο) 13ήμερο προσκύνημα στους Αγίους Τόπους - Ιορδανία - Σινά. 2ο)12ημ. προσκύνημα Αίγυπτο – Σινά - Άγιοι Τόποι, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΔΗΛΩΣΕΙΣ: ΧΩΡΗΒ TRAVEL , ΤΗΛ: 2310-345330, 342240 ΠΑΝΟΡΑΜΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ).


13ήμερο προσκύνημα στους Αγίους Τόπους
Ιορδανία - Σινά

1η ημ. 23/8/10 Δευτέρα: ΘΕΣ/ΝΙΚΗ - ΤΕΛ ΑΒΙΒ
Συνάντηση στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» στις 21:30 το βράδυ και αναχώρηση με πτήση της Aegean μέσω Αθηνών για Τελ Αβίβ.

2η ημ. 24/08/10 Τρίτη: ΛΥΔΑ-ΤΙΒΕΡΙΑΔΑ
Άφιξη τα ξημερώματα, επιβίβαση στο πούλμαν. Προσκύνημα στον Άγιο Γεώργιο στην Λύδα και στη συνέχεια κατευθυνόμαστε προς την Τιβεριάδα. Αγιασμός στον Ιορδάνη ποταμό. Τακτοποίηση στο ξενοδοχείο και ξεκούραση.
1η διανυκτέρευση στην Τιβεριάδα
3η ημ. 25/08/10 Τετάρτη: ΝΑΖΑΡΕΤ-ΚΑΝΑ - ΤΙΒΕΡΙΑΔΑ - ΟΡΟΣ ΘΑΒΩΡ
Επισκεπτόμαστε και προσκυνούμε τους τόπους γύρω από την λίμνη: Όρος Μακαρισμών, Καπερναούμ, Ναός των Αγ. Αποστόλων. Συνεχίζουμε με κατεύθυνση την πόλη της Ναζαρέτ (προσκύνημα στο τόπο του Ευαγγελισμού), την Κανά (πρώτο θαύμα του Κυρίου). Επόμενος σταθμός το Όρος Θαβώρ (Μεταμόρφωση του Κυρίου).
2η διανυκτέρευση στην Τιβεριάδα
4η ημ. 26/08/10 Πέμπτη: ΙΟΡΔΑΝΙΑ – ΓΕΡΑΣΑ - ΑΜΜΑΝ
Αναχώρηση για σύνορα Ισραήλ-Ιορδανίας. Μετά τα διαδικαστικά φθάνουμε στα Γέρασα όπου θα επισκεφθούμε την Αρχαία Δεκάπολη. Συνεχίζουμε για το Αμμάν. Επίσκεψη στη Σιταντέλα με τα ερείπια του ναού και το ρωμαϊκό θέατρο.
3η διανυκτέρευση στο Αμμάν
5η ημ. 27/08/10 Παρασκευή: ΑΜΜΑΝ - ΠΕΤΡΑ
Πρωινή αναχώρηση για το όρος Νέμπο από όπου ο Μωϋσής αντίκρυσε τη Γη της Επαγγελίας. Επίσκεψη στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στη Μανταμπά. Συνεχίζουμε για την Πέτρα, όπου θα γνωρίσουμε τον αρχαιολογικό χώρο που είναι μοναδικός στον κόσμο, αφού όλα σχεδόν τα μνημεία είναι σκαλισμένα σε βράχους.
4η διανυκτέρευση στην Πέτρα
6η ημ. 28/08/10 Σάββατο: ΑΚΑΜΠΑ-ΝΟΥΕΜΠΑ-ΣΙΝΑ
Αναχώρηση για την Άκαμπα από όπου θα πάρουμε το πλοίο για την Νουέμπα. Άφιξη, επιβίβαση στο πούλμαν και μεταφορά στη Μονή Αγίας Αικατερίνας στο Σινά. Αργά το βράδυ ανάβαση στο Όρος Χωρήβ (προαιρετικά).
5η διανυκτέρευση στην Ι. Μονή Αγ. Αικατερίνης
7η ημ. 29/08/10 Κυριακή: ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ
Θεία Λειτουργία το πρωί στο Ναό της Μονής και στη συνέχεια προσκύνηση των Ιερών λειψάνων της Αγ. Αικατερίνης. Ξενάγηση εντός και πέριξ της Μονής.
6η διανυκτέρευση στην Ι. Μονή Αγ. Αικατερίνης

8η ημ. 30/08/10 Δευτέρα: ΣΙΝΑ – ΝΕΚΡΑ ΘΑΛΑΣΣΑ- ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ
Αναχώρηση για τα σύνορα Αιγύπτου-Ισραήλ. Μετά τη διέλευση των συνόρων και τις καθιερωμένες στάσεις, άφιξη στην Ιερουσαλήμ
7η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
9η ημ. 31/08/10 Τρίτη: ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓ. ΠΟΛΕΩΣ
Προσκυνήματα εντός της Αγ. Πόλεως, στο Ναό της Αναστάσεως, όπου θα προσκυνήσουμε τον Πανάγιο Τάφο, το Φρικτό Γολγοθά, την Αποκαθήλωση και την Εύρεση του Τιμίου Σταυρού. Βαδίζοντας στην οδό του Μαρτυρίου θα προσκυνήσουμε στο Πραιτώριο (φυλακή του Χριστού).
διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
10η ημ. 01/09/10 Τετάρτη: ΒΗΘΛΕΕΜ –ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ-ΚΑΤΑΜΟΝΑΣ
Aναχώρηση για την Βηθλεέμ όπου θα προσκυνήσουμε το Σπήλαιο της Γεννήσεως, το χωριό των ποιμένων, την Μονή του Αγίου Θεοδοσίου τη Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. Επιστρέφοντας στην Ιερουσαλήμ θα προσκυνήσουμε στη Μονή Τιμίου Σταυρού και στο Καταμόνας (Μονή Αγ. Συμεών του Θεοδόχου).
διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
11η ημ. 02/09/10 Πέμπτη: ΙΕΡΙΧΩ – ΟΡΟΣ ΕΛΑΙΩΝ – ΒΗΘΑΝΙΑ
Αναχώρηση για την έρημο της Ιουδαίας. Προσκύνημα στο Σαραντάριο Όρος, τις Ιερές Μονές του Προφήτου Ελισσαίου, του Αγ. Γερασίμου Ιορδανίτου. Επιστρέφοντας στην Ιερουσαλήμ προσκύνημα στη Βηθανία, στη Μονή της Αγ. Μάρθας και Μαρίας και στο Όρος των Ελαιών από όπου ανελήφθη ο Κύριος. Στη Γεθσημανή, θα προσκυνήσουμε στον τάφο της Παναγίας και στον βράχο της αγωνίας.
10η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
12η ημ. 03/09/10 Παρασκευή: ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΟΛΕΩΣ
Πιθανή επίσκεψη στο Πατριαρχείο. Συνεχίζουμε για το λόφο Σιών για να επισκεφθούμε το Υπερώο και το σπίτι του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου. Η υπόλοιπη ημέρα ελεύθερη για ατομικά προσκυνήματα και αγορά.
11η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
13η ημ. 04/09/10 Σάββατο: ΤΕΛ ΑΒΙΒ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Εκκίνηση για το αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ και αναχώρηση με πτήση της Aegean Air. Άφιξη το μεσημέρι στη Θεσσαλονίκη μέσω Αθηνών.
j0239055






ΤΙΜΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: 1430 €
Διαφορά μονόκλινου: 320 €

ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ :
*Αεροπορικά εισιτήρια Θεσ/νικη - Αθήνα – Τελ Αβίβ – Αθήνα - Θεσσαλονίκη
*Φόροι αεροδρομίων
*Φόροι συνόρων (Ισραήλ -Ιορδανίας– Αιγύπτου)
*Το φόρο εισόδου στο Σινά
*Την βίζα της Ιορδανίας
* Το πλοίο από Άκαμπα – Νουέμπα.
*Μετακινήσεις και ξεναγήσεις όπως αναφέρονται στο πρόγραμμα με τοπικά λεωφορεία.
*Τις (2) διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχείο 4* στην Τιβεριάδα με πρωινό και ένα γεύμα.
*Τις (5) διανυκτερεύσεις στην Ιερουσαλήμ σε ξενοδοχείο 3* superior με πρωινό και ένα γεύμα.
*Τις (2) διανυκτερεύσεις στο Αμμάν και την Πέτρα σε ξενοδοχεία 4* με πρωινό και ένα γεύμα.
*Τις (2) διανυκτερεύσεις στους ξενώνες της Ι. Μ. της Αγ. Αικατερίνης με πρωινό και ένα γεύμα.
*Την ανάβαση στο Όρος Θαβώρ με ταξί.
*Τα μικρά λεωφορεία για τον Αγ. Σάββα.
*Ασφάλεια αστικής ευθύνης.
*Συνοδό αρχηγό του γραφείου μας.
*Φιλοδωρήματα οδηγών - σερβιτόρων – αχθοφόρων κ.λ.π.

ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ:
*Ό,τι αναφέρεται σαν προαιρετικό.
*Επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:
$ Τα προγράμματα έχουν καταρτισθεί με βάση τις ισχύουσες τιμές και δρομολόγια ( 13/04/2010).
Σε περίπτωση οποιασδήποτε αλλαγής θα υπάρξει ανάλογη αναπροσαρμογή.
$Το πρόγραμμα μπορεί να τροποποιείται κατά την κρίση του αρχηγού όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για
την καλύτερη διεξαγωγή του.
$Σε περίπτωση που για λόγους ανεξάρτητους της θέλησής μας δεν μας επιτραπεί η είσοδος σε κάποια
από τα προσκυνήματα (π.χ. στη Βηθλεέμ, Ιεριχώ) το γραφείο μας δεν φέρει καμία απολύτως ευθύνη.
$ Σας συνιστούμε να ε ν ε ρ γ ή σ τ ε ε γ κ α ί ρ ως για την έκδοση των διαβατηρίων σας.

$Η δήλωση συμμετοχής θεωρείται έγκυρη εφόσον καταβληθεί προκαταβολή 400 € έως τις 15/06/2010 και εξόφληση έως 08/08/2010 στους παρακάτω τραπεζικούς λογαριασμούς:
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ : 30953207
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ : 5227-014562594
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ : 239/750744-53
ALPHA ΤΡΑΠΕΖΑ : 714-002101-056770 EUROBANK ΤΡΑΠΕΖΑ : 0026-0520-13-0100012959


12ημ. προσκύνημα

Αίγυπτο – Σινά - Άγιοι Τόποι

της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού



1η ημ. 21/9 /10 Τρίτη: ΘΕΣ/ΝΙΚΗ – ΑΘΗΝΑ - ΚΑΙΡΟ
Συνάντηση στο αεροδρόμιο Μακεδονία στις 08:00 π.μ και με πτήση της Aegean Air μέσω Αθηνών άφιξη στο Κάιρο. Επιβίβαση στο πούλμαν και μεταφορά στις Πυραμίδες και την Σφίγγα. Μεταφορά στο ξενοδοχείο, τακτοποίηση και ξεκούραση.
1η διανυκτέρευση στο Κάιρο

2η ημ. 22/9/10 Τετάρτη: ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
Μετά το πρωινό αναχωρούμε για την Αλεξάνδρεια όπου θα επισκεφθούμε το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο και τον Ιερό Ναό του Αγ. Σάββα. Στη συνέχεια διανύοντας την πανέμορφη παραλία της Αλεξάνδρειας παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής για το Κάιρο.
2η διανυκτέρευση στο Κάιρο

3η ημ. 23/9/10 Πέμπτη: ΚΑΪΡΟ – ΣΙΝΑ
Μεταφορά στο Ναό του Αγ. Γεωργίου στο παλαιό Κάιρο. Αναχώρηση και μέσω της διώρυγας του Σουέζ περνάμε στη χερσόνησο του Σινά με προορισμό την Ιερά Μονή της Αγ. Αικατερίνης. Καθοδόν προσκύνημα στο Σιναϊτικό μετόχι στην όαση της Φαράν. Άφιξη - τακτοποίηση δείπνο και διανυκτέρευση. Τα μεσάνυχτα προαιρετική ανάβαση στην αγία κορυφή (Όρος Χωρήβ).
3η διανυκτέρευση στο Σινά

4η ημ. 24/9/10 Παρασκευή: ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ
Θεία Λειτουργία για όσους παραμείνουν στη μονή. Στη συνέχεια θα προσκυνήσουμε τα άγια λείψανα της Αγ. Αικατερίνης και θα ξεναγηθούμε εντός και πέριξ της Μονής.
4η διανυκτέρευση στο Σινά

5η ημ. 25/9/10 Σάββατο: ΣΙΝΑ - ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ
Αναχώρηση για τα σύνορα Αιγύπτου – Ισραήλ. Καθοδόν στάση στη Νεκρά Θάλασσα. Άφιξη στην Ιερουσαλήμ. Τακτοποίηση στο ξενοδοχείο.
5η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ
6η ημ. 26/9/10 Κυριακή: ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΟΛΗΣ
Προσκύνημα εντός του Ναού της Αναστάσεως (Πανάγιο Τάφο, Φρικτό Γολγοθά, Αποκαθήλωση, Εύρεση Τιμίου Σταυρού). Παίρνοντας την οδό του μαρτυρίου προσκύνημα στο Πραιτώριο (φυλακή του Κυρίου μας), στο Λιθόστρωτο, στο σπίτι των Αγ. Ιωακείμ και Άννης. Το απόγευμα θα παρακολουθήσουμε τον εσπερινό του Τιμίου Σταυρού στο Ναό της Αναστάσεως.
6η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

7η ημ. 27/9/10 Δευτέρα: ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ : ΙΕΡΙΧΩ-ΟΡΟΣ ΕΛΑΙΩΝ
Πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο ναό της Αναστάσεως. Αναχώρηση για την Ιεριχώ όπου θα προσκυνήσουμε στο Σαραντάριο Όρος, στις Μονές του Προφήτου Ελισαίου, του Αγίου Γερασίμου του Ιορδανίτου. Ανεβαίνοντας προς τα Ιεροσόλυμα προσκύνημα στη Βηθανία, στη Μονή της Αγίας Μάρθας και Μαρίας, στο Όρος των Ελαιών όπου θα προσκυνήσουμε στο Ναό της Αναλήψεως. Στη συνέχεια κατευθυνόμαστε στη Γεθσημανή όπου θα προσκυνήσουμε τον τάφο της Παναγίας και το βράχο της Αγωνίας. 7η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

8η ημ. 28/9/10 Τρίτη: ΤΙΒΕΡΙΑΔΑ – ΘΑΒΩΡ - ΚΑΝΑ - ΝΑΖΑΡΕΤ
Στη συνέχεια αναχωρούμε για το Όρος Θαβώρ όπου έγινε η Μεταμόρφωση του Κυρίου μας, τη Ναζαρέτ (προσκύνημα στον τόπο του Ευαγγελισμού) και την Κανά (το πρώτο θαύμα του Κυρίου μας). Επισκεπτόμαστε και προσκυνούμε τους τόπους γύρω από την λίμνη της Τιβεριάδας: Όρος των Μακαρισμών, Καπερναούμ. Τέλος στον Ιορδάνη ποταμό(αγιασμός των υδάτων). Επιστροφή στην Ιερουσαλήμ.
8η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

9η ημ. 29/9/10 Τετάρτη: ΒΗΘΛΕΕΜ –ΟΡΕΙΝΗ - ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Νωρίς το πρωί αναχωρούμε για τη Βηθλεέμ, όπου θα προσκυνήσουμε το σπήλαιο της Γεννήσεως. Επίσης προσκύνημα στο χωριό των ποιμένων, στην Ιερά Μονή του Αγ. Θεοδοσίου και στη Μονή του Αγ. Σάββα. Στη συνέχεια προσκύνημα στην Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού , στο Κατά Μόνας (Μονή Αγ. Συμεών του Θεοδόχου) και τέλος στην Ορεινή(σπίτι Αγίου Ιωάννου Προδρόμου).
9η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

10η ημ. 30/9/10 Πέμπτη: ΦΡΕΑΡ ΙΑΚΩΒ
Αναχώρηση για προσκύνημα στο φρέαρ του Ιακώβ, όπου μαρτύρησε το 1979 ο πατήρ Φιλούμενος. Σήμερα στον Ιερό Ναό φυλάσσετε το σκήνωμα του.
10η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

11η ημ. 01/10/10 Παρασκευή: ΣΙΩΝ
Επίσκεψη στην Σιών, όπου βρίσκεται το Υπερώο και το σπίτι του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου. Η υπόλοιπη ημέρα ελεύθερη για ατομικά προσκυνήματα και αγορά.
11η διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ

12η ημ. 02/10/10 Σάββατο: ΤΕΛ ΑΒΙΒ – ΑΘΗΝΑ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αναχώρηση με πτήση της Aegean Air τα ξημερώματα για Αθήνα. Άφιξη στη Θεσσαλονίκη νωρίς το πρωί.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ
ΜΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑ
ΤΙΜΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: 1260 € το άτομο
Διαφορά μονόκλινου: 290

ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ
Τά αεροπορικά εισιτήρια Θεσ/νίκη –Αθήνα – Κάιρο - Τελ Αβίβ - Αθήνα - Θεσ/νίκη.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΔΗΛΩΣΕΙΣ: ΧΩΡΗΒ TRAVEL ,
ΤΗΛ: 2310-345330, 342240 ΠΑΝΟΡΑΜΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.

ΣΥΝ ΘΕῼ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ :ΙΕΡΟΜΟΝ. ΣΑΒΒΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, «ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ» ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ (Ι.Μ. ΚΩΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ, ΒΙΓΛΑ, Ι.Μ. Μ. ΛΑΥΡΑΣ) 1915-2004


Ἦταν γύρω στά 1990 ὅταν γιά πρώτη φορά συναντήθηκα μέ τόν Γέροντα Εὐθύμιο. Τόν θυμᾶμαι ὄρθιο πίσω ἀπό τό μαγειρεῖο τῆς Μ. Λαύρας. Εἴμαστε μαζί μέ τόν Γέροντά μας π. Μάξιμο.
Μοῦ λέει ὁ Γέροντας:
«Ἔλα νά δεῖς ἕναν διά Χριστόν σαλό».
Ἦταν ἕνας Μοναχός μικροκαμωμένος, ταπεινός. Εἶχε τά γένια του μαζεμένα μέ ἕνα λαστιχάκι καί τά μαλλιά του κομμένα. Φοροῦσε ἕνα φθαρμένο ζωστικό. Ἀργότερα ἔμαθα καί διαπίστωσα «ἰδίοις ὄμμασι» ὅτι πολλές φορές κυκλοφοροῦσε καί χωρίς αὐτό.
Ἦταν ἐξαιρετικά ἀδύνατος, μέ πολλή δυνατή φωνή καί ἔντονο δυναμισμό στόν τρόπο πού ἐκφραζόταν, στίς κινήσεις, στίς χειρονομίες του. Ὅλες του οἱ ἐκδηλώσεις ἀντανακλοῦσαν τήν ἅγια βία μέχρι «αὐτομίσους», πού - ὅπως ἔμαθα ἀργότερα- ἀσκοῦσε στόν ἑαυτό του. Τά ματάκια του ἔλαμπαν σάν τήν διάφανη ἁγιορείτικη θάλασσα. Φαινόντουσαν σάν δακρυσμένα.
Πίσω ἀπό μία ἐξωτερική «ἀγριότητα-τραχύτητα» διέκρινες μία φύση λεπτή, συναισθηματική, πολύ εὐαίσθητη. Πιό δύσκολα διέκρινες τήν ἁγιότητα... Συνήθως ὁ ἅγιος μόνο καταλαβαίνει τόν ἅγιο. Ὁ ἅγιος Γέροντας Παΐσιος τόν εἶχε «καταλάβει»... Μέ θαυμασμό ἀργότερα ἄκουσα ὅτι κάποιοι προσκυνητές εἶχαν ζητήσει ἀπό τόν Γέρο-Παΐσιο, τόν μεγάλο σύγχρονο ἀσκητή τῆς Παναγούδας, νά τούς δείξει ἕναν σύγχρονο ἁγιορείτη ἅγιο. Τότε ὁ μακαριστός Γέροντας τούς ἔστειλε νά δοῦν τό Γερο-Εὐθύμιο στή Βίγλα...
Ἀργότερα ἐπίσης συνειδητοποίησα τήν ἀταλάντευτη σταθερότητά του, τήν ἀκαμψία του - θά μπορούσαμε νά ποῦμε- στίς κατά Θεόν ἀποφάσεις του. Διαπίστωσα τήν ἀδιάπτωτη νηστεία του, τήν μοναχική του συνέπεια, τήν ἀπόλυτη αὐστηρότητα στόν ἑαυτό του. Μέ θαυμασμό ἔμαθα πώς ἔκανε «ἐννάτες», ἐδαφιαῖες μετάνοιες καί ἀμέτρητα κομβοσχοίνια σχεδόν μέχρι τά τελευταῖα του...Ὅταν ἔπεσε κατάκοιτος συνέχισε τίς «ἐννάτες» καί τήν προσευχή «ὑπέρ ὅλου τοῦ κόσμου»...
ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΜΑΣ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΣΥΝ ΘΕῼ, ΚΑΙ ΔΙ' ΕΥΧΩΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΥΜΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ.
ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΣΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 6947612075 Ἤ
ΣΤΟ E- MAIL:PanagiaTheotokos@gmail.com
ΤΙΜΗ: 4 Euro

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ

ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ, ΤΗΝ ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ


Αρχειοθήκη ιστολογίου

Ένα αληθινό γεγονός που συντάραξε και έφερε σε μετάνοια εκατοντάδες ανθρώπους στην πόλη Κουιμπίσεβ (σημερινή Σαμάρα) της Σοβιετικής Ρωσίας το έτος 1956. Στην πόλη Κουιμπίσεβ ζούσε μία οικογένεια: η ευσεβής μητέρα και η κόρη της Ζωή. Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς (31 Δεκεμβρίου) του 1956 η Ζωή προσκάλεσε επτά φίλες της και άλλους τόσους νεαρούς σε δείπνο και χορό. Τότε ήταν η νηστεία των Χριστουγέννων(1) και η μητέρα παρακάλεσε την Ζωή να μην προγραμματίσει μια εσπερίδα με χορούς και φαγητό , αλλά η κόρη επέμενε στο δικό της. Εκείνο το βράδυ η μητέρα πήγε στην Εκκλησία να προσευχηθεί. Μαζεύτηκαν οι καλεσμένοι , αλλά ο αρραβωνιαστικός της Ζωής δεν είχε έρθει ακόμη. Το όνομα του ήταν Νικόλαος. Οι κοπέλες και τα αγόρια χωρίσθηκαν σε ζευγάρια και άρχισαν το χορό. Η Ζωή έμεινε μόνη της. Από αμηχανία χωρίς να πολυσκεφθεί , κατέβασε την εικόνα του αγίου Νικολάου του Θαυματουργού από τον τοίχο και είπε: «Θα πάρω αυτόν τον Νικόλα και θα πάω να χορέψω μαζί του», χωρίς να δίνει σημασία εν τω μεταξύ στις φίλες της, οι οποίες την συμβούλευσαν να μη κάνει αυτήν την βλάσφημη ενέργεια, αλλά η Ζωή απάντησε με θράσος: «Αν υπάρχει Θεός, ας με τιμωρήσει!» Άρχισε να χορεύει , έκανε δύο γύρους , οπότε ξαφνικά μέσα στο δωμάτιο γίνεται ένας φοβερός θόρυβος, ανεμοστρόβιλος, και έλαμψε φως εκτυφλωτικό σαν αστραπή. Η διασκέδαση γύρισε σε φρίκη και τρόμο... ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΟΧΙ ΣΤΗΝ «ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ» ΚΑΙ ΤΟ 666

ΟΧΙ ΣΤΗΝ «ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ» ΚΑΙ ΤΟ 666
ΟΧΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΚΑΡΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΕΙ ΣΤΗΝ «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ» ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΩΝ. ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ(666)(Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά ἐνημερωθεῖτε)

ΑΡΝΟΥΜΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΛΑΒΩ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΡΑΦΩ

ΑΡΝΟΥΜΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΛΑΒΩ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΡΑΦΩ
Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά ὑπογράψετε οχι στήν ὑποδούλωσή μας.

ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΡΟΝΤΙΟΝΩΦ (1977-1996).

ΜΑΡΤΥΡΗΣΕ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΔΕΧΘΗΚΕ ΝΑ ΒΓΑΛΕΙ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ

ΟΙ ΝΕΟΦΑΝΕΙΣ ΜΥΡΟΒΛΥΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ

Πρόσφατη φωτογραφία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Παναγίας Παναχράντου στήν Ἄνδρο.
ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ Ο ΘΕΟΣ ΕΝ ΤΟΙΣ ΑΓΙΟΙΣ ΑΥΤΟΥ!!!
ΘΑΥΜΑ ΜΥΡΟΒΛΥΣΙΑΣ ΕΝΝΕΑ ΝΕΟΦΑΝΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΤΗ Ι. ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΝΑΧΡΑΝΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ.SEGEND:55720bb9-ba12-4e62-b53c-da1dba555b6f:1
SEGSTART:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:2[Παρακάτω θα βρείτε την περιγραφή τοῦ καταπληκτικού θαύματος που έλαβε χώρα στις 3 Μαΐου 2009 στην Άνδρο, την Κυριακή των Αγίων Μυροφόρων, όταν μέσα σε κρύπτη και μεταξύ εκατοντάδων άλλων λειψάνων ανακαλύφθηκαν μυροβλύζουσες κάρες κάτω από την εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (κοιμητηριακός ναός της μονής Παναγίας Παναχράντου πού απέχει περίπου 200μ από τη μονή).SEGEND:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:2 Περισσότερα σχετικά με αυτήν την καταπληκτική ανακάλυψη μπορείτε να διαβάσετε στο τεύχος Μαϊου-Ιουνίου 2009 του περιοδικού "THE ORTHODOX WORD" (Ο Ορθόδοξος Λόγος), το οποίο περιέχει το άρθρο "Secret Garden of the Saints: SEGEND:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:3 SEGSTART:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:4The Holy Monastery of the Panagia Panahrantos, Andros, Greece" (Ο Μυστικός Κήπος των Αγίων: Ιερά Μονή Παναγίας Παναχράντου, Άνδρος, Ελλάς) του Lawrence Damian Robinson (ο οποίος προμήθευσε και το φωτογραφικό υλικό).SEGEND:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:4 SEGSTART:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:5- J.S.]. SEGSTART:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:3
SEGEND:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:5 SEGSTART:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:6
Σπήλαια ἀναχωρητῶν πού ἀπέχουν περί τά 400 μέτρα ἀπό τήν μονή Παναχράντου. Σ' αὐτά κατοικοῦσαν συνεχῶς ἀσκητές μέχρι καί τό 1947.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΦΑΝΕΙΣ ΑΓΙΟΥΣ
SEGEND:77b388ae-2909-4983-aa3f-a9c6ef793166:85

Ένας πονεμένος άνθρωπος, μα ένας επίγειος άγγελος…

Δήμητρα Κόντου: Το ευώδες άνθος της υπομονής

Έχουν περάσει ήδη 11 ολόκληρα χρόνια από την στιγμή που μια αγνή ψυχή, ένας άγγελος της γης, άφησε τον μάταιο κόσμο αυτό και πορεύθηκε την ωραιότερη πορεία, το δρόμο της αιωνιότητας, ποθώντας να συναντήσει Αυτόν που τόσο αγάπησε και πόθησε.
Μια ολόκληρη πορεία ζωής σ’ ένα αναπηρικό καροτσάκι, περνώντας τις περισσότερες ώρες στο κρεβάτι του πόνου, που τόσο αγάπησε, ζώντας στην Αγκαλιά του Ασύλου Ανιάτου Πατρών, που το δέχτηκε ως σπίτι της και το στήριξε ως δεύτερη οικογένειά της.
Η Δήμητρα Κόντου υπήρξε μια εικόνα ενός πραγματικού πνευματικού ανθρώπου που ήξερε να δέχεται το θέλημα του Θεού στην ζωή του, όσο «σκληρό» και αν είναι αυτό καμμιά φορά, ένα αληθινό πρότυπο υπομονής και καρτερίας στις δοκιμασίες, μια περίπτωση εφάμιλη με εκείνη των αγίων…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΗΣ...

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΑΣ ΚΛΕΙΝΕΙ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΥΡΑΝΙΑΣ(Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά περισσότερα...)

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΓΩΙΣΜΟΥ (π. Παΐσιος)

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΓΩΙΣΜΟΥ (π. Παΐσιος)
ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΥΤΟΧΕΙΡΕΣ(Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά διαβάσετε περισσότερα)

ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΔΗ (ΚΟΛΑΣΗ)

ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΔΗ (ΚΟΛΑΣΗ)
Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά διαβάσετε περισσότερα καί νά ἀκοῦστε τίς φωνές

ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ!!!

ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ!!!
Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ (Κάνετε κλίκ στήν εἰκόναα γιά περισσότερα)

Το 96% του συνόλου των ΜΜΕ του πλανήτη ανήκει σε 6 εβραϊκές εταιρείες(Κάντε κλίκ στήν εἰκόνα)

Το 96% του συνόλου των ΜΜΕ του πλανήτη ανήκει σε 6 εβραϊκές εταιρείες(Κάντε κλίκ στήν εἰκόνα)
ΑΦΟΥ ΣΤΑΥΡΩΣΑΝ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ ΤΩΡΑ «ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΝ» ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΛΗΞΟΥΝ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟ.

666 υπολογισμοι και σχετικές εἰδήσεις. Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ, ΕΓΝΑΤΙΑ

666 υπολογισμοι και σχετικές εἰδήσεις. Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ, ΕΓΝΑΤΙΑ
ΕΓΝΑΤΙΑ, 666, ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΦΗΤΕΙΩΝ; Υπολογισμός του αριθμού ονόματος. Στην Ελληνική γλώσσα, οι αριθμοί αντιστοιχούν σε αριθμούς(ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ)

GLOBO TO ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ, εἶναι ἤδη ἔτοιμο!!! (VIDEO)

GLOBO TO ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ, εἶναι ἤδη ἔτοιμο!!! (VIDEO)
ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΕΣ ΣΧΕΔΙΑΖΟΥΝ ΑΛΛΑ ΤΕΛΙΚΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΑΣ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ(Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά περισσότερα...)(Πηγή εἰκόνας:http://1.1.1.1/bmi/4.bp.blogspot.com/)

ΚΡΙΣΗ, Δ.Ν.Τ., ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗΣ ΜΑΣ.

ΚΡΙΣΗ, Δ.Ν.Τ., ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗΣ ΜΑΣ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΑ Μ.Μ.Ε. : Παρακαταθήκη • Μάρτιος - Απρίλιος 2010, τ. 71 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

Η ΚΑΛΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΜΕΝΗ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ!

Η ΚΑΛΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΜΕΝΗ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ!
ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΤΩΝ ΣΑΤΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ-ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ: ΤΣΙΠ, ΑΕΡΟΨΕΚΑΣΜΟΙ, ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΕΜΒΟΛΙΑ, ΔΗΛΗΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ κ.λ.π. ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΟΙ "ILLUMINATI" ( "ΠΕΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ" ) ΣΑΤΑΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ "ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ"

ΟΙ "ILLUMINATI" ( "ΠΕΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ" ) ΣΑΤΑΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ "ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ"
ΟΙ ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΤΕΣ ΙΛΟΥΜΙΝΑΤΙ(ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΣΧΕΤΙΚΟ VIDEO)

Georgia Guidestones: Οι ταφόπλακες της ανθρωπότητας;

Georgia Guidestones: Οι ταφόπλακες της ανθρωπότητας;
ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΩΝ: Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ ΣΤΑ 500 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ(ΔΗΛ. ΕΞΟΝΤΩΣΗ 6, 5 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ). Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά διαβάσετε περισσότερα καί νά δεῖτε σχετικά video

ΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΩΝ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΣΙΩΝ: Ἡ μέ μαθηματική ἀκρίβεια ἐπαλήθευσή τους στήν ἐποχή μας.

ΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΩΝ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΣΙΩΝ: Ἡ μέ μαθηματική ἀκρίβεια ἐπαλήθευσή τους στήν ἐποχή μας.
Τά πρωτόκολλα τῶν σοφῶν τῆς Σιών ἤ πιό γνωστά Πρωτόκολλα τῆς Σιών, εἶναι ἕνα κείμενο ρωσικῆς προέλευσης πού χρονολογεῖται στίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰῶνος καί παρουσιάζει ἕνα ὀργανωμένο σχέδιο κυριαρχίας τῶν Ἐβραίων σέ ὅλο τόν κόσμο!(ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ)

ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΕ ΥΠΑΙΤΙΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ; ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΨΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΩΝ.

ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΕ ΥΠΑΙΤΙΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ; ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΨΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΩΝ.
Μέ πρόφαση τήν ψεύτικη ὑπερθέρμανση τοῦ πλανήτη προωθοῦν (ὁ ΟΗΕ, ἡ GREENPEACE, ἡ διεθνής μασωνία) τήν παγκόσμια κυβέρνηση, τήν παγκόσμια φορολογία καί τήν μείωση τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ.Ἀντίθετα μέ τούς ἰσχυρισμούς τους τά τελευταῖα δέκα χρόνια ἡ θερμοκρασία τοῦ πλανήτη μειώνεται συνεχῶς. ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ.(Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα)

Ο Ροκφέλερ αποκάλυψε την απάτη της 9/11 στον Ααρών Ρούσο. Τσιπ, τεχνητή τρομοκρατία, κ..λ.π.

Ο Ροκφέλερ αποκάλυψε την απάτη της 9/11 στον Ααρών Ρούσο. Τσιπ, τεχνητή τρομοκρατία, κ..λ.π.
Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Ααρών αποκαλύπτει τρομακτικές πληροφορίες για την 9/11, τη CFR, τό κίνημα «ἀπελευθέρωσης» τῶν γυναικῶν, τη παγκόσμια ελίτ και τη Νέα Παγκόσμια Τάξη.ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ VIDEO(Πηγή εἰκόνας:http://hristospanagia.blogspot.com/2010/07/911.html)

Το λογότυπο (σήμα) του CERN

Το λογότυπο (σήμα) του CERN
ΤΟ 666 ΣΤΟ ΣΗΜΑ ΤΟΥ CERN (Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά περισσότερα)

Πληκτρολογεῖστε ἐδῶ λέξεις ἤ φράσεις τίς ὁποῖες θέλετε νά ἀναζητήσετε σ' αὐτό τό ἱστολόγιο

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΣ (MP3)

Ὁμιλία τοῦ π. Σάββα στίς 9-05-10.

ΤΑ ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Watch videos at Vodpod and more of my videos

ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ

ΑΓΙΟΣ ΙΣΑΑΚ Ο ΣΥΡΟΣ. SAINT ISAAK

ΑΓΙΟΣ ΙΣΑΑΚ Ο ΣΥΡΟΣ. SAINT ISAAK
ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΥ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟ ΑΓΙΟ ΙΣΑΑΚ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ πηγη εἰκόνας:http://isaakosyros.blogspot.com/

ΑΓΝΟΤΗΤΑ - ΓΑΜΟΣ

ΑΓΝΟΤΗΤΑ - ΓΑΜΟΣ
ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ-ΟΜΙΛΙΕΣ

ΣΥΝ ΘΕῼ
ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΘΑ ΓΙΝΕΙ:

1)ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 06-08-2010
ΣΥΝΑΞΗ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
α)ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ-ΝΕΕΣ ΣΤΙΣ 5. 15. μ.μ.
β)ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ-ΝΕΟΥΣ
ΣΤΙΣ 7.15 μ.μ.

2)ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 07-08-2010
ΣΥΝΑΞΗ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ, ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΣ
ΣΤΙΣ 7.15 μ.μ.

3) ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 08-08-10
ΣΥΝΑΞΗ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ, ΝΕΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥΣ στίς 7.15 μ.μ.

4)ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 21-08-2010 α)ΣΥΝΑΞΗ-ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΓΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΣΤΙΣ 5.00 μ.μ.

β)ΣΥΝΑΞΗ-ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΓΙΑ ΑΓΟΡΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΙΣ 5.45 μ.μ.

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΖΙ ΜΑΣ!

Υ.Γ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΜΕΣΩ ΑΥΤΟΜΑΤΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΗΤΗ ΣΤΟ ΤΗΛ. 2310-233801

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ! Ο ΘΕΟΣ ΜΑΖΙ ΜΑΣ!

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΖΩΗ.

«Ἄν δέν σοῦ διαβάσει τήν εὐχή αὐτός (πού τόν ἔλεγε «χαραμοφάη») ἐγώ δέν θά σέ συγχωρήσω».ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ- ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΘΑΥΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΙΣΤΕΨΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΖΩΗ.- ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Ἤ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΜΑΣ.

Ήμουν άθεη
(παρμένο από τη Ρωσία)
Επιστροφή από την άλλη ζωή
Ήμουν άθεη και έβριζα πολύ και φοβερά το Θεό. Ζούσα μέσα στη ντροπή και την πορνεία και ήμουν νεκρή στη γη. Όμως ο ελεήμων Θεός δεν άφησε να χαθώ, αλλά με οδήγησε στη μετάνοια.
Στα 1961 αρρώστησα από καρκίνο και ήμουν άρρωστη τρία χρόνια. Δεν έμενα ξαπλωμένη, παρά εργαζόμουνα και έκανα θεραπεία σε γιατρούς, ελπίζοντας να βρω θεραπεία. Τους τελευταίους έξη μήνες είχα τελείως αδυνατίσει, τόσο που ούτε νερό δεν μπορούσα να πιω. Μόλις το έπινα, αμέσως το έκανα εμετό. Τότε με πήγαν στο νοσοκομείο και επειδή ήμουν πολύ ενεργητική κάλεσαν ένα καθηγητή από τη Μόσχα και αποφάσισαν να με χειρουργήσουν.
Μόλις μου άνοιξαν την κοιλιά, αμέσως πέθανα. Η ψυχή μου βγήκε από το σώμα και στέκονταν ανάμεσα σε δύο γιατρούς και εγώ με μεγάλο φόβο και τρόμο κοίταζα την αρρώστια μου. Ολόκληρο το στομάχι μου και τα έντερα μου ήταν προσβεβλημένα από καρκίνο. Στεκόμουνα και σκεπτόμουνα γιατί είμαστε δύο; Δεν είχα ιδέα ότι υπάρχει ψυχή. Οι κομμουνιστές μας φούσκωναν και μας δίδασκαν ότι η ψυχή και ο Θεός δεν υπάρχουν, ότι αυτό είναι μόνο επινόηση των παπάδων για να ξεγελάσουν το λαό και να τον κρατούν σε φόβο για κάτι που δεν υπάρχει.
Διαβᾶστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΟΓΑΜΙΑΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - π. Σαράντης Σαράντος

jpg_00001946.jpg
Ἕνα ἀπό τά ἁμαρτήματα πού δέν ἐπιτρέπουν στόν ἄνθρωπο νά κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων εἶναι οἱ προγαμιαῖες σχέσεις. Ἐπειδή γίνεται κατά κόρον στήν ἐποχή μας, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν εὐχή τοῦ Γέροντα θά ἀσχοληθοῦμε λίγο μ’ αὐτό. Ἡ διάπραξη αὐτοῦ τοῦ ἁμαρτήματος καί ἡ μή μετάνοια γιαυτό προκαλεῖ συγκλονισμό στόν ψυχοσωματικό εἶναι τοῦ ἀνθρώπου καί τόν καθιστᾶ ἀνίκανο νά ζήσει τήν Θεία Λειτουργία καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή, τήν ὁποία μελετᾶμε. Οἱ γονεῖς θά πρέπει νά συμβουλεύουν τά τέκνα τους καί νά τά προφυλάσσουν ἀπ’ αὐτήν τήν θανάσιμη ἁμαρτία (Ἡ ἁμαρτία αὐτή δέν εἶναι ἄλλη παρά ἡ κατ’ ἐξακολούθηση πορνεία). Φθάσαμε νά κάνουμε μόδα καί κατεστημένο τήν πρό τοῦ γάμου πορνεία, νά νυμφευόμαστε καί συγχρόνως νά βαπτίζουμε τόν καρπό τῆς μή εὐλογημένης ἀπό τόν Θεό σχέσης καί νά μήν μᾶς ἐλέγχει καθόλου ἡ συνείδησή μας. Ὅλο αὐτό ὅμως δέν εἶναι παρά μία ἄκρα περιφρόνηση τοῦ Θεοῦ καί τῶν προδιαγραφῶν πού ἔχει θεσπίσει γιά τόν ἄνθρωπο μέ ὁδυνηρότατες συνέπειες γιά τήν ψυχοσωματική ἰσορροπία τοῦ ἀνθρώπου...Μετά ἔρχονται τά ψυχολογικά προβλήματα, ἡ κατάθλιψη καί τά ψυχοσωματικά ναυάγια...(Σχόλιο π. Σάββα). ΟΙ ΠΡΟΓΑΜΙΑΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ- Π. ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ: Η συζήτηση πάνω στις προγαμιαίες σχέσεις προκαλεί το ενδιαφέρον όλων μας, μικρών και μεγάλων. Όσο κι αν μερικοί ελαχιστοποιούν τη σπουδαιότητά τους, είναι θέμα κεφαλαιώδες, είναι θέμα ζωής.
Οι θεωρίες, οι αντιλήψεις ή οι επιμέρους ηθικές πρακτικές «του κόσμου τούτου» είναι μεταβλητές και εναλλασσόμενες πάνω σ' όλα τα θέματα, αλλά και στο συγκεκριμένο θέμα των προγαμιαίων σχέσεων. Ο «κόσμος» μαζί με τις θεωρήσεις του μεταβάλλεται άλλοτε προς το καλύτερο και άλλοτε προς το χειρότερο, ανάλογα με σταθμιζόμενους ή μη παράγοντες, συνειδητούς ή ασυνείδητους.
...
Ποτέ η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στη μακρά ενδοκοσμική προσφορά αγωγής Της δεν καταπίεσε τα μέλη Της για να εφαρμόσουν αναγκαστικά τις οδηγίες Της. Οι άγιες επιταγές Της είναι συνυφασμένες με την ελευθερία της αγίας Οικονομίας, η οποία απορρέει από τα αρχέγονα οικονομικά σχέδια της Παναγίας Τριάδας.
...
Η αλληλοδιάδοχη εναλλαγή ερωτικών συντρόφων υποβιβάζει τον άνθρωπο από πρόσωπο σε αριθμητική μονάδα πανομοιότυπων αντικειμένων που χρησιμοποιούνται, ας πούμε, ερωτικά απ' τον ένα ή από τον άλλο και ύστερα απορρίπτονται στη λήθη και στην απονιά και στις περισσότερες φορές και στο μίσος.
Η σύγχρονη ψυχολογία του βάθους τονίζει ότι όλες μας οι εμπειρίες ποτέ δεν λησμονιούνται ολοκληρωτικά. Απωθούνται στο υποσυνείδητο και έρχονται στην επιφάνεια όταν οι συνειρμοί ή οι συνθήκες το ευνοήσουν. Μια τέτοια εμπειρία με όλους τους ερωτικούς κραδασμούς, με όλες τις προσπάθειες για επιτυχία και για μοναδικότητα, δεν είναι δυνατόν η ψυχή του νέου ή της νέας να τη λησμονήσει. Πολλές φορές οι κοπέλλες ή τα αγόρια να θυμούνται μια παλιά «άτυχη» ερωτική τους σχέση και χαίρονται για τις όμορφες στιγμές του παρελθόντος, αλλά και  βαρύτατα μελαγχολούν για την ατυχή κατάληξη.
...
Διαβᾶστε περισσότερα...

Π. ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ: ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΦΕΡΩΝΤΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ
ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ (Πηγή φωτογραφίας : http://www.rel.gr/photo)

ΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠ' ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ (ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ)

ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΣΥ ΕΝ ΓΥΝΑΙΞΙ!

ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΣΥ ΕΝ ΓΥΝΑΙΞΙ!
ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΕ ΣΩΣΟΝ ΗΜΑΣ (Κάνετε κλίκ στήν εἰκόνα γιά νά βρεῖτε Ὀρθόδοξα κείμενα γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη καί τήν ζωή μας.

ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ
ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΤΟ ΣΙΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ

ΒΙΒΛΙΑ

1)ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΣΑΒΒΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΗ ΖΗΣΟΥΜΕ
Β΄ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΕΛΛΙΟΥ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ , ΚΕΡΑΣΙΑ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2009.

2)ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΣΑΒΒΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ ΤΟΝ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΥΨΕΛΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009.

3)
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΣΑΒΒΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ (ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ)
ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΕΛΛΙΟΥ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ , ΚΕΡΑΣΙΑ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2010.


ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ: 6947612075
E-mail: PanagiaTheotokos@gmail.com

ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΗ ΖΗΣΟΥΜΕ

ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΗ ΖΗΣΟΥΜΕ
ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

ΕΝ ΕΣΟΠΤΡΩ. Οἱ περισσότερες ἁγιογραφίες εἶναι ἀπό τό Ἱ. Ἡσ. «Ἡ Ἀνάστσις τοῦ Χριστοῦ-Ἐμμαούς» Λαγκαδᾶ

Ετικέτες

HOLY LAND, SINA, EGYPT. ΑΓΙΟΙ ΤΟΠΟΙ, ΣΙΝΑ, ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Η λίστα ιστολογίων μου

Πόση ὥρα βλέπετε τηλεόραση καθημερινά;

Τί βλέπετε στήν τηλεόραση

Αναγνώστες

ΜΑΣ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΑΝ ΑΠΟ:

Ἐπισκέπτες ἀπό 28-12-09

free counters

ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ


View My StatsLocations of visitors to this page

Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
«ΕΑΥΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΥΣ ΧΡΙΣΤῼ Τῼ ΘΕῼ ΠΑΡΑΘΩΜΕΘΑ». ΣΑΣ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΕΥΧΕΣΘΕ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡ ΜΑΞΙΜΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ.