ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ.
Ἀπὸ τὴν Κυριακή του Ἀντίπασχα, ἢ Κυριακὴ Β΄ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, ἢ Κυριακή του Θωμᾶ, ἀρχίζει ἡ ἀνακύκλωση τῆς ἑορτῆς τῆς Κυριακῆς. Τῆς ἡμέρας κατὰ τὴν ὁποία ἀναστήθηκε ὁ Κύριος. Εἶναι τόσο μεγάλη ἡ ἑορτὴ τῆς ἀναστάσεως πού, ἐνῶ ὅλες τὶς ἄλλες ἑορτὲς τὶς γιορτάζουμε μία φορὰ τὸ χρόνο, τὴν ἑορτὴ αὐτὴ τὴ γιορτάζουμε πενήντα δύο φορὲς τὸ χρόνο. Τέσσερις περίπου Κυριακὲς τὸ μήνα· διότι ἔρχονται μῆνες ποὺ ἔχουν πέντε Κυριακὲς ὁ καθένας.
Ἡ Κυριακὴ εἶναι ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἡ πρώτη μέρα τῆς ἑβδομάδας, ἡ «μία τῶν Σαββάτων» κατὰ τὰ εὐαγγέλια, ἀφ’ ἑτέρου δὲ -κατὰ μία ἄλλη ἐκδοχὴ- εἶναι ἡ ὄγδοη μέρα, ἀφοῦ ἀκολουθεῖ τὴν ἕβδομη ἡμέρα, τὸ Σάββατο. Οἱ πατέρες ὅταν μιλοῦν γιὰ τὴν ὄγδοη μέρα ἐννοοῦν τὴν Κυριακὴ ἢ κατ’ ἐπέκταση τὴν αἰωνιότητα τῆς ὁποίας πρόγευση εἶναι ἡ Κυριακή.
Κάθε Κυριακή, ὁ ἱερεύς, ἐκτός του εὐαγγελίου τῆς θείας λειτουργίας, ἀναγιγνώσκει στὸν ὄρθρο τὸ ἑωθινὸ εὐαγγέλιο, τὸ ὁποῖο περιγράφει τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν τὸ ἀναγιγνώσκει, κάθεται στὸ δεξιὸ μέρος τῆς ἁγίας Τραπέζης· διότι δεξιὰ τοῦ τάφου καθόταν ὁ ἄγγελος ποὺ μίλησε στὶς μυροφόρες (Μάρκ. 16,5). Τὰ ἑωθινὰ εὐαγγέλια εἶναι ἕνδεκα στὸ σύνολό τους καὶ ἀνακυκλώνονται συνεχῶς καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ χρόνου. Μετὰ τὸ εὐαγγέλιο ἀπαγγέλουμε τὴν προσευχὴ «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι», ψάλλουμε δέ, στὸν ὄρθρο καὶ στὴ λειτουργία, τὸ ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο κατὰ τὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας.
* * *
Τὴν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, τὴν σημασία καὶ τὴν σπουδαιότητά της, τὴν τόνισε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἁγίας Γραφῆς, παρουσιάζοντας τὴ σπουδαιότητα τοῦ Σαββάτου. Στὴ Γένεση (2,1-3) διαβάζουμε τὰ ἑξῆς σημαντικά. «Καὶ ὁλοκληρώθηκε ἡ δημιουργία τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γὴς καὶ ὅλος ὁ στολισμός τους. Καί, τὴν ἕκτη μέρα, ὁλοκλήρωσε ὁ Θεὸς τὰ ἔργα ποὺ ἔκανε· καὶ ἔτσι ἀναπαύθηκε, τὴν ἕβδομη μέρα, ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα ποὺ πραγματοποίησε. Εὐλόγησε δὲ ὁ Θεὸς τὴν ἕβδομη μέρα καὶ τὴν ἁγίασε· διότι κατ’ αὐτὴν τελείωσε ἀπὸ τὰ ἔργα τὰ ὁποῖα εἶχε προγραμματίσει».
Γιατί ὁ Θεὸς εὐλόγησε τὴν μέρα πού δὲν ἔκανε τίποτα; Γιατί δὲν εὐλόγησε τὴν πρώτη μέρα ποὺ δημιούργησε τὸ φῶς, ἡ ὁποία εἶναι τόσο σπουδαία ποὺ ὁ Μωυσῆς τὴν ὀνομάζει «μία» καὶ ὄχι πρώτη; Γιατί δὲν εὐλόγησε τὶς ἄλλες μέρες πού ἔγινε ὁ οὐρανός, ἡ ξηρά, τ’ ἀστέρια, τὰ ψάρια, τὰ ζῶα, ὁ ἄνθρωπος;
Α΄. Τὴν εὐλόγησε ὁ Θεός, διότι σ’ αὐτὴν -ὅπως προαναφέραμε- ὁλοκλήρωσε τὸ ἔργο τῆς ὑλικῆς δημιουργίας του καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα ἄρχισε τὸ ἔργο τῆς πνευματικῆς δημιουργίας του.
Ὁ Θεὸς δημιουργεῖ ἔργα αἰσθητά, ὑλικά, πρόσκαιρα. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ ἔργα τοῦ Θεοῦ πνευματικά, ἄυλα, ποὺ εἶναι αἰώνια καὶ συνεχῆ. Ἔτσι π.χ. διαβάζουμε στὸ βιβλίο τῶν ψαλμῶν (110,7)· «Ἔργα χειρῶν αὐτοῦ ἀλήθεια καὶ κρίσις». Ἄναρχα καὶ ἀτελεύτητα ἔργα τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμά, εἶναι ἡ γνώση τῶν ὄντων, ἡ πρόγνωση αὐτῶν ποὺ θὰ γίνουν, ἡ κρίση καὶ ἡ πρόνοια, ἡ παύση τοῦ «περισπασμοῦ» καὶ ἡ ἐπιστροφὴ στὸν ἑαυτό του. Αὐτὰ ὁ Θεὸς δὲν τὰ σταματᾶ ποτέ. «Ὁ Πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται κἀγώ ἐργάζομαι» (Ἰω. 5,17). Γι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς εὐλόγησε τὴν ἕβδομη μέρα· διότι κατέπαυσε τὰ αἰσθητά, ὑλικὰ καὶ πρόσκαιρα ἔργα. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα ἐργάζεται ἀποκλειστικὰ τὰ αἰώνια. Αἰώνιο ἔργο εἶναι καὶ τῆς θείας προνοίας καὶ τῆς ποδηγετήσεως τοῦ κόσμου πρὸς τὸ τέλος ποὺ θέλει ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς ἀπὸ ὑπερβολικὴ ἀγάπη ἐξῆλθε τῆς φύσεώς του καὶ δημιούργησε τὸν κόσμο. Τὴν ἕβδομη μέρα ἐπανῆλθε στὸ ὕψος τῆς θεότητάς του ποὺ ποτὲ βέβαια δὲν ἐγκατέλειψε. Ἐξῆλθε τροπικά· ὄχι τοπικὰ καὶ οὐσιαστικά.
Μὲ τὸ παράδειγμα αὐτό, ὁ Θεὸς μᾶς διδάσκει νὰ ζητοῦμε νὰ εἰσέλθουμε στὴ κατάπαυση τῶν ὑλικῶν ἔργων καί, κατὰ τὴ δύναμη καὶ προαίρεση τοῦ καθενός μας, ν’ ἀσχολούμαστε μὲ τὴ θεωρία καὶ τὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νὰ ἐγκαταλείψουμε τὶς συνεχεῖς καὶ πολύμορφες φροντίδες καὶ τὰ ἔργα τὰ σχετικὰ μ’ αὐτές. Πρέπει ν’ ἀδολεσχήσουμε καὶ νὰ ἐντρυφήσουμε στὰ λόγια καὶ στὰ δικαιώματα τοῦ Κυρίου. Ἂς θυμηθοῦμε τὴν Μάρθα, ποὺ φρόντιζε γιὰ τὸν Κύριο μὲ ὑλικὰ ἔργα καὶ κατακρίθηκε, ἐνῶ ἡ Μαρία, ποὺ ἐντρυφοῦσε στὰ λόγια καὶ τὴ θεωρία του, ἐπαινέθηκε καὶ βραβεύτηκε. Ἀπομάκρυνε λοιπὸν τὸ νοῦ σου ἀπὸ κάθε ἔργο καὶ λογισμό, ἀκόμη καὶ ἀγαθό, καὶ στρέψε τὸν πρὸς τὸν ἑαυτό σου μὲ προσοχὴ καὶ προσευχή. Ἔτσι θὰ εἰσέλθεις στὴ θεία κατάπαυση καὶ εὐλογία. Γι’ αὐτὸ ὁ Μωυσῆς διέταξε τὴν ἀργία τῆς ἑβδόμης μέρας. Ἐννοοῦσε ἀνάπαυση ἀπὸ τὰ σωματικὰ ἔργα· ὄχι ὅμως ἀπὸ τὰ ψυχικά, τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ τελοῦμε συνεχῶς καὶ ἀκατάπαυστα.
Σάββατο γιὰ μᾶς τοὺς χριστιανοὺς εἶναι ἡ Κυριακή· τὴν ὁποία πρέπει νὰ γιορτάζουμε ὅπως γιόρταζαν οἱ Ἑβραῖοι τὸ Σάββατο. Μὲ κατάπαυση δηλαδὴ τῶν ὑλικῶν ἔργων καὶ ἐνασχόληση μὲ πνευματικὰ ἔργα.
Β΄. Ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη αἰτία ποὺ εὐλόγησε ὁ Θεὸς τὴν ἑβδόμη μέρα. Ὁ Θεὸς προέβλεψε τὴν πτώση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀνάγκη ἀνακαινίσεώς του. Ἡ ἀνακαίνιση αὐτὴ ἔγινε μὲ τὴν κάθοδο τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἅδη κατὰ τὸ Μέγα Σάββατο. Αὐτὸ ἦταν τὸ μεγάλο ἔργο τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐπιτελέσθηκε τὴν ἕβδομη μέρα καὶ γι’ αὐτὸ τὴν εὐλόγησε ἐξ ἀρχῆς, ἀπὸ κτίσεως κόσμου. Βέβαια τὸ ἔργο αὐτὸ προετοιμάστηκε Σάββατο, φάνηκε ὅμως καὶ ἐκτελέστηκε καθαρὰ τὴν Κυριακὴ διὰ τῆς δεσποτικῆς ἀναστάσεως. Ὅ,τι εἶναι ἡ Παρασκευὴ γιὰ τὸ Σάββατο, αὐτὸ εἶναι τὸ Σάββατο ἔναντί της Κυριακῆς. Ἡ Κυριακὴ ὑπερέχει ὅσο ἡ οὐσία καὶ ἡ ἀλήθεια ἀπὸ τὸν τύπο καὶ τὴν σκιά. Συνεπῶς, ὅσα μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὸ Μ. Σάββατο, αὐτὰ ἀναφέρονται καὶ μὲ τὸ παραπάνω γιὰ τὴν Κυριακή. Τὴν τιμὴ τῆς ὄγδοης μέρας τὴν εἰσήγαγε -ἐμμέσως καὶ προφητικὰ θὰ λέγαμε- ὁ Μωυσῆς, ὅταν θέσπιζε τὸ Σαββατιαῖο ἔτος (Λευϊτ. 25,1-7), τὸ Ἰωβηλαῖο ἔτος (Λευϊτ. 25,8-34) καὶ τὴ γιορτὴ τῶν σαλπίγγων (Λευϊτ. 23,24·36).
Σημείωση· τὰ ἀνωτέρω εἶναι περιληπτικὴ διασκευὴ καὶ παρουσίαση ὁρισμένων σημείων τῆς 17ης ὁμιλίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ (Ε.Π.Ε. 9,485). Γιὰ τὴν ἀπόδοση· ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
http://www.pmeletios.com/ar_meletios/despotikes_eortes/egkainia_eortis_kiriakis.html
12.jpg)
.jpg)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου